Ανάπηρες πόλεις, ανάπηρες κοινωνίες

Αν και οι Παγκόσμιες Ημέρες που αφορούν ανθρώπινα χαρακτηριστικά θα έλεγα ότι είναι μια τρανή απόδειξη ότι ακόμα παλεύουμε να αποδεχτούμε τα αυτονόητα και τη φύση μας, ωστόσο αφού υφίστανται και για όσο θα υφίστανται, έτσι και σήμερα την 3 η Δεκεμβρίου που είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, είναι μια ευκαιρία να αναλογιστούμε τι κάνουμε όλοι μας για να φτιάχνουμε κοινωνίες που να έχουν όλοι οι άνθρωποι μια ίση θέση μέσα σε αυτές και κυρίως τι δεν κάνουμε. Με λίγα λόγια είναι μια καλή ευκαιρία απολογισμού και αυτοκριτικής.

Όσο και αν στα λόγια φαίνεται αυτονόητο και αδιαπραγμάτευτο το ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν και πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα, στην πράξη οι συνάνθρωποί μας που αντιμετωπίζουν κάποιας μορφής αναπηρία βιώνουν ακόμα και σήμερα διακρίσεις, αποκλεισμούς, στιγματισμό και μια κατ’ επίφαση και όχι ουσιαστική αποδοχή σε πολλές περιπτώσεις. Όμως, το πρόβλημα δεν είναι η αναπηρία, το πρόβλημα προφανέστατα δεν είναι ούτε οι άνθρωποι με αναπηρίες, το πρόβλημα είμαστε όλοι εμείς και η αντίληψή μας σχετικά με την αναπηρία, που όσο δεν αφορά εμάς και το σπίτι μας δεν μας αγγίζει το θέμα.

Το πρόβλημα είμαστε εμείς που θέλουμε κοινωνίες κομμένες και ραμμένες στη δική μας βόλεψη, πιστεύοντας αφελέστατα ότι η αναπηρία είναι κάτι πολύ μακρινό από εμάς, αλλά δυνητικά όλοι θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε κάποια αναπηρία στην πορεία της ζωής μας ή να έχουμε στο περιβάλλον μας έναν δικό μας άνθρωπο με αναπηρία και προφανώς δεν είναι ούτε το τέλος του κόσμου, ούτε κάτι κακό, ούτε κάτι μη ανθρώπινο. Αλλά αλήθεια πως θα νιώθαμε αν ήμασταν εμείς στη θέση αυτών που παλεύουν μόνοι τους για τα αυτονόητα, για όσα θα έπρεπε να είναι αδιαπραγμάτευτα και φυσιολογικά και αναγκάζονται να ζουν στις αφιλόξενες πόλεις, στις αφιλόξενες κοινωνίες που έχουμε φτιάξει όλοι εμείς, που από καθαρή τύχη δεν είμαστε στην ίδια θέση ενδεχομένως προς το παρόν; Όσο και να κλείνουμε τα μάτια, όσο και να χαϊδεύουμε τα αυτιά μας και τις συνειδήσεις μας αναρτώντας στα κοινωνικά δίκτυα φωτογραφίες και μηνύματα υπέρ των δικαιωμάτων των ανθρώπων, το πρόβλημα είμαστε όλοι εμείς.

Το πρόβλημα είμαστε εμείς που δεν διατρανώνουμε την ανάγκη για ορατότητα των ανθρώπων που η κοινωνία τους θέλει αθέατους, που δεν παλεύουμε για τα δικαιώματα που αφορούν όλους μας, όσο δεν είμαστε οι άμεσα πληττόμενοι. Το πρόβλημα είμαστε εμείς που δεν αντιλαμβανόμαστε ότι η διαφορετικότητα δεν αφορά τους άλλους, αφού διαφορετικοί είμαστε όλοι μας. Το πρόβλημα είμαστε εμείς που δεν σεβόμαστε όταν βρισκόμαστε σε θέση ισχύος τα δικαιώματα των συνανθρώπων μας. Το πρόβλημα είναι η έλλειψη παιδείας και ενημέρωσης σχετικά με την αναπηρία. Το πρόβλημα είναι όταν το κράτος δεν εγγυάται με πράξεις την πλήρη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ίσων ευκαιριών. Το πρόβλημα είναι που οι άνθρωποι με αναπηρίες έρχονται αντιμέτωποι με την έλλειψη κουλτούρας για μια κοινωνία για όλους και που η ίδια η κοινωνία τους αποκλείει από πολλές πτυχές τις κοινωνικής ζωής, όπως η ψυχαγωγία, η εργασία, η ανάπτυξη ανθρωπίνων σχέσεων και η κοινωνική επαφή και συναναστροφή. Το πρόβλημα είναι τα τραπεζοκαθίσματά μας, τα αυτοκίνητά μας, τα μηχανάκια μας, οι θέσεις του παρκινγκ που νομίζουμε ότι όλες μας ανήκουν, η κατάληψη των πεζοδρομίων από δικά μας πράγματα και πολλά ακόμα παραδείγματα που μας αποδεικνύουν πόσο πίσω είμαστε και πόσο προβληματική είναι η κοινωνική μας συνείδηση.

Το πρόβλημα δεν είναι η οποιαδήποτε αναπηρία, το πρόβλημα είναι η «ανάπηρη» κοινωνία, η «ανάπηρη» πόλη, γιατί η αναπηρία είναι κομμάτι της ανθρώπινης φύσης, ενώ οι «ανάπηρες» πόλεις και κοινωνίες είναι κοινωνικές «κατασκευές» που προωθούν την περιθωριοποίηση. Ήρθε, όμως, ο καιρός που οι πόλεις και οι κοινωνίες πρέπει επιτέλους να σταματήσουν να είναι «ανάπηρες», το ίδιο και η νοοτροπία μας. Και γι’ αυτό οφείλουμε να αγωνιστούμε όλοι μαζί, να αγωνιστούμε για τις αξίες της κοινωνικής ισότητας και της δικαιοσύνης, ώστε τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων να είναι σεβαστά και όλοι να έχουν ισότιμη πρόσβαση τόσο στην πόλη, όσο και στις ευκαιρίες, όσο και στη ζωή. Ένας κόσμος που δεν τους χωράει όλους, δεν χωράει κανέναν!