36 χρόνια από το Τσερνομπίλ: Κοινή Αντιπυρηνική Διακήρυξη

Με αφορμή την 36η επέτειο από το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ, Έλληνες, Βουλγάροι και Τούρκοι Πράσινοι διακηρύσσουν την αντίθεσή τους στην πυρηνική ενέργεια και καλούν τις χώρες τους να απορρίψουν την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης προς τη βουλγαρική για δημιουργία νέου πυρηνικού εργοστασίου στη Βουλγαρία.

Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει διαψεύσει τα δημοσιεύματα ότι προσφέρει εξασφαλισμένη απορρόφηση της παραγωγής από την Ελλάδα για 20 χρόνια, κάτι που στην πράξη σημαίνει παροχή εγγυήσεων σε διεθνείς τράπεζες για χρηματοδότηση της κατασκευής του αντιδραστήρα. Ταυτόχρονα, οι Πράσινοι των τριών χωρών διαπιστώνουν την αντίφαση ανάμεσα στην ανησυχία για το ρωσικής τεχνολογίας πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακουγιού της Τουρκίας και στην υιοθέτηση της πυρηνικής ενέργειας ως «λύσης» στο ενεργειακό ζήτημα.

Σημειώνουν ότι ήδη η Ελλάδα και η Βουλγαρία υποστήριξαν στην Ε.Ε. να ενταχθεί η πυρηνική ενέργεια και το ορυκτό αέριο στην ευρωπαϊκή ταξινομία για τις «βιώσιμες επενδύσεις», στηρίζοντας ανοικτά τις χρηματοδοτήσεις προς τα αντίστοιχα συμφέροντα. Οι Έλληνες, Βουλγάροι και Τούρκοι Πράσινοι εκτιμούν ότι με τέτοιες πολιτικές επιλογές, απλώς βουλιάζουμε στον φαύλο κύκλο της εξάρτησης από τις μη ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και στερούμε πόρους που θα μπορούσαν να στηρίξουν λαϊκής βάσης πρωτοβουλίες πραγματικά καθαρής ενέργειας, οι οποίες θα αξιοποιούν τις αστείρευτες πηγές που βασίζονται στον ήλιο και τον άνεμο.

Το νέο κόμμα των Πράσινων τονίζει ότι θα πρέπει να διδασκόμαστε από το Τσερνομπίλ, όπου το 1986 έγινε η μεγαλύτερη πυρηνική καταστροφή που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα. Το ραδιενεργό νέφος έκανε δύο φορές τον γύρο του πλανήτη και τον μόλυνε για εκατοντάδες χρόνια. Ρύπανε την ατμόσφαιρα με ραδιενέργεια σχεδόν 200 φορές περισσότερη από αυτήν που απελευθερώθηκε από τις ατομικές βόμβες στο Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα. Μόνο στην Ουκρανία προσβλήθηκαν 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων 1,3 εκατομμυρίων παιδιών. Αλλά και η Ελλάδα επηρεάσθηκε σημαντικά, με τη συγκέντρωση του καισίου Cs-137 να είναι η 4η μεγαλύτερη στην E.E. Η μέγιστη τιμή καισίου είχε μετρηθεί κοντά στην Καρδίτσα ενώ η μέγιστη συγκέντρωση ρουθηνίου-103 κοντά στη Νάουσα. Έχει υπολογιστεί πως ο αριθμός των θυμάτων του Τσερνομπίλ στην Ελλάδα ίσως να αφορά και 1.500 περιπτώσεις καρκίνου. Σ’ αυτές θα πρέπει να προστεθούν και οι 2.500 αναγκαστικές διακοπές κύησης, που έγιναν κατά το διάστημα αμέσως μετά την καταστροφή, για προληπτικούς λόγους.

Και ενώ στις μολυσμένες περιοχές της Ουκρανίας υπήρξε τεράστια αύξηση του καρκίνου του θυρεοειδούς, των γενετικών ανωμαλιών και της βρεφικής θνησιμότητας, στον τωρινό πόλεμο οι Ρώσοι στρατιώτες διατάχθηκαν να σκάψουν χαρακώματα γύρω από τον κατεστραμμένο πυρηνικό αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ. Οι στρατηγοί του Πούτιν τους κράτησαν εκεί για περισσότερο από ένα μήνα, για να ελέγχουν το απαξιωμένο δημιούργημα σοβιετικής τεχνολογίας.

Το παγκόσμιο έλλειμμα δημοκρατίας, οι εξοπλισμοί, οι συγκρούσεις, οι ασύμμετρες απειλές όπως τα πυρηνικά (πολεμικά και «ειρηνικά»), οι ολοφάνερα συνδεδεμένες με την αλόγιστη εκμετάλλευση της άγριας πανίδας πανδημίες, η ραγδαία εξελισσόμενη κλιματική ανατροπή και οι συνέπειές της, η απώλεια βιοποικιλότητας με ρυθμούς πρωτοφανείς στη γεωλογική ιστορία του πλανήτη, τείνουν να μας οδηγήσουν σε μια παγκόσμια κατάσταση, όπου οι κρίσεις θα είναι η κανονικότητα όλων μας, τόσο εκείνων που πάντα υπέφεραν όσο και εκείνων που νόμιζαν ότι είναι ασφαλείς.

Τα πυρηνικά εργοστάσια αλλά και τα ορυκτά καύσιμα ανήκουν σε ένα ενεργειακό μοντέλο καταστροφικό, ρυπογόνο, επικίνδυνο και ανελεύθερο, σε έναν δρόμο αναπόφευκτα συγκεντρωτικό, αυταρχικό, ευπαθή, τεχνοκρατικό, που αναπαράγει ένα διεφθαρμένο και επικίνδυνο κόσμο επιδοτήσεων, χαριστικών δανείων, κεντρικού ελέγχου, ολοκληρωτικό.

Και ακριβώς επειδή οι πυρηνικές μονάδες έχουν πανάκριβο κόστος κατασκευής, η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να «ξεκλειδώσει» διεθνείς τραπεζικές χρηματοδοτήσεις για το νέο πυρηνικό της Βουλγαρίας, προσφέροντας εγγυημένη απορρόφηση μέρους της παραγωγής του για 20 χρόνια, περίπου μέχρι το 2050. Χωρίς εμπορικά συμβόλαια «συνεργασίας», όπως αυτό που διαπραγματεύεται στα κρυφά η κυβέρνηση Μητσοτάκη, η κατασκευή επιπλέον αντιδραστήρα μια ανάσα από τα σύνορά μας θα είναι ίσως και ανέφικτη από οικονομική άποψη.

Πρέπει να βρούμε τη δύναμη να σταματήσουμε τους πυρηνικούς σχεδιασμούς. Το νέο κόμμα των Πράσινων καλεί τους πολίτες σε επαγρύπνηση.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ακρίβεια, απαιτούν τη μεγαλύτερη δυνατή στρατηγική αυτονομία και στην ενέργεια: δεν υπάρχουν πια περιθώρια για διεύρυνση του ρόλου, ούτε του αερίου ούτε των πυρηνικών. Γι’ αυτό συνεργαζόμαστε με τα Πράσινα κόμματα των γειτονικών χωρών, με στόχο την οριστική εγκατάλειψη κάθε νέου πυρηνικού εργοστασίου στην περιοχή μας και για ΝΑ Ευρώπη και Μεσόγειο ελεύθερες από πυρηνικά.

Οι Πράσινοι υποστηρίζουν δεκαετίες τώρα τη μετάβαση προς μια απόλυτη εξάρτηση από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με ορθή χωροθέτηση και σεβασμό στο περιβάλλον, με έμφαση στην εξοικονόμηση, χρησιμοποιώντας πολύ πιο αποδοτικά τις ενεργειακές πηγές που έχουμε και υιοθετώντας όλο και περισσότερο «ήπιες» τεχνολογικά και ποικίλες ανανεώσιμες πηγές (όπως βιοκλιματική αρχιτεκτονική, ηλιακή θέρμανση, αξιοποίηση αγροτικών και κτηνοτροφικών υπολειμμάτων, άνεμο και μικροϋδροηλεκτρισμό, φωτοβολταϊκά και γεωθερμία), που προσφέρουν ενέργεια στην κλίμακα και ποιότητα που χρειαζόμαστε, συνδυασμένη με εκτεταμένες επενδύσεις και στην αποθήκευση ενέργειας. Ένας τέτοιος ήπιος δρόμος είναι πραγματικά φθηνότερος, συντομότερος, πιο σίγουρος και ασφαλής. Και προϋποθέτει αλλαγές του τρόπου ζωής και επιλογές προς μια κοινωνία μικρότερων ανισοτήτων, συγκρότησης ενεργειακών κοινοτήτων, συλλογικής αντίστασης στην υποβάθμιση της ζωής και του πλανήτη και αξιοποίησης όλων των δυνατοτήτων για μια άλλη προοπτική, οικολογική και κοινωνικά αλληλέγγυα.

Η Διακήρυξη των Ελλήνων, Βουλγάρων και Τούρκων Πράσινων

«Οι Έλληνες, οι Βουλγάροι και οι Τούρκοι Πράσινοι διακηρύσσουμε την αντίθεσή μας στη λεγόμενη ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος καθώς και στην εξόρυξη και τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Και καλούμε τις κυβερνήσεις μας να δώσουν έμφαση στις ήπιες και ανανεώσιμες μορφές και στην εξοικονόμηση ενέργειας, με σεβασμό στο περιβάλλον και τη βιωσιμότητα.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έδειξε με τον πιο έντονο τρόπο ότι τα πυρηνικά εργοστάσια είναι εν δυνάμει βόμβες που μπορεί να εκραγούν με τεράστιες επιπτώσεις, που παραπέμπουν στα μεγάλα ατυχήματα του Τσερνομπίλ και της Φουκουσίμα.

Καλούμε τις κυβερνήσεις να επανεξετάσουν και να απορρίψουν τη νεοαποικιακού τύπου πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης προς τη βουλγαρική για δημιουργία νέου πυρηνικού εργοστασίου στη Βουλγαρία, που θα χρηματοδοτηθεί από την Ελλάδα, η οποία και θα παραλάβει τα επικίνδυνα απόβλητα. Και διαπιστώνουμε την αντίφαση ανάμεσα στην ανησυχία για το πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακουγιού της Τουρκίας και στην υιοθέτηση της πυρηνικής ενέργειας ως «λύσης» στο ενεργειακό ζήτημα.

Πρόσφατα η Ελλάδα και η Βουλγαρία υποστήριξαν να ενταχθεί η πυρηνική ενέργεια και το ορυκτό αέριο στην ευρωπαϊκή ταξινομία, στηρίζοντας ανοικτά τις χρηματοδοτήσεις προς τα αντίστοιχα συμφέροντα. Με τέτοιες πολιτικές επιλογές, όμως, απλώς βουλιάζουμε στον φαύλο κύκλο της εξάρτησης από τις μη ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και στερούμε πόρους που θα μπορούσαν να στηρίξουν λαϊκής βάσης πρωτοβουλίες, που θα αξιοποιούν τις αστείρευτες πηγές που βασίζονται στον ήλιο και τον άνεμο».