Γ. Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη: "Από την Επανάσταση ως σήμερα, τα βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού λαού παραμένουν αναλλοίωτα"

«Από την Επανάσταση ως σήμερα, τα βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού λαού παραμένουν αναλλοίωτα: Αντοχή στα δεινά. Αλληλεγγύη. Συνεργασία. Ανάγκη για εσωτερική σταθερότητα. Επιδίωξη ισχυρών συμμαχιών με τις άλλες χώρες. Αξίες διαχρονικές, που ακούγονται αυτονόητες, όμως, στη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης και, σε μικρότερο βαθμό, στην πανδημική, έδειξαν πόσο εύθραυστες είναι», τόνισε, μιλώντας σε εκδήλωση στο Weatherhead Center for International Affairs του Χάρβαρντ για την Ελληνική Επανάσταση του 1821, η πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη, και πρόσθεσε: «Ζούμε σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών. Ακραίες και ανορθολογικές δυνάμεις, αυταρχικά καθεστώτα και η κακόβουλη χρήση της τεχνολογίας, απειλούν τη Δημοκρατία. Ο ρόλος του πολίτη χρειάζεται να επαναπροσδιοριστεί».

Η κυρία Αγγελοπούλου αναφέρθηκε στις φιλοσοφία και τις δράσεις του επετειακού έτους και ανακοίνωσε τη χρηματοδότηση από την Ε.Ε. του Ινστιτούτου Τεχνητής Νοημοσύνης, την Επιστήμη Δεδομένων και τους Αλγόριθμους, που αποτελεί πρωτοβουλία της Επιτροπής «Ελλάδα 2021». «Το Ινστιτούτο, έχει επίσης ενταχθεί στο ελληνικό πρόγραμμα του RRF, και η επιδίωξη είναι να φέρει τη χώρα μας στην πρωτοπορία ενός από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους επιστημονικούς τομείς» υπογράμμισε.

«Το όραμά μας, ως Επιτροπή, είναι να εμπεδωθεί η νέα κουλτούρα που διαμορφώθηκε μέσα στο επετειακό έτος. Να ολοκληρωθούν οι αναπτυξιακές δράσεις, οι οποίες υπερβαίνουν το χρονικό όριο της 31ης Δεκεμβρίου 2021, και να διατηρηθεί η άυλη κληρονομιά της επετείου: Η υπενθύμιση της εφευρετικότητας, της προσαρμοστικότητας, της αντοχής στις δυσκολίες, που έδειξε ιστορικά ο ελληνικός λαός. Η συνειδητοποίηση της ανάγκης για συνεργασίες και συνέργειες προκειμένου να στοιχηθούν οι παραγωγικές και καινοτόμες δυνάμεις της χώρας πίσω από τον κοινό στόχο της ανάπτυξης και της ευημερίας. Η ανάδειξη των δυνατοτήτων της ταλαντούχας νέας γενιάς μας. Μια καινούργια πατριδογνωσία και η αίσθηση του «ανήκειν» σε ένα μέλλον που μπορούμε να το διαμορφώσουμε όλοι μαζί. Εμείς, οι φίλοι μας και οι σύμμαχοί μας», κατέληξε η κυρία Αγγελοπούλου.

Η διευθύντρια του Weatherhead Center for International Affairs του Χάρβαρντ , Melani Cammett, χαρακτήρισε την Ελληνική Επανάσταση «γεγονός παγκόσμιας σημασίας, σύμβολο ελευθερίας και Δημοκρατίας, που ακολούθησε την Αμερικανική και τη Γαλλική Επανάσταση».

Ο Παναγιώτης Ροϊλός, Καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας και κάτοχος της Έδρας «Γιώργος Σεφέρης» στο Χάρβαρντ, μίλησε για τη διεθνή διάσταση της Ελληνικής Επανάστασης και τους φιλέλληνες του φημισμένου πανεπιστημίου.

Χαιρετισμούς εκφώνησαν και οι γενικοί πρόξενοι: της Γαλλίας Arnaud Mentré, της Μεγάλης Βρετανίας Peter Abbott, της Αϊτής Hans Charles, της Πορτογαλίας João Pedro de Vasconcelos Fins do Lago και της Ελλάδας Στράτος Ευθυμίου.

Ολόκληρη η ομιλία της πρόεδρου της Επιτροπής «Ελλάδα 2021»:

Κυρίες και Κύριοι,

«Η Ελλάδα είναι μια χώρα τόσο μικρή σχεδόν άπιαστη».

Ανατρέχω στις λέξεις του μεγάλου μας ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, γιατί οι λέξεις είναι οι αξίνες που ξεθάβουν τα βαθιά κοιτάσματα της μνήμης μας. Και θεμελιώνουν τον Ελληνισμό.

Οι λέξεις, μαζί με τα όπλα, έπεισαν τους Ευρωπαίους αρχικά -και τους Αμερικανούς, στη συνέχεια- ότι το μικρό έθνος, το οποίο εξεγέρθηκε εναντίον της πανίσχυρης Οθωμανικής αυτοκρατορίας, δεν θα το έβαζε κάτω. Το «Ελευθερία ή Θάνατος», δεν ήταν ένα απλό σύνθημα. Ήταν «έρως για την πατρίδα», όπως έγραφε ο Ρήγας Βελεστινλής.

Όταν ο αφανισμός των Ελλήνων, όπως προέβλεπαν οι ισχυρές αυλές της Ευρώπης, δεν ερχόταν, έπειτα από δύο χρόνια πολέμου, και αφού καταστράφηκε η στρατιά του Δράμαλη στα Δερβενάκια, ανέλαβε ρόλο η διπλωματία.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, με τη στρατηγική ευφυία του και τη δύναμη των όπλων, από τη μια πλευρά. Και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, με το πολιτικό δαιμόνιο και την ισχύ των επιχειρημάτων του, από την άλλη.

Ο πολεμιστής και ο διανοούμενος- όχι διαρκώς ενωμένοι μεταξύ τους, αλλά πάντα πιστοί στον κοινό σκοπό. Ο ένας πρόσφερε καθοριστικές νίκες και διάρκεια στην Επανάσταση. Ο άλλος φρόντισε να διαμορφωθεί το θεσμικό περίβλημα του Κράτους, που τότε υπήρχε μόνο στις καρδιές των Ελλήνων, και να αναδιατάξει κατάλληλα τις διεθνείς συμμαχίες του αγωνιζόμενου έθνους.

Αυτά τα δύο στοιχεία, ήταν τόσο καθοριστικά, ώστε διαμορφώθηκε στην Ευρώπη η πεποίθηση ότι στο ελληνικό ζήτημα έπρεπε να δοθεί πολιτική λύση. Γιατί πλέον, το ζήτημα δεν ήταν μόνο ελληνικό, είχε αποκτήσει διεθνείς διαστάσεις.

Στην διεθνοποίηση της Επανάστασης του 1821 συνέβαλε και το ιδιαίτερα δραστήριο φιλελληνικό κίνημα που αναπτύχθηκε στην Ευρώπη και στην Αμερική, αλλά και σε άλλες χώρες. Ήταν, πιθανόν, η πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία που τόσο πολλοί άνθρωποι, από τόσο διαφορετικές χώρες πήγαν να πολεμήσουν στο πλευρό ενός άλλου λαού, χωρίς να προσδοκούν προσωπικό κέρδος.

Στις ΗΠΑ, ο άνεμος της Ελληνικής Επανάστασης συνεπήρε διακεκριμένα μέλη της πνευματικής και οικονομικής ελίτ. 'Αλλωστε την χώριζαν μόνο 45 χρόνια από τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και τις «αυταπόδεικτες αλήθειες» της, περί ισότητας, δικαιώματος στη ζωή, την ελευθερία και την επιδίωξη της ευτυχίας.

Τα αιτήματα για ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία, συγκίνησαν τον αμερικανικό λαό. Φιλέλληνες όπως οι Τζορτζ Τζάρβις, Έντουαρτ Έβερετ -ο πρώτος καθηγητής Ελληνικών στο Χάρβαρντ, Υπουργός Εξωτερικών και κυβερνήτης της Μασαχουσέτης. Οι Σάμιουελ Γκρίντλεϊ Χάου, Τζορτζ Γουίλσον, Ντάνιελ Γουέμπστερ, Τζέιμς Γουίλιαμς, Τζόναθαν Πέκαμ Μίλερ, ταξίδεψαν στην Ελλάδα. Πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων. Έγραψαν για την Επανάσταση. Συγκέντρωσαν χρήματα για τον Αγώνα. Ο Μίλερ υιοθέτησε ένα ορφανό ελληνόπουλο, τον Λουκά - Μιλτιάδη Μίλερ, ο οποίος έγινε ο πρώτος Έλληνας που εξελέγη στο Κογκρέσο.

Στη Βοστώνη, η οποία λογίζεται ως η πρωτεύουσα του αμερικανικού φιλελληνισμού, αλλά και στη Νέα Υόρκη και στην Ουάσιγκτον, σχηματίστηκαν ισχυρές φιλελληνικές επιτροπές.

Μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, διασφαλίστηκε η επιτυχία της Επανάστασης, ωστόσο σε πολλές περιοχές της χώρας επικράτησαν συνθήκες ακραίας φτώχιας. Ο ελληνικός πληθυσμός επιβίωσε χάρη στα χρήματα που έστελναν οι επιτροπές από τις ΗΠΑ. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική βοήθεια εκείνης της εποχής.

Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ήταν η πρώτη ισχυρή χώρα που αναγνώρισε τον Αγώνα των Ελλήνων. Ο πρόεδρος Τζέιμς Μονρόε, υιοθέτησε ξεκάθαρα φιλελληνική θέση, στην περίφημη ομιλία του στο Κογκρέσο στις 2 Δεκεμβρίου 1823. Δεν έφτασε μέχρι την επίσημη αναγνώριση της ελληνικής ανεξαρτησίας, όμως η στάση του είχε μεγάλο διπλωματικό βάρος.

Ο διάδοχος του, Τζον Κουίνσι Ανταμς, ήταν πιο επιφυλακτικός στο διπλωματικό πεδίο, αλλά στη διάρκεια της θητείας του έφτασε στην Ελλάδα, η τεραστίων διαστάσεων ανθρωπιστική βοήθεια. Ο Ιωάννης Καποδίστριας, μάλιστα, ευχαρίστησε δημόσια την αμερικανική κυβέρνηση, μολονότι η βοήθεια προήλθε αποκλειστικά από την ιδιωτική φιλανθρωπία.

Η προσφορά αυτή δεν ξεχάστηκε. Προσφάτως, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία εξέδωσαν μια σειρά 9 αναμνηστικών γραμματοσήμων, τιμώντας τους, ανά τον κόσμο , φιλέλληνες. Ένα από αυτά είναι αφιερωμένο στον Σάμιουελ Χάου, τον Βοστωνέζο γιατρό που αγωνίστηκε ως εθελοντής στον Αγώνα, αλλά συνέβαλε και ως χρηματοδότης του.

Το 1821, οι Έλληνες ξεκίνησαν από το ελάχιστο και κατόρθωσαν μέσα σε 9 χρόνια να φτιάξουν κράτος. Το εθνικό κράτος που γεννήθηκε ήταν κάτι πρωτόγνωρο τόσο για τους Έλληνες όσο και για την υπόλοιπη ευρωπαϊκή ήπειρο εκείνης της εποχής. Σήμανε την μετατόπιση από το μοντέλο των πολυεθνικών, απολυταρχικών αυτοκρατοριών, στο μοντέλο της αυτοδιάθεσης των εθνικών κρατών.

Από τότε η Ελλάδα ταξιδεύει ανάμεσα στις σκιές των ηρώων της, που πίσω τους κρύφτηκαν πολλά ολισθήματα, λάθη, εμφύλιοι σπαραγμοί, αυταπάτες, καταστροφές. Και, αντιστρόφως, υπερπροβλήθηκαν οι νίκες και οι θρίαμβοι.

Στη σύγχρονη εποχή, η Ελλάδα διατηρεί το προνόμιο να συνεχίζει το ταξίδι της, με μεγαλύτερη αυτογνωσία, και μέσα από τη δράση και τα επιτεύγματα διακεκριμένων μελών της Ελληνικής Διασποράς. Είναι μακρύς ο κατάλογος των Αμερικανών ελληνικής καταγωγής που έχουν διαπρέψει και έχουν αναδείξει την Ελλάδα, στον χώρο της πολιτικής, της επιστήμης και της τέχνης.

Με κίνδυνο να παραλείψω κάποιους, δεν μπορώ να μην αναφερθώ στον Κυβερνήτη και προεδρικό υποψήφιο Mike Doukakis, και στον διακεκριμένο Γερουσιαστή Paul Tsongas - ο οποίος δυστυχώς έφυγε νωρίς.

Κυρίες και κύριοι,

Αυτή τη χρονιά επισκεφθήκαμε ως αντιπροσωπεία της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» όλη τη χώρα. Με ικανοποίηση διαπιστώσαμε, ότι η διάθεση για αναστοχασμό της πορείας που διανύσαμε αυτά τα 200 χρόνια, δεν αφορούσε μόνο μια στενή ομάδα διανοούμενων ή ιστορικών, αλλά ολόκληρη την κοινωνία.

Η κοινή γνώμη προσέγγισε με ωριμότητα και σοφία την επέτειο. Θέλησε να έρθει ενώπιος ενωπίω με το παρελθόν της ώστε να οργανώσει στιβαρά το μέλλον της. Στη διάρκεια αυτής της χρονιάς θίχθηκαν θέματα που συνήθως δεν έβγαιναν από το ντουλάπι της Ιστορίας, τόσο σε πανεπιστημιακά συνέδρια και σε εκθέσεις μουσείων, όσο και στο …θέατρο. Στις αρχές Οκτωβρίου, η Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων, υπό την αιγίδα της Επιτροπής μας, αναπαρέστησε, στο κατάμεστο Ηρώδειο, τη δίκη του Κολοκοτρώνη - μια μαύρη σελίδα της Ιστορίας μας. Ο Αρχιστράτηγος του Αγώνα, κατηγορήθηκε άδικα για εσχάτη προδοσία. Και σώθηκε χάρη στην ακεραιότητα δύο δικαστών.

Από την Επανάσταση ως σήμερα, τα βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού λαού παραμένουν αναλλοίωτα: Αντοχή στα δεινά. Αλληλεγγύη. Συνεργασία. Ανάγκη για εσωτερική σταθερότητα. Επιδίωξη ισχυρών συμμαχιών με τις άλλες χώρες. Αξίες διαχρονικές, που ακούγονται αυτονόητες, όμως, στη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης και, σε μικρότερο βαθμό, στην πανδημική, έδειξαν πόσο εύθραυστες είναι.

Ζούμε σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών. Ακραίες και ανορθολογικές δυνάμεις, αυταρχικά καθεστώτα και η κακόβουλη χρήση της τεχνολογίας, απειλούν τη Δημοκρατία. Ο ρόλος του πολίτη χρειάζεται να επαναπροσδιοριστεί.

Για αυτό δεν είναι μικρό κατόρθωμα ότι η ελληνική κοινωνία επέστρεψε, αυτή την συμβολική χρονιά, στις πηγές της ύπαρξης της. Και επέστρεψε εκεί όχι για να οχυρωθεί πίσω από μια άγονη προγονολατρεία, αλλά για να ενωθεί ξανά με την οικουμενική κληρονομιά της.

Αυτή την κληρονομιά που θαυμάζουν ως σήμερα οι λαοί σε όλον τον κόσμο και η οποία τροφοδοτεί ένα σύγχρονο φιλελληνικό κίνημα. Η συμμετοχή πανεπιστημίων, συλλόγων, πρεσβειών από 31 χώρες, στις επετειακές εκδηλώσεις, - η φωταγώγηση εμβληματικών κτιρίων με την γαλανόλευκη σημαία μας σε 50 πόλεις όλου του κόσμου, την 25η Μαρτίου, αποδεικνύει την απήχηση που εξακολουθεί να έχει η Επανάσταση του 1821.

Στη διάρκεια αυτής της χρονιάς, και παρά τις αντιξοότητες της πανδημίας, υλοποιήθηκαν 140 επετειακές δράσεις. 'Αλλες 200 αναμένεται να ολοκληρωθούν ως το τέλος Δεκεμβρίου. Σε αυτές συμμετείχαν σύλλογοι, φορείς, σχολεία, πανεπιστήμια, μουσεία, δήμοι, περιφέρειες, και ιδιώτες. Στην πλειονότητα τους έχουν αναπτυξιακή διάσταση. Γιατί η ελληνική κοινωνία γιόρτασε, τίμησε, προβληματίστηκε, αναθεώρησε, και τελικά επέλεξε να επενδύσει τις δυνάμεις της στην αυγή του επόμενου αιώνα.

Οι επετειακές δράσεις και εκδηλώσεις ήταν πολύπτυχες:

Αφορούσαν:

Εκδηλώσεις μνήμης και Ιστορίας.

Αναβίωση και εκσυγχρονισμό παραδοσιακών τεχνών.

Ανάδειξη ιστορικών μνημείων και τοποσήμων, φυσιολατρικών διαδρομών, τοπικών προϊόντων.

Προώθηση αναπτυξιακών προτάσεων σχετικών με την τουριστική βιομηχανία, την εκπαίδευση, την βελτίωση της καθημερινότητας στις πόλεις.

Δεκάδες μαθητικοί διαγωνισμοί, με αντικείμενα από την Ιστορία και την Τέχνη μέχρι την επιχειρηματικότητα και την τεχνολογία, διεξήχθησαν σε όλη τη χώρα.

Η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» ανέλαβε τον συντονισμό όλων αυτών των δράσεων, οι οποίες προήλθαν από προτάσεις της κοινωνίας και όχι από κάποιους ειδικούς. Αυτός ήταν ένας μεγάλος νεωτερισμός, που, κρίνοντας από το αποτέλεσμα, μας βγήκε σε καλό.

Προκειμένου να φέρει σε πέρας το έργο της, η Επιτροπή στηρίχθηκε σε χορηγίες, δωρεές και στα έσοδα του -υψηλής συλλεκτικής αξίας- Νομισματικού Προγράμματος. Δεν έλαβε κρατική χρηματοδότηση.

Με τα χρήματα που συγκέντρωσε, δώρισε 18 κινητές μονάδες ΜΕΘ στο ΕΣΥ, ανάμεσα στο δεύτερο και στο τρίτο κύμα της πανδημίας. Χρηματοδότησε την έρευνα για ένα ελληνικό καινοτόμο φάρμακο κατά του κορωνοϊού. Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου, αποφάσισε να διαθέσει όλα τα έσοδα του Νομισματικού Προγράμματος, από τις 23 Αυγούστου μέχρι το τέλος του, σε έργα αποκατάστασης των πληγών που προκάλεσαν οι φωτιές.

Σε συνεννόηση με το υπουργείο Εσωτερικών εντάχθηκαν, μετά από έγκριση της Επιτροπής, προτάσεις των δήμων για έργα ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ στο αναπτυξιακό πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Επίσης, σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού, εγκρίθηκε η χρηματοδότηση της ελληνικής χειροτεχνίας και των περισσότερων από 50.000 μικρών επιχειρήσεων και ανθρώπων που ασχολούνται με αυτή, από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), με 18 εκατομμύρια ευρώ.

Στις 18 Οκτωβρίου παρουσιάσαμε την Βουλή, παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, τη Λευκή Βίβλο, δηλαδή τις προτάσεις των κοινωνικών και παραγωγικών φορέων για τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η χώρα τα επόμενα 20 χρόνια. Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Φόρουμ «Η Ελλάδα το 2040», η έναρξη του οποίου έγινε με την ομιλία του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας Μπομπ Μενέντεζ, τον Αύγουστο, στο μουσείο της Ακρόπολης.

Ακόμα, η Επιτροπή έχει αναλάβει την πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός ερευνητικού Ινστιτούτου για την Τεχνητή Νοημοσύνη, την Επιστήμη Δεδομένων και τους Αλγόριθμους.

Το Ινστιτούτο, έχει επίσης ενταχθεί στο ελληνικό πρόγραμμα του RRF, και η επιδίωξη είναι να φέρει τη χώρα μας στην πρωτοπορία ενός από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους επιστημονικούς τομείς.

Παράλληλα, θα κρατήσει τους νέους επιστήμονες στην χώρα, Σε μια συγκυρία που καταγράφεται ένα εμφανές αποτύπωμα brain gain, και κολοσσοί όπως η Pfizer, η Microsoft, η CISCO, η Volkswagen, προχωρούν σε μεγάλες επενδύσεις στην Ελλάδα δημιουργώντας θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.

Το όραμα μας, ως Επιτροπή, είναι να εμπεδωθεί η νέα κουλτούρα που διαμορφώθηκε μέσα στο επετειακό έτος. Να ολοκληρωθούν οι αναπτυξιακές δράσεις, οι οποίες υπερβαίνουν το χρονικό όριο της 31ης Δεκεμβρίου 2021, και να διατηρηθεί η άυλη κληρονομιά της επετείου: Η υπενθύμιση της εφευρετικότητας, της προσαρμοστικότητας, της αντοχής στις δυσκολίες, που έδειξε ιστορικά ο ελληνικός λαός. Η συνειδητοποίηση της ανάγκης για συνεργασίες και συνέργειες προκειμένου να στοιχηθούν οι παραγωγικές και καινοτόμες δυνάμεις της χώρας πίσω από τον κοινό στόχο της ανάπτυξης και της ευημερίας. Η ανάδειξη των δυνατοτήτων της ταλαντούχας νέας γενιάς μας. Μια καινούργια πατριδογνωσία και η αίσθηση του «ανήκειν» σε ένα μέλλον που μπορούμε να το διαμορφώσουμε όλοι μαζί. Εμείς, οι φίλοι μας και οι σύμμαχοί μας.

Σας ευχαριστώ πολύ