Εκδήλωση μνήμης στον πόντιο δημοσιογράφο Νίκο Καπετανίδη

ΠΟΕΣΥ και Βουλή των Ελλήνων

Ημέρα Μνήμης αφιερωμένη στον Πόντιο δημοσιογράφο και εκδότη Νίκο Καπετανίδη, ανακηρύχθηκε η 21η Σεπτεμβρίου, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ελληνισμού της Διασποράς και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ) στο Μουσείο της Ακρόπολης, το βράδυ της Τετάρτης (2/3).

Ο Νικόλαος Καπετανίδης (1889-1921) υπήρξε μαχητικός δημοσιογράφος και εκδότης της ελληνικής εφημερίδας του Πόντου «ΕΠΟΧΗ». Μέσα από τις στήλες της εφημερίδας του, αποκάλυπτε τις τουρκικές διώξεις και τα εγκλήματα εις βάρος των Ελλήνων. Υπήρξε υπέρμαχος της δημοτικής γλώσσας στην εκπαίδευση, και μαζί με άλλους επιφανείς Πόντιους της εποχής, αποτέλεσε την πνευματική ηγεσία του Πόντου, η οποία αγωνίστηκε για την προστασία του ελληνικού στοιχείου. Το 1921 συνελήφθη από μέλη του κινήματος των Νεότουρκων και απαγχονίστηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 1921 στην Αμάσεια.

Κατά την έναρξη της εκδήλωσης, η πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ, Έλενα Ριζεάκου, αναφέρθηκε στους Έλληνες δημοσιογράφους που βρίσκονται αυτή την περίοδο στην πρώτη γραμμή του πολέμου στην Ουκρανία και στην συνέχεια ανακήρυξε και επίσημα την 21η Σεπτεμβρίου ως Ημέρα Μνήμης του Νικόλαου Καπετανίδη. «Θα γίνει παράδειγμα για εμάς, έστω και καθυστερημένα» είπε κατά τον χαιρετισμό της η πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ.

Ο Σάββας Αναστασιάδης, τόνισε στον χαιρετισμό του ότι «ο Νίκος Καπετανίδης, δεν αποτελεί μόνο σύμβολο αγώνα της ελευθερίας του Τύπου, της έκφρασης και της δημοκρατίας, αλλά και σύμβολο ενότητας όλων των Ποντίων και όλου του έθνους. Η συμπλήρωση των 100 χρόνων και η θυσία του Νίκου Καπετανίδη πρέπει να μας παραδειγματίζει».

Η πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών, Μαρία Αντωνιάδου, που είναι επίσης Ποντιακής καταγωγής, ξεκίνησε τον χαιρετισμό από τον Ελβετό φιλέλληνα, Ιάκωβο Μάγερ, και την γνωστή ρήση του «Η δημοσίευση είναι ψυχή της δικαιοσύνης» για να φτάσει στον Καπετανίδη 90 χρόνια μετά. Η κ. Αντωνιάδου είπε ότι ο Καπετανίδης δεν δέχτηκε την λογοκρισία και δεν αυτολογοκρίθηκε, και με τον τρόπο αυτό κατετάγη στους μάρτυρες της ελληνικής δημοσιογραφίας. Η πρώτη εκδήλωση στη μνήμη του, όπως είπε η Μαρία Αντωνιάδου, προγραμματίζεται για την 21η Σεπτεμβρίου 2022.

Ο εγγονός του αδελφού του Νίκου Καπετανίδη, Κώστας Καπετανίδης, που ήταν παρών στην εκδήλωση, όπως και άλλοι απόγονοί του, είπε ότι τρεις λέξεις τον χαρακτηρίζουν: διανοούμενος, Έλληνας και δημοσιογράφος που αρνήθηκε την λογοκρισία του οθωμανικού καθεστώτος. Ο ίδιος αυτοπροσδιοριζόταν ως Έλληνας, είπε ο κ. Καπετανίδης και προσέθεσε: «Ήταν ο μόνος που έγραφε χωρίς να φοβάται, έγραφε χωρίς φόβο ακόμα και εναντίον του σφαγέα του ποντιακού ελληνισμού, όπως ο Τοπάλ Οσμάν».

Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης, ήταν ο πρόεδρος της Βουλής, Κωνσταντίνος Τασούλας.

Ο κ. Τασούλας αναφέρθηκε στο γενικότερο ιστορικό πλαίσιο της εποχής του Καπετανίδη και στη Μεγάλη Ιδέα που αποτέλεσε σημείο αναφοράς. «Ο Καπετανίδης ενηλικιώνεται την εποχή που η Ελλάδα ετοιμάζεται για την μεγάλη εξόρμηση. Είναι περίπου 20 χρονών την εποχή των βαλκανικών πολέμων και τότε η Ελλάδα στρέφει το βλέμμα της προς την Μικρά Ασία», τόνισε ο κ. Τασούλας κατά την έναρξη της ομιλίας του.

«Υπήρχε έντονο το ελληνικό στοιχείο - αυτό το τελευταίο στάδιο της πραγμάτωσης της Μεγάλης ιδέας, είχε όλα τα στοιχεία τα ψυχικά που χαρακτήριζαν τον Καπετανίδη, αλλά και όλα τα στοιχεία του πολιτικού πραγματισμού, που εκείνη την κρίσιμη ώρα φαινόταν να οδηγεί προς ένα αίσιο αποτέλεσμα. Η Τουρκία, η Οθωμανική Αυτοκρατορία, έχανε ήδη εκείνη την περίοδο περίπου το σύνολο των εδαφών της στην Ευρώπη. 500.000 μουσουλμάνοι Τούρκοι μετά τους βαλκανικούς πολέμους πήγαν προς την Τουρκία και η Ελλάδα διπλασίασε την έκτασή της, και με τη συνθήκη των Σεβρών κατακτούσε την εικόνα μιας Ελλάδος των ονείρων του Καπετανίδη και εκατομμυρίων άλλων, που ξεκινώντας από την Επανάσταση του '21, ήθελαν να αποκατασταθεί και εδαφικά η χώρα μας», σημείωσε επίσης, ανάμεσα σε άλλα, ο κ. Τασούλας.

Σε άλλο σημείο της τοποθέτησής του, ο πρόεδρος της Βουλής ανέφερε ότι «είναι πολύ δύσκολη η ταύτιση του συναισθήματος με την πράξη στη διεθνή πολιτική - το βλέπουμε και στα σημερινά γεγονότα μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας - και η τέχνη, λίγα έχει να κάνει με την πολιτική. Αν δείτε τον πίνακα του Ροϊλού για τη Μάχη των Φαρσάλων, διαμάχη που οδήγησε σε ήττα και στρίμωξέ την Ελλάδα στα όρια του Δομοκού, θα δείτε έναν υπερήφανο στρατό να καλπάζει. Η τέχνη δεν παραπέμπει σε αυτό που πολλές φορές η Ιστορία οδηγεί, η τέχνη θέλει να σε τεντώσει προς τα πάνω. Η πολιτική και ο ρεαλισμός και η πραγματικότητα και τα συμφέροντα, μπορεί αυτό το τέντωμα να το εμποδίζουν. Αυτό που δεν εμποδίζεται όμως, που ακούστηκε από όλους τους προηγούμενους ομιλητές, είναι αυτές οι τρεις λέξεις που είπε ο Καπετανίδης πριν απαγχονιστεί: Είναι το «Ζήτω η Ελλάς», είναι η Ελλάδα που δημιουργήσαμε μαζί με τους πρόσφυγες, είναι η Ελλάδα που θέλουμε να κάνουμε καλύτερη, είναι η νέα μεγάλη Ελλάδα που φτιάχνεται από όλους μαζί, με τις μνήμες της αγέραστης Μικράς Ασίας, με τις μνήμες του Πόντου.

Εκπροσωπώντας τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, η υφυπουργός Ασύλου και Μετανάστευσης, Σοφία Βούλτεψη, ανέφερε ξεκινώντας την ομιλία της: «Στέκομαι απέναντι σας με μία χαρά και μια λύπη για τα δραματικά γεγονότα και το μεγάλο ανθρώπινο πόνο που προκαλείται αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία, καθώς ο πόλεμος ήδη έχει αναγκάσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς». Η κ. Βούλτεψη μίλησε επίσης για μία ακόμα μαύρη σελίδα που προστίθεται στην Ιστορία της ανθρωπότητας.

«Συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ για να φέρουμε σε πέρας μία αποστολή, μία δημοσιογραφική αποστολή: Να ανακηρύξουμε την 21η Σεπτεμβρίου ημέρα αφιερωμένη στη μνήμη ενός μεγάλου εκδότη και δημοσιογράφου, ενός μεγάλου Έλληνα, μιας ηρωικής μορφή που θυσιάστηκε για τα ιδανικά του και την ελευθερία του Τύπου, για την ελευθερία την ίδια, πολεμώντας τη βαρβαρότητα, μιλώντας γράφοντας και καταγράφοντας το μαρτύριο των προγόνων μας με την ατρόμητη φωνή του και την πένα του στην υπηρεσία του λαού του» είπε, και προσέθεσε ότι «από σήμερα αυτός Έλληνας, ο άνθρωπος που ανέβηκε στο ικρίωμα φωνάζοντας, ο Νίκος Καπετανίδης, θα φωτίζει το δρόμο όλων των δημοσιογράφων της πατρίδας που τόσο αγάπησε. Θα αποδείξουμε ότι η θυσία του δεν πήγε χαμένη, ότι ο σπόρος του έγινε δέντρο ψηλό προσφέροντας απλόχερα τη σκιά του σε όλους όσοι αγωνίζονται για την ελευθερία της γνώμης».

Σημειώνεται πως η ανακήρυξη της 21ης Σεπτεμβρίου ως Ημέρας Μνήμης του Νίκου Καπετανίδη, υπήρξε πρόταση του προέδρου της επιτροπής Ελληνισμού της Διασποράς, Σάββα Αναστασιάδη, που κατατέθηκε στο Δ.Σ. της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ), το οποίο την υιοθέτησε. Με αφορμή τη συγκεκριμένη μέρα, η ΠΟΕΣΥ αποφάσισε επίσης να ζητήσει από τις ενώσεις-μέλη της σε όλη τη χώρα, την ετήσια διοργάνωση αφιερωματικών εκδηλώσεων, τιμώντας τόσο τη μνήμη του Νίκου Καπετανίδη, όσο και την προάσπιση της ελευθερίας του Τύπου και της έκφρασης.

Με αντίστοιχες αποφάσεις τους, τα διοικητικά συμβούλια των ενώσεων Συντακτών μελών της ΠΟΕΣΥ της χώρας (ΕΣΗΕΑ, ΕΣΗΕΜ-Θ, ΕΣΠΗΤ, ΕΣΗΕΘΣτΕ-Ε, ΕΣΗΕΠΗΝ) συμμετέχουν στην ετήσια ημέρα μνήμης για τον Πόντιο δημοσιογράφο, ως ένδειξη μνήμης, τιμής και σεβασμού προς τους αγώνες του.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Το βιβλίο "Νίκος Καπετανίδης, ο ηρωικός δημοσιογράφος του Πόντου" είναι μία ιστορική βιογραφία.

Ο Νίκος Καπετανίδης (1889-1921) υπήρξε Τραπεζούντιος δημοσιογράφος, ο οποίος την περίοδο 1918 -1921 εξέδιδε τη γνωστότερη και μαχητικότερη ελληνική εφημερίδα του Πόντου, την "Εποχή". Φλογερός πατριώτης, αποκάλυπτε μέσα από τις στήλες της εφημερίδας του τις τουρκικές διώξεις εναντίον του ελληνικού στοιχείου.

Μαζί με τον Μητροπολίτη Τραπεζούντος Χρύσανθο, τον ομογενή βουλευτή Ματθαίο Κωφίδη και άλλους επιφανείς Πόντιους, αποτέλεσαν την πνευματική ηγεσία του Πόντου η οποία αγωνίστηκε αφενός να προστατεύσει τους Έλληνες του Πόντου και αφετέρου σε συνεργασία με τον Βενιζέλο και τους ποντιακούς συλλόγους του εξωτερικού, να επιτύχουν την ανεξαρτησία ή αυτονομία του Πόντου.

Για τη μαχητική αρθρογραφία και την εθνική δράση του, συνελήφθηκε το 1921 από το καθεστώς Κεμάλ και καταδικάστηκε σε θάνατο μαζί με την πνευματική ηγεσία του Πόντου, από τα "Δικαστήρια Ανεξαρτησίας" στην Αμάσεια.

Ευτυχώς, ο Κώστας Καπετανίδης -αδελφός του Νίκου και παππούς του συγγραφέα- κατάφερε να διασώσει το πλήρες αρχείο της εφημερίδας "Εποχή", μία μοναδική ιστορική πηγή για τα τελευταία χρόνια του Ποντιακού Ελληνισμού.

Πρόκειται για την παρακαταθήκη που κληροδότησε ο Νίκος Καπετανίδης με τη ζωή και τη δράση του στις επόμενες γενιές Ελλήνων, Ποντίων και μη, και αξίζει να διαβαστεί ως τέτοιο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ (1889-1901)

ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ (1901-1907)

Η ΕΝΗΛΙΚΙΩΣΗ (1907-1913)

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1914-1918)

ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ 1914 - ΑΡΧΗ ΤΟΥ 1ου ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ 1915 - Η ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΑΡΜΕΝΙΩΝ

ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ 1916 - Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΩΝ ΡΩΣΩΝ

ΟΙ ΡΩΣΟΙ ΦΕΥΓΟΥΝ - ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΞΑΝΑΡΧΟΝΤΑΙ (1918)

Η ΙΔΕΑ ΤΟΥ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1918