Η ονομασία «Ξεπαρθενών» και η πολιτιστική α-παιδεία

Παρθενών :  αρχαιοελληνική λέξη  που σήμαινε το διαμέρισμα/δωμάτιο ανύπαντρης γυναίκας (παρθένου) σε μια κατοικία. Σύμφωνα με τον Christopher Pelling η ονομασία του Παρθενώνα, σημαίνει «ναός της παρθένου θεάς» και αναφέρεται στη λατρεία της Αθηνάς Παρθένου που συνδεόταν με το ναό. Ο Jamauri D. Green υποστηρίζει πως ο Παρθενώνας ήταν ο χώρος στον οποίο φορούσαν το πέπλο στο άγαλμα της Αθηνάς από τα αρρηφόρια, μια ομάδα τεσσάρων κοριτσιών που επιλεγόταν για να υπηρετήσουν τη πόλη τους κάθε χρόνο, κατά τη διάρκεια των Παναθηναίων. 1

Ξεπαρθενών: γιατί  «-ξε» και γιατί στον Παρθενώνα;

Φαίνεται πως οι παραγωγοί της ομώνυμης ταινίας  γνωρίζουν την ετυμολογία της λέξης Παρθενών.

Άραγε το κάνουν, για να ξε-κάνουν  τον Παρθενώνα; Aλλά αυτό το Παγκόσμιο Μνημείο – Πολιτιστικό Σύμβολο  υπάρχει πριν εμείς έρθουμε και θα συνεχίσει να υπάρχει και αφότου θα έχουμε φύγει.

Ποιο λοιπόν το νόημα και ο σκοπός της ονομασίας;

Σημειώνεται  από τους παραγωγούς "ότι σε κάποιες κοινωνίες μέρος της ταινίας θεωρείται κατάλληλο μόνο για ενήλικους ανθρώπους".

Σαν  «κάποιος πολίτης» μιας από αυτές τις «κάποιες κοινωνίες» , ξεπερνώντας το  «ακατάλληλο» ή όχι  μέρος της ταινίας για ενηλίκους ή  ανηλίκους, θα προσπαθήσω να μπω στην ουσία της πρόκλησης.

Έχω τη γνώμη λοιπόν ότι από μόνη της η λέξη «Ξεπαρθενών» επί του Παρθενώνος   αποτελεί και είναι «ρητορική μίσους»2  τόσο για το  όνομα του Παγκόσμιου Μνημείου- Συμβόλου, όσο εξίσου και για το εννοιολογικό – πολιτιστικό  περιεχόμενο   που περιέχεται στο όνομα αυτό σύμφωνα με το σχήμα «σημαίνον - σημαινόμενο» 3

Η διαφορετικότητα εμπεριέχει εξ ορισμού το σεβασμό στο άλλο.  Η λέξη ξε-παρθενών  ασεβεί  στο νόημα και την ιστορία  του Παρθενώνα,  δεν σέβεται το άλλο, είναι λεκτική βία  επί του σημαίνοντος και σημαινομένου

Εδώ ακριβώς προκύπτει το ζήτημα της πολιτιστικής  α-παιδείας που αναδεικνύεται στο μότο της ταινίας : «το κάναμε γιατί γουστάραμε» (Και οι Ικτίνος, Καλλικράτης, Φειδίας, έκαναν αυτό που τους άρεσε. Η διαφορά βρίσκεται  στην υπαρξιακή  βίωση της αισθητικής και του πολιτισμού).

Είναι λυπηρή αυτή η παχυλή ιστορική -πολιτιστική άγνοια   που έχει σαν αποτέλεσμα  τη συκοφάντηση της ιστορίας και σημειολογίας του Παρθενώνα από κάποιους –ες  που απαιτούν από όλους τους άλλους σεβασμό στη διαφορετικότητά τους , ενώ ταυτοχρόνως οι ίδιοι επιτίθενται στη διαφορετικότητα των άλλων , χαρακτηρίζοντάς την «ετεροκανονικότητα».

Δεν είμαι -όπως δεν είναι οι περισσότεροι έλληνες υπήκοοι-, εθνικιστής,  αρχαιολάτρης, ούτε αποδέχομαι την  πατριαρχία, την εμπορευματοποίηση,  τη μαζική κουλτούρα  και τον καθωσπρεπισμό 4.

Αγαπώ τον Παρθενώνα και τιμώ αυτό που υποσημαίνει και συμβολίζει που πάντως δεν είναι αυτά που φαντάζονται  στην έξαψή τους  οι  πρωταγωνιστές της ταινίας που επιδιώκουν να κάνουν  τις επιθυμίες τους  πρότυπο για τους άλλους –και για τα παιδιά- αντί να κάνουν την προσωπική τους  ενδοσκόπηση να βρουν τι φταίει και να μη το προβάλλουν αλλού - και πάντως  όχι στον  Παρθενώνα.

Και βέβαια σαν δάσκαλος δε θα συνιστούσα στους μαθητές μου να ωφεληθούν βλέποντας την εν λόγω ταινία, γιατί τους σέβομαι.

Τέλος εύχομαι, όλοι οι γονείς,  να δίνουμε χρόνο, αλήθεια και αγάπη στα παιδιά μας. Γιατί ό, τι σπέρνουμε, θερίζουμε. Για το κατάντημα του «Ξεπαρθενώνα» λίγη ευθύνη έχουν οι συντελεστές του. Την περισσότερη ευθύνη – νομίζω πως- έχουν άλλοι που ίσως υπονόμευσαν παραδειγματικά και θεωρητικά  κάθε στήριγμά τους όταν το είχαν ανάγκη και όπου ζήτησαν αληθινό ενδιαφέρον  και πραγματική αγάπη.

Νίκος Κοτοπούλης

Εκπαιδευτικός MSc

1. https://el.wikipedia.org › wiki › Παρθενώνας

2. Η ρητορική μίσους είναι επίθεση στην ταυτότητα. Ο θύτης δεν επιτίθεται στο θύμα για κάτι που κάνει αλλά για κάτι που είναι.

3. https://www.babiniotis.gr/dimosieumata/glossika-themata/453-simainomeno-simainon-i-ypostasi-tis-leksis

4.Είναι  αβάσιμη η αυθαίρετη αντικειμενικοποίηση υποκειμενικών στερεοτύπων τα οποία  φανερώνει  η παραδοχή των παραγωγών της ταινίας  ότι « δεν είναι τυχαία η επιλογή του Παρθενώνα ως τόπου. Λειτουργεί για πολλούς ως ένα παράσημο εθνικισμού, αρχαιολατρείας, πατριαρχίας, εμπορευματοποίησης, μαζικής κουλτούρας και καθωσπρεπισμού μεταξύ άλλων».