Μιλάει εφ' όλης της ύλης στο thebest.gr
Στην Πάτρα των sixties που γεννήθηκε και μεγάλωσε, ξεκίνησε να δουλεύει από πιτσιρίκι πουλώντας... σοκολάτες και λουκούμια, λόγω της οικογενειακής επιχείρησης εμπορίας ζαχαρωδών. Μέχρι τα nineties, και έχοντας αποφασίσει να μην σπουδάσει, κάνει ήδη τα πρώτα του βήματα ως επιχειρηματίας, αφού πρώτα πέρασε από κατάστημα ηλεκτρικών ειδών, δούλεψε ως εκτελωνιστής, ως υπάλληλος τουριστικού γραφείου, και στη συνέχεια ως διευθυντής ξενοδοχείου και αντιπρόσωπος της DHL, της «American Express» και της SATO, έως ότου το 1992, ήταν ένας από τους δύο Έλληνες που άνοιξαν τα πρώτα καταστήματα της McDonald’s στην χώρα μας.
Ακολούθησε η Superfast Ferries (του Περικλή Παναγόπουλου) με σημαντικότερο έργο του την έξοδο της ακτοπλοϊκής εταιρείας στις γραμμές της Αδριατικής, η Ελληνική Τεχνοδομική, ενώ στη συνέχεια, ως διευθύνων σύμβουλος της Reds (του ομίλου Ελλάκτωρ) ήταν αυτός που έπεισε τη διοίκηση για τις προοπτικές των ανοικτών malls, οδηγώντας στη δημιουργία του Smart Park στα Σπάτα.
Στην πορεία, ο πολυπράγμονας πατρινός Δημήτρης Ανδριόπουλος, ως επικεφαλής της Intradevelopment (του Σωκράτη Κόκκαλη) – και έχοντας γνωριμία με τον αρχιτέκτονα Στέλιο Αγιοστρατίτη - διαχειρίστηκε το έργο ανακατασκευής του γηπέδου Καραϊσκάκη πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
Έτσι κάπως ξεκίνησε η ιστορία της Dimand, της εταιρείας που αυτή την εποχή «τρέχει» ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο εμβληματικών έργων ανάμεσά τους ο πύργος του Πειραιά, το γήπεδο της ΑΕΚ κ.α.
Η συνέντευξη που ακολουθεί, αρχικά είχε προγραμματιστεί για το αφιέρωμα του thebest.gr στον τουρισμό, κυρίως λόγω της ενασχόλησή του με το ξενοδοχείο Moxy, αλλά κάτι ο Αύγουστος, κάτι οι άδειες, κάτι υποχρεώσεις και από τις δύο πλευρές, τελικά δημοσιεύεται σήμερα, πιο επίκαιρη από ποτέ με την Πάτρα να ετοιμάζεται να καταλήξει σε αρχιτεκτονικό σχέδιο για το θαλάσσιο μέτωπό της και την αναμόρφωση του Λαδόπουλου να αποτελεί (ακόμα) μείζον ζήτημα αναπτυξιακής πολιτικής της πόλης. Ο Δημήτρης Ανδριόπουλος έχει κάτι να πει για όλα αυτά, και έχει ενδιαφέρον να τον ακούσουμε.
Συνέντευξη στη Νεκταρία Ντούκα
Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος της Dimand; Το ρωτάω γιατί συχνά υπάρχει σύγχυση ανάμεσα στο real estate και τον κατασκευαστικό τομέα.
Η διαφορά μεταξύ των κατασκευαστικών εταιρειών και των real estate developers είναι τεράστια. Είναι τεράστια υπό την έννοια ότι είναι διαφορετικό το DNA ενός εργολάβου από ενός developer. Οι developers παίρνουμε εμπορικά ρίσκα, αναλαμβάνουμε να βρούμε μισθωτές, να δημιουργήσουμε μία ιδέα. Ο εργολάβος εκτελεί ένα κατασκευαστικό έργο από μελέτες που του έχουν δοθεί. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος, εμείς που δεν αναλαμβάνουμε στην εταιρεία μας κατασκευαστικό ρίσκο, για κάθε μας έργο παίρνουμε προσφορές από την αγορά και επιλέγουμε ανά περίπτωση και έργο τον καταλληλότερο εκείνη την στιγμή. Άρα υπάρχει τεράστια διαφορά, είναι λογικό ο κόσμος πολλές φορές να μπερδεύεται, γιατί για πάρα πολλά χρόνια οι εργολάβοι έμπαιναν και στη δουλειά της αξιοποίησης ακινήτων, του development, το οποίο ήταν και αυτό το οποίο τους δημιούργησε πολύ μεγάλες ζημιές, όταν ξεκίνησε η κρίση του 2008, και μετά συνεχίστηκε με την κρίση στην ελληνική οικονομία. Πολύ διακριτές, λοιπόν, έννοιες και διεθνώς και που και στην Ελλάδα δεν πρέπει να εμπλέκονται.
Από όλα αυτά τα έργα υπάρχει κάποιο το οποίο θεωρείτε πιο σημαντικό ή σας ενδιαφέρει ιδιαίτερα;
Όπως καταλαβαίνετε όλα τα έργα μας, μας ενδιαφέρουν το ίδιο, άρα όπως μία μάνα αγαπάει όλα της τα παιδιά το ίδιο, έτσι και εμείς αγαπάμε εξίσου όλα τα έργα μας και τους δίνουμε την ίδια σημασία. Αυτό που αλλάζει είναι ότι μερικά από τα έργα που κάνουμε αφήνουν διαφορετικό αποτύπωμα στις περιοχές και στην κοινωνία. Είναι τα έργα των αστικών αναπλάσεων, τα οποία είναι ιδιαίτερα απαιτητικά, διότι αναμορφώνουν τις γειτονιές, δημιουργούν καινούργια δυναμική, εμπλέκουν τη συνεργασία του ιδιωτικού τομέα με τους δήμους και τις περιφέρειες δημιουργικά. Επίσης από τη φύση τους πολύ σημαντικά είναι έργα γηπέδων ποδοσφαίρου, όπως αυτή την περίοδο το γήπεδο της ΑΕΚ, γιατί δεν αναφέρονται σε ένα σωματείο και περιορισμένο αριθμό ανθρώπων, αλλά απευθύνονται παραδείγματος χάρη σε 3 εκατομμύρια οπαδούς της ΑΕΚ στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Οπότε αυτά είναι έργα έντονου συναισθηματικού ενδιαφέροντος. Επίσης είναι πολύ σημαντικά έργα όταν αφορούν παλιά εργοστάσια που έχουν μείνει κουφάρια για πάρα πολλά χρόνια, όπως (ας πούμε) τα καπνοεργοστάσια Παπαστράτου στον Πειραιά, όπου μετά από 10 χρόνια που είχε κλείσει το εργοστάσιο, το μετατρέψαμε σε μία άλλη μονάδα παραγωγής, όπου η παραγωγή είναι Τεχνολογία και γίνεται σε computers στα γραφεία και αυτό ήταν πάρα πολύ σημαντικό. Το 1931 ο Ελευθέριος Βενιζέλος εγκαινίασε το εργοστάσιο του Παπαστράτου στον Πειραιά και τα ίδια κτήρια 90 χρόνια μετά εγκαινιάζονται από την σημερινή κυβέρνηση ως ένας πόλος τεχνολογικός.
Όσον αφορά στην Πάτρα και το Moxy, ο αρχικός σχεδιασμός ήταν να γίνουν 20 αντίστοιχες ξενοδοχειακές μονάδες. Σε τι φάση βρίσκεται αυτή την στιγμή το αρχικό πλάνο; Το ρωτάω σε σχέση με τον κορωνοϊό και τις επιπτώσεις του στον τότε σχεδιασμό.
Κοιτάξτε, είναι προφανές ότι η πανδημία δημιούργησε ανάσχεση αυτού του σχεδιασμού. Το Moxy στην Πάτρα λειτουργεί, αν και αδικήθηκε, γιατί μόλις 6 μήνες μετά το άνοιγμά του συνέπεσε με την έναρξη της πανδημίας, οπότε λειτουργεί συνέχεια αυτά τα περίπου 2 χρόνια κάτω από συνθήκες πολύ πρωτόγνωρες για τον ξενοδοχειακό κλάδο. Παρόλα αυτά είμαστε αισιόδοξοι, δεν το κλείσαμε καθόλου παρά μόνο κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown και έκτοτε, από πέρυσι τον Ιούνιο δηλαδή, το έχουμε συνεχώς ανοιχτό για να προσφέρει στην πόλη τις υπηρεσίες που χρειάζονται. Τώρα έχουμε σε κατασκευή το δεύτερο Moxy στην Αθήνα, στην Ομόνοια, που θα ανοίξει τον Δεκέμβριο, και για τις υπόλοιπες πόλεις καθυστερήσαμε το σχέδιο ανάπτυξης μέχρι να καταλάβουμε, ποιες είναι τελικά οι επιπτώσεις της πανδημίας στα ξενοδοχεία πόλης, οπότε θα αναθεωρήσουμε την στρατηγική μας στις αρχές του 2022.
Για τη Δυτική Ελλάδα, πέρα από την Πάτρα, δηλαδή Αιτωλοακαρνανία και Ηλεία, εκτιμάτε ότι υπάρχει ένα πεδίο που θα μπορούσε να επενδύσει η περιοχή για να αναπτυχθεί τουριστικά;
Αυτόν τον ρόλο τον έπαιξε γεωπολιτικά η πόλη μετά τον πόλεμο, αλλά στη συνέχεια χάθηκε στην εποχή της αποβιομηχανοποίησης. Τώρα πρέπει να ξαναβρεί την ταυτότητά της η πόλη. Ούτως ή άλλως και οι επενδυτές και το ίδιο το δημόσιο και όλοι οι μεγάλοι οργανισμοί όταν μιλούσαν για την Πάτρα μιλούσαν για το κέντρο της νοτιοδυτικής Ελλάδας. Η Περιφέρεια εδώ έχει την έδρα της εξάλλου. Οπότε αν ξεκινήσουν τα πράγματα που σας προανέφερα θα αφορούν τη Νοτιοδυτική Ελλάδα. Εδώ συμβαίνει το εξής και παράλογο και παράταιρο σχετικά με την πόλη. Έχουν πλέον υλοποιηθεί με εξαίρεση την Εθνική Οδό Πατρών-Πύργου-Καλαμάτας, όλες οι πανάκριβες και μεγάλες υποδομές γύρω από την πόλη, που θα συμπληρωθούν με τον προαστιακό και το τραίνο. Ωστόσο, η πόλη έχει μείνει πίσω, δηλαδή, έχουν γίνει τα δύσκολα και δεν έχουν εξελιχθεί τα αυτονόητα. Έχουμε τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου με την οποία όλοι γεννηθήκαμε σαν σχέδιο και τώρα υπάρχει εδώ και 16-17 χρόνια, τέλειωσε η εθνική οδός Πατρών-Αθηνών, έχει γίνει η περιφερειακή της πόλης, είμαστε στην εποχή του 5G, έχουμε ένα τεράστιο Πανεπιστήμιο, και ενώ η πόλη ήταν το κέντρο του ενδιαφέροντος στη Νοτιοδυτική Ελλάδα τις δεκαετίες του 60, του 70, και του 80, ξαφνικά είναι σα να κόπηκε αυτό το σκοινί που ήταν δεμένη η πόλη με την ανάπτυξη και τον κυρίαρχο ρόλο της επί αποβιομηχάνισης. Είναι σα να μην συμπληρώθηκε ποτέ. Οπότε αυτή είναι η μεγάλη ευκαιρία της πόλης. Να βρει πάλι τον ρόλο της ως μητρόπολη στη νοτιοδυτική Ελλάδα, με αυτά που είπαμε πριν.
Τι πιστεύετε ότι φταίει και τόσες δεκαετίες μετά, (γιατί έχουν περάσει τέσσερις δεκαετίες και ανατρέχουμε ακόμη στην αποβιομηχάνιση της πόλης) δεν κατάφερε να βρει πάλι τον βηματισμό της; Γιατί άλλες πόλεις που επίσης είχαν αντιμετωπίσει παρόμοια προβλήματα κατάφεραν να τα ξεπεράσουν και να στρέψουν αλλού το ενδιαφέρον τους;
Κοιτάξτε, είναι απλή και ευθεία η απάντηση. Δεν υπήρξε από εκείνη τη δεκαετία του ΄80 που αντιμετωπίσαμε την αποβιομηχάνιση, κανενός είδους στρατηγικό σχέδιο, ούτε σε κεντρικό κυβερνητικό επίπεδο, ούτε σε περιφερειακό, ούτε σε τοπικό με προτάσεις και υλοποίηση ενός εναλλακτικού σχεδίου. Δηλαδή η Πάτρα ήταν η πόλη των μεγάλων βιομηχανιών στην κλωστοϋφαντουργία και στη μεταποίηση. Αυτό χάθηκε και ήταν παγκόσμια επίπτωση. Δεν υπήρχε το σχέδιο συντεταγμένης αντικατάστασης. Για να σας δώσω με παράδειγμα την απάντηση, δείτε τι έγινε στο Μπιλμπάο στην Ισπανία με την περίπτωση της Χαλυβουργίας. Η Χαλυβουργία τη δεκαετία του ΄70 έφυγε από την πόλη και η πόλη κατέρρευσε. Έγινε ότι έγινε επί 20 χρόνια και μετά η κεντρική κυβέρνηση σε συνδυασμό με τον Δήμο την Περιφέρεια και ιδιώτες, πήραν την απόφαση να αλλάξουν αυτή την ροή. Οπότε αν διαβάσετε στο ίντερνετ τι έχει γίνει είναι η απάντηση που υπονοώ.
Δεν σας φαίνεται δύσκολο να φτιάχναμε ένα κτήριο σαν το μουσείο του Γκουγκενχάιμ στο Μπιλμπάο στην Πάτρα;
Για ποιον λόγο; Ποια είναι η διαφορά της Πάτρας από το Μπιλμπάο, αν γυρίσουμε τον χρόνο 30 χρόνια πριν. Σας πληροφορώ ότι το Μπιλμπάο ήταν σε πολύ χειρότερη θέση, πολύ πιο άσημο, γεμάτο τρομοκρατία από τους Βάσκους και τα λοιπά, ενώ η Πάτρα την ίδια εποχή του 1980 άρχισε να χάνει τη βιομηχανική της ισχύ. Άσημο ήταν και αγνώριστο και κανείς δεν ασχολούνταν με το Μπιλμπάο. Πολλοί περισσότεροι ήξεραν διεθνώς την Πάτρα τότε ως λιμάνι που συνέδεε την Ελλάδα με την Ιταλία. Αυτό κοιτάξτε είναι δικαιολογία, απλά δεν υπήρξε συντονισμός κεντρικός και άλλος ώστε να γίνουν μεγάλες επενδύσεις έγκαιρα σε υποδομές και στρατηγικό πλάνο. Αυτή είναι η απάντηση, δεν υπάρχει κάτι άλλο, μην ψάχνετε να βρείτε μυστικά. Ας πάρει κάποιος το παράδειγμα της Πάτρας και του Μπιλμπάο τη δεκαετία του 80 και δείτε τι συνέβη την δεκαετία του 90. Είναι όλα γραμμένα στο ίντερνετ.
Μάλιστα στο thebest.gr έχουμε αναδείξει ακριβώς αυτό το παράδειγμα, έχουμε κάνει αυτό τον παραλληλισμό ανάμεσα στο Μπιλμπάο και στην Πάτρα γιατί είχαν και κοινό παρελθόν και γιατί ήταν πόλεις και οι δύο με κοινά χαρακτηριστικά και πληθυσμιακά αλλά και γενικότερα. Η διαφορά είναι αυτό που λέτε, ότι δεν υπήρχε στρατηγικός σχεδιασμός και κανένας συντονισμός.
Φταίει η κεντρική Κυβέρνηση, η Περιφέρεια, το τοπικό σύστημα, οι πολίτες, οι πάντες όλοι, οι φορείς. Όλοι μαζί μπήκαν σε μία φάση ύπνωσης, αν μπορεί να το πει κανείς.
Μιλήστε μου για τα «πράσινα» κτήρια, στα οποία βλέπω ότι η εταιρεία σας επενδύει πάρα πολύ και με πολύ σημαντικά αποτελέσματα. Διάβασα πρόσφατα σε μία συνέντευξή σας ότι το 45% των «πράσινων» κτηρίων (στην χώρα) προέρχονται από την εταιρία σας, αν δεν κάνω λάθος.
Ναι, ναι είναι αλήθεια αυτό. Εμείς επενδύουμε σε «πράσινα» αειφόρα βιοκλιματικά κτήρια από το 2009 και έκτοτε όλα τα κτήριά μας έχουν «πράσινα» πιστοποιητικά είτε του αμερικανικού κώδικα, είτε του βρετανικού και σίγουρα του ελληνικού. Αυτό το κάνουμε γιατί πιστεύουμε στην κλιματική αλλαγή, πιστεύουμε ότι υπάρχει σήμερα δίπλα μας, πιστεύουμε στο περιβάλλον. Έτσι νομίζουμε ότι συμβάλλουμε και καλύτερα στην υγεία των εργαζομένων στα κτήριά μας πρώτον, και στη μείωση του κόστους λειτουργίας και στη μείωση της μόλυνσης. Γιατί όλα αυτά που σας λέω δεν είναι θεωρητικά, είναι απτά πράγματα. Φανταστείτε ότι τα κτήρια που κατασκευάζουμε την τελευταία δεκαετία, με απολογιστικά στοιχεία έχουν 60% μικρότερη κατανάλωση ρεύματος από τα υφιστάμενα κτήρια που δεν έχουν αντίστοιχη πιστοποίηση και τέτοια ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα, και περίπου 50% λιγότερη κατανάλωση νερού. Αυτό από μόνο του, αν φανταστείτε κτήρια των 10 και 20 χιλιάδων τ.μ. είναι τεράστια εξοικονόμηση χρήματος, αλλά και φυσικών πόρων.
Τέλος θα ήθελα να μου μιλήσετε για τα χρόνια της Πάτρας. Έχετε σήμερα σχέση με την περιοχή; Την επισκέπτεστε, διατηρείτε φιλίες;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Πάτρα. Δηλαδή από την Πάτρα έφυγα ώριμος, όταν δημιούργησα οικογένεια, στα 30 μου, οπότε την έχω ζήσει την Πάτρα τη δεκαετία του ΄60 ως παιδί, του ΄70 ως έφηβος και του ΄80 ως εργαζόμενος σε άλλες εταιρείες, αλλά και στα πρώτα επιχειρηματικά μου βήματα. Οπότε διατηρώ επαφή με τους συμμαθητές του δημοτικού. Στο 26ο που πήγα σχολείο, κάποιος πήρε κάποτε μία πρωτοβουλία και κάναμε ένα reunion και με μεγάλη χαρά ανά διαστήματα συναντάω τους συμμαθητές της 1ης δημοτικού μάλιστα. Έχω κρατήσει φιλίες φυσικά, και σχέσεις με πάρα πολλούς ανθρώπους, η οικογένειά μου ζει στην Πάτρα και έχω πολύ μεγάλη χαρά όταν την επισκέπτομαι και συγχρόνως αρκετή λύπη γιατί θυμάμαι πόσο αστικό ήταν το περιβάλλον, και πόσο ευημερούσε η πόλη τις δεκαετίες που σας είπα. Βλέπω μία σημαντική αλλαγή τα τελευταία 10 με 20 χρόνια που δεν της αξίζει της πόλης. Εγώ βλέπω τις δυνατότητες που έχει, αλλά θα πρέπει η πόλη να αποφασίσει πότε θα κινηθεί προς αυτές. Όπως ξέρετε έχουμε επενδύσει και στο Moxy, και σε ένα άλλο κτήριο στην Καρόλου, έχουμε όρεξη επενδυτική, η οποία καθυστέρησε με την πανδημία και για άλλα πράγματα, και οποτεδήποτε, είτε από τον Δήμο είτε από την Περιφέρεια μου έχει ζητηθεί να βοηθήσουμε, είτε με μελέτες είτε με τεχνογνωσία από τη δουλειά μας, το κάνουμε και αφιλοκερδώς και με μεγάλη χαρά.
Γνωρίζουμε ότι έχετε αναλάβει το κόστος όλων των αναγκαίων μελετών για την ανάπλαση του κτιρίου της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, που συνολικά ξεπερνάει τις 420.000 ευρώ.
Αυτό ξέρετε είναι ένα πρώτο πράγμα που κάνουμε, αλλά βοηθάμε και σε άλλους τομείς.
Σκέφτεστε όμως και επενδυτικά άλλα πράγματα για την Πάτρα. Σωστά κατάλαβα;
Ναι βεβαίως, καλά καταλάβατε, κοιτάζαμε και άλλα ακίνητα για να επενδύσουμε αλλά όπως σας είπα καθυστέρησε λίγο με την πανδημία. Ωστόσο έχουμε όρεξη για την περιοχή και θα επανέλθουμε.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
