Το thebest.gr παρακολούθησε το φιλμ "Σμύρνη μου αγαπημένη" στο Πάνθεον: Μία πολύ φροντισμένη παραγωγή που προξενεί βαθιά συγκίνηση

Γυρίστηκε εν μέσω της πανδημίας και ήταν μία πολύ μεγάλη και πλούσια παραγωγή του κινηματογράφου για τα ελληνικά δεδομένα, κι αυτό από μόνο του αξίζει πολλών συγχαρητηρίων. Αναφερόμαστε στη «Σμύρνη μου Αγαπημένη», αυτό το μεγαλεπήβολο «όραμα» και σχέδιο της πρωταγωνίστριας Μιμής Ντενίση που τελικά υλοποιήθηκε και από την προπαραμονή των Χριστουγέννων βρίσκεται στις κινηματογραφικές οθόνες σε μία μάλλον ατυχή συγκυρία που έχει να κάνει με το κλίμα ανασφάλειας που έσπειρε παντού η μετάλλαξη Όμικρον και χάλασε το κλίμα των γιορτινών ημερών της Πρωτοχρονιάς. Δύσκολο και θλιβερό το θέμα, με το οποίο ασχολείται η αξιόλογη αυτή ταινία που θεωρώ πως πρέπει να δουν οι σινεφίλ γιατί πρωτίστως έχει να κάνει με την ιστορία μας, έστω κι αν πρόκειται για μία από τις πλέον σκοτεινές και ζοφερές σελίδες της και όχι για μία από τις ένδοξες.

Και το θέμα δεν είναι άλλο από την Μικρασιατική καταστροφή τον Σεπτέμβρη του 1922 με επίκεντρο την πυρπόληση και σφαγή του Ρωμέικου πληθυσμού της Σμύρνης, την πόλη των απίστων όπως την έλεγαν οι Νεότουρκοι του Κεμάλ.

Είναι ένα έργο καλογυρισμένο με φροντισμένη στη λεπτομέρεια παραγωγή, με ειδικά εφέ σε ότι έχει να κάνει με τα πλάνα της πυρπόλησης της πόλης της Σμύρνης που ενδεχομένως δεν έχουμε ξαναδεί σε ελληνική παραγωγή. Επίσης η Μιμή Ντενίση, μία ηθοποιός με πορεία στα καλλιτεχνικά πράγματα από τα τέλη του ’70 και σημαντικές δουλειές, κυρίως θεατρικές αλλά και τηλεοπτικές στο βιογραφικό της, πετυχαίνει εδώ να κάνει μία αξιομνημόνευτη κινηματογραφική παρουσία και να πλάσει την ηρωίδα της, την Σμυρνιά Φιλιώ Μπαλτατζή με την αριστοκρατικότητα και αέρα που άρμοζε στις κοσμοπολίτισσες Σμυρνιές αλλά και με το νοιάξιμο και ευαισθησία για την οικογένεια της, την πατρίδα της που είναι η Ελλάδα αλλά ακόμη και για τους Τούρκους που έχει στη δούλεψη της και τους οποίους εκτιμά και αναγνωρίζει. Δεν είναι τυχαίο που στο σενάριο της ταινίας αναπτύσσεται ιδιαίτερα η σχέση της Φιλιώς με τον σωφέρ της οικογένειας, τον Χαλίλ (Μπουράκ Χακί), ο οποίος αν και θα ενταχθεί στο απελευθερωτικό κίνημα των Νεότουρκων θα είναι αυτός όπως βλέπουμε στο φιλμ που ως από μηχανής θεός μέσα στον οδυρμό και την καταστροφή θα δώσει χείρα βοηθείας στην Φιλιώ.

Πηγαίνετε να δείτε την ταινία και μην διστάσετε με το στενόχωρο θέμα της ή με το ότι η Μιμή Ντενίση ίσως σε κάποιους έχει συνδεθεί με κάποια θεάματα και ρόλους πιο λαμπερούς που δεν τους αφορούν. Η Μιμή Ντενίση εδώ επιδεικνύει δύναμη εσωτερική, καταπιάνεται με ένα πολύ δύσκολο θέμα, επιχειρεί μέσω του σεναρίου που συνέγραψε με τον επιφανή Μάρτιν Σέρμαν να ισορροπήσει τα πράγματα και να φωτίσει και τις τεράστιες ευθύνες τις δικές μας, των Ελλήνων. Γιατί αλήθεια μας προκαλεί σοκ να ξανακούμε ότι ο ελληνικός στρατός που είχε φτάσει ως απελευθερωτής στα παράλια της Ιωνίας που επί 3.000 χρόνια ήσαν ελληνικά, κατέληξε στο σημείο να διεισδύσει στο εσωτερικό της Τουρκίας (Ανατολίας) σε απόσταση 700 χιλιομέτρων έως την τραγική στιγμή που οι δυνάμεις του Κεμάλ κατάφεραν να σπάσουν το Ελληνικό μέτωπο στα δύο, με τους στρατιώτες να υποχωρούν ατάκτως προς τα πίσω για να γλυτώσουν.

Η ταινία που σκηνοθέτησε ο Γρηγόρης Καραντινάκης («Η Χορωδία του Χαρίτωνα») μας δείχνει στο πρώτο μέρος, στα πρώτα σχεδόν 70 λεπτά όλη αυτή την ωραία, σχεδόν ανέμελη και πλούσια ζωή των περισσοτέρων Ελλήνων της Σμύρνης που κρατούσαν τα ηνία του εμπορίου και όχι μόνο. Μας δείχνει την καλοπέραση ίσως σ’ έναν υπερβολικό και σχεδόν φλύαρο βαθμό και κακά τα ψέματα θα μπορούσε να είχε μπει πιο γρήγορα στην ουσία του σεναρίου που δεν είναι άλλη από την Μικρασιατική καταστροφή και το φοβερό ξέσπασμα της βίας. Προλαβαίνει βέβαια να δώσει την ευκαιρία στην Μιμή Ντενίση και τους άλλους πρωταγωνιστές να φορέσουν τα ωραία τους κοστούμια, ραμμένα από την Φωτεινή Δήμου. Ειδικά η κ. Ντενίση είναι άκρως εντυπωσιακή σε όλες τις εμφανίσεις της ως Φιλιώ Μπαλτατζή. Και αυτά τα παραπάνω πλάνα έχουν ως συνέπεια η ταινία να μην αποφεύγει τις «κοιλιές» και την απόσπαση της προσοχής αλλά και της ελάττωσης του συγκινησιακού κλίματος που ωστόσο κορυφώνεται στην τελευταία ώρα και είναι τουλάχιστον τρεις οι δυνατές σκηνές που θα σας φέρουν δάκρυα στα μάτια όπως εκεί που η Λευκοθέα, κόρη της Φιλιώς (στο ρόλο η Αναστασία Παντούση) βουτά ντυμένη νύφη στην θάλασσα από την προκυμαία με τον κόσμο πίσω της αλλόφρονα να βοά και να εκλιπαρεί για βοήθεια και τους Τούρκους να σφάζουν, να βιάζουν και να πυρπολούν επί τέσσερις μέρες. Σαν η πόλη αυτή να πλήρωσε το τίμημα της με τον χειρότερο τρόπο ακριβώς γιατί η ευδαιμονία που είχε, τελικά ήταν σαθρή.

Από τις σκηνές που καθηλώνουν είναι βέβαια όλο το τελευταίο κομμάτι στην προκυμαία με την πόλη να φλέγεται και τον κόσμο εγκλωβισμένο να μην μπορεί να φύγει μιας και η Ελλάδα δεν επέτρεπε και δεν δεχόταν πολίτες που δεν είχαν ελληνικό διαβατήριο (οι Ρωμιοί της Σμύρνης θεωρούνταν Οθωμανοί υπήκοοι) και από την άλλη οι ξένοι που βρίσκονταν εκεί, είτε πρέσβεις όπως της Αγγλίας, της Γαλλίας ή της Αμερικής και τα αγκυροβολημένα καράβια που είχαν λάβει εντολές ανωτέρω να μην κάνουν τίποτα και να μην σώσουν κανέναν. Τέλος η σκηνή με τον Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομο που κατακρεούργησαν οι Τούρκοι (στην ταινία βλέπουμε σε μία σκηνή να του κόβουν το αυτί και να  τον ρίχνουν στο έδαφος σκίζοντας τα ρούχα του). Εξαιρετικός στο ρόλο αυτό ο Θόδωρος Κατσαφάδος.

Επίσης ξεχωρίσαμε την πάντα εύθραυστη και συγκινητική Ταμίλα Κουλίεβα, ως πρόσφυγα από την Προύσα που βίωσε μία ακόμα σφαγή, αυτή στη Σμύρνη αλλά και την Κατερίνα Γερονικολού στο ρόλο του πιστού δουλικού του σπιτιού της Φιλιώς, της Ζαχαρούλας αλλά και τον Αιτωλοακαρνάνα βετεράνο ηθοποιό Γιάννη Βογιατζή στο ρόλο του πατέρα της Φιλιώς, τον Χρήστο Στέργιογλου ως ο αντιπαθητικός Έλληνας διοικητής της Σμύρνης Στεργιάδης που την κρίσιμη στιγμή της καταστροφής σκέφτηκε μόνο τον εαυτό και την πάρτη του, και τον επιβλητικό Λεωνίδα Κακούρη στο ρόλο του Δημητράκη, σύζυγο της Φιλιώς και υπέρμαχο του «ελευθερωτή» του γένους, του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Αφιερώστε 2 ώρες και ένα τέταρτο από τη ζωή σας όσο διαρκεί η «Σμύρνη μου αγαπημένη» και μέσα στο ζοφερό παρόν της πανδημίας, θα φύγετε από την αίθουσα ναι μεν στενοχωρημένοι για τις οδύνες και κακουχίες της φυλής μας αλλά και με χρήσιμα διδάγματα να κοιτάμε όσον δυνατόν μπροστά, όχι πίσω και χωρίς να κάνουμε τα ίδια λάθη. Μεγάλη κουβέντα θα μου πείτε.

*Η ταινία προβάλλεται στην 2η αίθουσα του Πάνθεον στη Δημ. Γούναρη και στα Odeon Veso Mare, στην Ακτή Δυμαίων.