Τι ρόλο παίζει η εργοθεραπεία στην διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ) ;

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα  (ΔΕΠΥ) είναι μια από τις πιο συχνά εμφανιζόμενες διαταραχές στην παιδική ηλικία (Εμφανίζεται στο 5-7% του μαθητικού πληθυσμού), τα συμπτώματα της οποίας συνεχίζονται ακόμη και στην εφηβεία και την ενήλικη ζωή.

Τα βασικά χαρακτηριστικά της διαταραχής είναι η διάσπαση προσοχής, η υπερκινητικότητα, η παρορμητικότητα, ή η συνύπαρξη τους, που παρεμποδίζουν τη λειτουργικότητα και την ανάπτυξη των παιδιών.

Από πλευράς συμπεριφοράς, η απροσεξία εκδηλώνεται με δυσκολία στην τήρηση των οδηγιών, εύκολη απόσπαση της προσοχής, συχνά λάθη στις σχολικές εργασίες, δυσκολίες στην καθημερινή οργάνωση και στη διαχείριση του διαθέσιμου χρόνου.

Παράλληλα, σε πολλές περιπτώσεις παρατηρούνται και προβλήματα κοινωνικότητας και χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Τα συγκεκριμένα συμπτώματα εμφανίζουν διαβαθμίσεις ως προς τη σοβαρότητα τους, από παιδί σε παιδί, και δημιουργούν μεγάλη δυσκολία τόσο στο ίδιο το παιδί όσο και στους γονείς αλλά και στους εκπαιδευτικούς του.

Τα πιο κοινά συμπτώματα της διάσπασης προσοχής στα παιδιά είναι:

• Δυσκολία εστίασης της προσοχής στην οργάνωση και ολοκλήρωση μιας εργασίας ή στην εκμάθηση κάτι νέου.
• Δυσκολία διατήρησης της προσοχής σε μια δραστηριότητα για το χρόνο που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί.
• Απώλεια αντικειμένων που απαιτούνται για την ολοκλήρωση μιας εργασίας (πχ. Μολύβια, γόμες, φωτοτυπίες κ.ά.)
• Δυσκολία να ακολουθήσουν οδηγίες
• Δυσκολία να ολοκληρώσουν τις σχολικές εργασίες
   

Τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας είναι:

• Συνεχής ταραχή και ανησυχία.
• Δυσκολία να καθίσουν στην καρέκλα κατά τη διάρκεια των γευμάτων, στο σχολείο και στον ελεύθερο χρόνο.
• Μιλάνε ασταμάτητα.
• Δυσκολία στο να παίζουν ήσυχα.
• Συνεχής κίνηση.
   

Η παρορμητικότητα εκδηλώνεται μέσω: 

• Δυσκολία να περιμένουν τη σειρά τους στη συζήτηση.
• Διακόπτουν συνεχώς τον συνομιλητή του
• Εκτελούν πράξεις χωρίς να υπολογίζουν τις συνέπειές τους (π.χ. δεν ακολουθούν κανόνες στο παιχνίδι)
• Δυσκολία να περιμένει τη σειρά του στα παιχνίδια.
• Χρησιμοποιούν αντικείμενα άλλων ανθρώπων χωρίς να ζητήσουν άδεια.
• Δεν μπορούν να ελέγξουν τα συναισθήματα τους
   

Υπάρχει θεραπεία;

Η ΔΕΠΥ είναι μια διαταραχή που δεν μπορεί να αποκατασταθεί πλήρως αλλά με την πρώιμη και αποτελεσματική διάγνωση και έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της και κατ’ επέκταση την ποιότητα ζωής του παιδιού και αυριανού ενήλικα.

Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ είναι η εμφάνιση των συμπτωμάτων, η αναγνώριση τους από τον παιδίατρο, τους γονείς ή και δασκάλους,  και τελικά  η διάγνωση της διαταραχής που γίνεται από αναπτυξιολόγο, παιδοψυχίατρο ή παιδονευρολόγο.

Λόγω τον δυσκολιών που προκαλεί η ΔΕΠΥ στο παιδί, η θεραπευτική αντιμετώπιση πρέπει να είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στις ανάγκες του ίδιου του παιδιού αλλά και της οικογένειας του. Πολλά από τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με συνδυασμό ειδικών θεραπειών όπως για παράδειγμα εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, συμπεριφορική θεραπεία, ψυχοθεραπεία, ειδική αγωγή αλλά και με φαρμακευτική αγωγή σε κάποιες περιπτώσεις. 

Πώς οι Εργοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά με ΔΕΠΥ

Θα σταθούμε περισσότερο στην επιστήμη της εργοθεραπείας καθώς είναι η ειδικότητα που πάει «χέρι-χέρι» με τη ΔΕΠΥ. Ο εργοθεραπευτής δεν είναι αυτός που θα θεραπεύσει τη διαταραχή για να την εξαλείψει ή θα δώσει φάρμακα για να την καταπολεμήσει αλλά είναι αυτός που με το θεραπευτικό του πλάνο θα παρέχει τα κατάλληλα εργαλεία στα παιδιά και στο οικογενειακό περιβάλλον ώστε να διαχειρίζονται τις δυσκολίες και να είναι οργανωμένα και ευτυχισμένα στη ζωή τους.

Ο κύριος στόχος της εργοθεραπείας είναι η προσαρμογή του περιβάλλοντος στις ανάγκες του παιδιού. Ως εκ τούτου, δεδομένου ότι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί μεταξύ τους, το περιβάλλον θα πρέπει να διαμορφωθεί έτσι ώστε να τους εξυπηρετεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να τους επιτρέπει να βελτιώνουν τις δεξιότητες τους.

Για τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ, που συχνά υποφέρουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτο-αποτελεσματικότητα, αυτό είναι συχνά επίσης ένα από τα επίκεντρα της θεραπείας.

Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην εργοθεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της καθοδήγησης και της εκπαίδευσης για μέλη της οικογένειας, συστάσεις για προσαρμογή του περιβάλλοντος στο σπίτι, στο σχολείο ή σε άλλα περιβάλλοντα εκτός σπιτιού.

Κατά την επιλογή της θεραπευτικής προσέγγισης, ο εργοθεραπευτής λαμβάνει υπόψη τις συγκεκριμένες δυσκολίες του παιδιού και τους καλύτερους τρόπους αντιμετώπισής τους.

Ανεξάρτητα από την τεχνική που χρησιμοποιεί ο εργοθεραπευτής, η ευέλικτη προσέγγιση είναι η καλύτερη για παιδιά με ΔΕΠΥ και εστιάζει πάντα στους στόχους και τα ενδιαφέροντα του παιδιού, εξατομικεύοντας με αυτόν τον τρόπο το θεραπευτικό πλάνο.

Μέρος του θεραπευτικού πλάνου είναι και η εκπαίδευση γονέων στο πλαίσιο της οποίας θα μάθουν στρατηγικές ώστε να είναι συνεπείς στην εφαρμογή των εκπαιδευτικών μεθόδων και να οργανώνουν τις δραστηριότητές που δίνονται από τους θεραπευτές για να βοηθήσουν το παιδί να αποκτήσει δεξιότητες αυτοδιαχείρισης.

Οι τεχνικές που εφαρμόζονται από τον εργοθεραπευτή έχουν ως στόχο την:

• Βελτίωση της αισθητηριακής επεξεργασίας
• Βελτίωση της μνήμης
• Οργάνωση της κίνησης (λεπτής και αδρής)
• Αύξηση συγκέντρωσης και προσοχής
• Ανάπτυξη ανεξαρτησίας σε δραστηριότητες καθημερινής ζωής (ντύσιμο, πλύσιμο χεριών κλπ)
• Βελτίωση ικανότητας ολοκλήρωσης δραστηριοτήτων
• Βελτίωση προσανατολισμού στο χώρο και στο χρόνο
• Ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτορρύθμισης και ελέγχου της παρορμητικότητας
• Βελτίωση οπτικής επεξεργασίας

Η θεραπεία με το παιδί στοχεύει στην αλλαγή προβληματικών συμπεριφορών. Παρέχει πρακτική βοήθεια, για παράδειγμα στην οργάνωση εργασιών ή στην ολοκλήρωσή τους, και εργάζεται για τη διαχείριση των συναισθημάτων και τον αυτοέλεγχο.

Στο κέντρο μας, Κέντρο Λογοθεραπείας-Εργοθεραπείας-Συμβουλευτικής, παρέχεται ολοκληρωμένο πρόγραμμα θεραπευτικής αντιμετώπισης της ΔΕΠΥ με υπηρεσίες εργοθεραπείας, λογοθεραπείας, ειδικής αγωγής και συμβουλευτικής γονέων.

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ δεν είναι ανίκανα και δεν ευθύνονται για την αποκλίνουσα συμπεριφορά που εμφανίζουν. Χρειάζονται την αποδοχή και την αγάπη μας και πίστη στο θεραπευτικό πλάνο που υποδεικνύουν οι ειδικοί.

Info

Αβραντινής Νικόλαος, Λογοθεραπευτής, ΜΑ Ειδικής Αγωγής

Κέντρο Λογοθεραπείας – Εργοθεραπείας – Συμβουλευτικής

Φλέμινγκ 5 και Αροανίων (έναντι νοσ. Αγίου Ανδρέα)

Τηλ: 2610 221477

www.avradinis.gr

fb: Αβραντινής Νίκος-Κέντρο Λογοθεραπείας, Εργοθεραπείας και Συμβουλευτικής