Πάτρα: Μετά τις προτομές σε δημόσιους χώρους, τι; Η γυναίκα με την ομπρέλα στην Πανεπιστημιούπολη

• Μπαίνοντας λοιπόν σε μία νέα εποχή, πόσο παρωχημένη θεωρείται τελικά η ύπαρξη προτομών στους δρόμους και πώς θα πρέπει να επιλέγονται τα σύγχρονα έργα τέχνης που τοποθετούνται στους δημόσιους χώρους ;

«Δεν μπορούμε να δώσουμε μία απάντηση και να πούμε ότι η υπάρξη προτομών είναι ή δεν είναι παρωχημένη. Οι προτομές στους δημόσιους χώρους είναι κάτι που δρομολογείται από τους αρχαίους χρόνους και συνεχίζει μέχρι σήμερα. Πολλές φορές δεν είναι άσχημες και αναφέρονται σε ανθρώπους που έκαναν σπουδαία πράγματα για την πατρίδα, την επιστήμη, την τέχνη. Θα πρέπει να αποτελούν ορόσημα για το κοινωνικό σύνολο και άρα θα πρέπει να υπάρχουν στο δημόσιο χώρο. Βέβαια υπάρχουν και περιπτώσεις προτομών που δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα.

Η προτομή δεν παύει όμως να είναι ένα έργο τέχνης και σαν τέτοιο θα πρέπει να είναι αποδεκτό από το κοινωνικό σύνολο. Θα πρέπει να δημιουργεί δηλαδή, διάλογο και επικοινωνία, συνομιλία μεταξύ του καλλιτέχνη και του κοινού. Όταν πολλοί άνθρωποι βλέπουν το ίδιο έργο τέχνης δημιουργούν συνειρμούς. Ο καθένας τον δικό του αλλά πολλές φορές οι συνειρμοί να έχουν συνάφεια και να εμπεδώνεται η έννοια του σύνολο. Αυτός είναι ο βασικός τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ένα έργο τέχνης στο δημόσιο χώρο. Και η Ακρόπολη ένα έργο τέχνης στο δημόσιο χώρο ήταν που ακτινοβολεί μέχρι σήμερα. Αν λοιπόν το έργο δημιουργεί θετικά συναισθήματα στο κοινωνικό σύνολο που έρχεται σε επαφή μαζί του, πρέπει να υπάρχει. Αυτά είναι ευπρόσδεκτα » λέει ο κ. Σπυρόπουλος.

Όπως εξηγεί, σε περιπτώσεις όπως η πρόσφατη με τη Μαρία Κάλλας, όπου τα μηνύματα τους προκαλούν έντονες κοινωνικές αντιδράσεις στην αρχή καθώς το κοινό δεν είναι έτοιμο να τα καταλάβει αλλά στην πορεία έγιναν αποδεκτά. 

«Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό που ζήσαμε με τον Δρομέα του Κώστα Βαρώτσου. Στην αρχή δεν άρεσε, ήταν παρεξηγημένο. Τώρα είναι ένα σημείο αναφοράς για την Αθήνα. Δεν μπορούμε να πούμε αν έργο τέχνης είναι καλό ή κακό στο δημόσιο. Όπως όλα τα έργα τέχνης δημιουργούν αμφισβητήσεις, μερικές φορές περιγράφουν και καινούργιες αξίες  που προάγουν το αισθητήριο του κοινωνικού συνόλου, αλλά μέχρι να γίνει αυτό  υπάρχουν και αντιρρήσεις. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ένα έργο τέχνης πρέπει να έχει τη δυνατότητα να προσαρμοστεί με το πολιτιστικό περιβάλλον του χώρου στον οποίο θα τοποθετηθεί. Θα πρέπει να ανταποκρίνεται και στη χρονική συγκύρια την οποία είναι  προορισμένο να εξυπηρετήσει. Υπό αυτή την έννοια θα πρέπει να εξετάζουμε το έργο τέχνης στο δημόσιο χώρο.

Η τέχνη έχει το χαρακτηριστικό ότι κάνει πρωτοπορία και δεν αναπαράγει συγκεκριμένες  φόρμες, αισθητικές ποιότητες και αξίες. Ένα έργο λοιπόν θα πρέπει να έχει αλήθεια, να είναι ειλικρινές. Ο καλλιτέχνης που το δημιουργεί θα πρέπει να το παρουσιάζει με όλη την  ειλικρίνεια που μπορεί να έχει σε σχέση με το θέμα με το οποίο το έργο τέχνης καταπιάνεται. Είναι κατά τη γνώμη μου ένα βασικό χαρακτηριστικό για ένα έργο τέχνης σε δημόσιο χώρο.

Το αν τελικά το έργο θα έχει θετική ή αρνητική αποδοχή, κανείς δεν μπορεί να το προδικάσει. Πολλά έχουν βανδαλιστεί, το ξέρουμε, έχουν επισκευαστεί και επιβιώνουν μέσα στο χρόνο. Η τέχνη είναι πάντα πειραματική. Υποτίθεται ότι εμπιστευόμαστε και το αισθητήριο του καλλιτέχνη και περιμένουμε τα αποτελέσματα. Τέτοια έργα τέχνης έχουν εκτεθεί σε όλες τις χώρες του κόσμου. ‘Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου το κοινωνικό σύνολο δεν αποδέχθηκε το έργο τέχνης και εξαναγκάστηκε να το αποσύρει ήταν αυτό στο Μανχάταν όπου το έργο χώριζε το χώρο στα δύο με αποτέλεσμα να δημιουργεί κυκλοφοριακές ανωμαλίες. Οι κάτοικοι μάζεψαν υπογραφές και το έργο αποσύρθηκε. Υπάρχουν άλλα έργα τέχνης που γίνονται εμβληματικά για το χώρο όπως οι ομπρέλες του Ζογγολόπουλου στην παραλία της Θεσσαλονίκης. Το έργο έχει ταυτιστεί με την πόλη και αποτελεί ένα μέρος της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για ένα σύγχρονο έργο τέχνης» εξηγεί.

* Ο Καθηγητής Ιατρικής  και εικαστικός Κώστας Σπυρόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πάτρα. Από την παιδική ηλικία θαύμαζε τους μεγάλους ζωγράφους και επιστήμονες, γιατί το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η συνεχής προσπάθεια για την ανύψωση της ψυχής και του πνεύματος, καθώς αενάως επιδιώκουν την αποκρυπτογράφηση του κόσμου. Σε αυτά τα πρώιμη καλλιτεχνικά του βήματα, μελέτησε τα έργα των μεγάλων δασκάλων της τέχνης, όπως του Μιχαήλ Άγγελου και του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Επιπλέον, γνώρισε τη βυζαντινή τέχνη μέσω της δημιουργίας τοιχογραφιών σε εκκλησίες στην πόλη της Πάτρας.

Παράλληλα με τις σπουδές του στην επιστήμη ταξιδεύει στις ΗΠΑ και την Ευρώπη για αρκετά χρόνια όπου κάνει σπουδές στην Τέχνη (Heron Art Institute, USA) και εκθέτει την δουλειά του σε γκαλερί, διεθνείς Artfair και Biennale σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και της βόρειας Αμερικής. Για οκτώ χρόνια δίδαξε, ως Αναπληρωτής Καθηγητής, στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων το μάθημα της Εικαστικής Ανατομίας και έγραψε σχετικό βιβλίο το οποίο εκδόθηκε από το οικείο Πανεπιστήμιο. Το τελευταίο του βιβλίο «Λύσεις και αναλύσεις» εκδόθηκε το 2016 από το Μουσείο Κατσίγρα στη Λάρισα .

Έχει παρουσιάσει ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως στην Ιταλία (Φλωρεντία, Πιατσέντσα, Βερόνα, Πρίντεζι, Άζολο, Παλέρμο, Σαν Μαρίνο), στην Αυστρία (Ινσμπρουκ), στη Βουλγαρία (Σόφια), στις ΗΠΑ (Λος Άντζελες), στη Γαλλία (Παρίσι, Μουσείο Λούβρου, στην Τουρκία (Κων/πολη), στον Καναδά (Βανκούβερ), στο Βέλγιο (Βρυξέλλες), στην Τσεχία (Πράγα, Πίλσεν), στο Αζερμπαϊτζάν (Καμπάλα), στη Σερβία. Επίσης, συμμετείχε σε διεθνείς Artfair σε Τουρκία (Κων/πολη 2005, 2009), Τσεχία (Πράγα 2005), Αυστρία (Ινσμπουργκ 2009), Ελλάδα (Αθήνα 2010), Ιταλία (Φλωρεντία 2006, Βερόνα 2013, Πιατσέντσα 2016), Αζερμπαϊτζάν (Καμπάλα 2015), Γαλλία (Παρίσι, Μουσείο Λούβρου 2016), Καναδά (Βανκούβερ 2016) και Διεθνείς Μπιενάλε: Τσεχία (Πίλσεν 2006, 2008), Ιταλία (Άζολο 2010, Παλέρμο 2013), Κίνα (Πεκίνο 2017).