Μύθοι και Αλήθειες για την Οικονομική Παιδεία στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Στις 15/7/2022, το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων ανακοίνωσε την κατανομή 8.586 διορισμών εκπαιδευτικών και μελών Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Γενική και Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Οι διορισμοί που αφορούσαν τους οικονομολόγους εκπαιδευτικούς του κλάδου ΠΕ 80 Οικονομίας ήταν μόλις 41 σε σύνολο 1.928 διορισμών στη Δευτεροβάθμια Γενική Εκπαίδευση, γεγονός που προκαλεί έντονο προβληματισμό και αποτελεί συνέχεια της απαξίωσης και περιθωριοποίησης των οικονομολόγων εκπαιδευτικών μετά τους μόλις 51 διορισμούς που πραγματοποιήθηκαν το 2021 (για το οποίο είχα δημοσιεύσει σχετικό άρθρο στις 25/07/2021).

Οι αποχωρήσεις λόγω συνταξιοδότησης των οικονομολόγων εκπαιδευτικών για το σχολικό έτος 2020 –2021 ήταν 149 και για την κάλυψη τους προσλήφθηκαν μόνο 51 εκπαιδευτικοί του κλάδου ΠΕ 80 Οικονομίας. Η ανεπαρκής κάλυψη των πραγματικών κενών που αφορούν τους εκπαιδευτικούς του κλάδου ΠΕ80 Οικονομίας συνεχίστηκε και στους πρόσφατους 41 διορισμούς, τη στιγμή που οι αιτήσεις παραίτησης λόγω συνταξιοδότησης για τη φετινή σχολική χρονιά ανήλθαν σε 126 και ο αριθμός των αναπληρωτών οικονομολόγων εκπαιδευτικών προσέγγισε τους 500 για το σχολικό έτος 2021-2022, γεγονός που αναδεικνύει την πλήρη αναντιστοιχία μεταξύ των διορισμών και των πραγματικών αναγκών σε προσλήψεις μόνιμων εκπαιδευτικών του κλάδου ΠΕ 80 Οικονομίας.

Ο αριθμός των κενών των οικονομολόγων εκπαιδευτικών αναμένεται αυξηθεί περισσότερο και το ισοζύγιο στην κάλυψη των πραγματικών κενών σε οικονομολόγους εκπαιδευτικούς θα εξακολουθήσει να είναι αρνητικό:

1. Εξαιτίας του μαθήματος της Οικονομίας που διδάσκεται σε 6ωρη βάση και είναι εξεταζόμενο στις πανελλαδικές εξετάσεις, σε συνδυασμό με τη σταθερά ανοδική προτίμηση των μαθητών για τον τομέα Πληροφορικής και Οικονομίας τα τελευταία έτη στο Γενικό Λύκειο (το 2022 οι υποψήφιοι του προσανατολισμού των Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής ήταν 24.767 μαθητές σε σύνολο 71.631 μαθητών δηλαδή ποσοστό 34,57%)

2️. Της αξιοσημείωτης αύξησης της προτίμησης του αριθμού μαθητών που επιλέγουν την Επαγγελματική Εκπαίδευση τα τελευταία έτη και της ύπαρξης στα Επαγγελματικά Λύκεια τεσσάρων (4) ειδικοτήτων που άπτονται της Οικονομικής Επιστήμης, γεγονός που δημιουργεί κάθε χρόνο, νέα τμήματα και συνεπώς περισσότερες ώρες προς κάλυψη από εκπαιδευτικούς του κλάδου ΠΕ 80 Οικονομίας.

3. Του αριθμού των συνταξιοδοτήσεων που θα προκύπτουν.

Για τους παραπάνω λόγους κρίνεται απαραίτητη η σύσταση νέων οργανικών θέσεων και στα σχολεία πρέπει να υπάρχουν μόνιμοι οικονομολόγοι εκπαιδευτικοί και όχι ως εκατοντάδες αναπληρωτές.

Παράλληλα, θα πρέπει να τονιστεί ότι η περιθωριοποίηση, η υποβάθμιση και η απαξίωση της Οικονομικής Επιστήμης τα τελευταία δύο χρόνια στη Δευτεροβάθμια Γενική Εκπαίδευση από το Υπουργείο Παιδείας και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, εξακολουθεί να υφίσταται με ακόμα πιο εμφανή τα αποτελέσματα της στους μαθητές οι οποίοι επιλέγουν στην Γ΄ Λυκείου την ομάδα Προσανατολισμού Οικονομίας και Πληροφορικής.
Στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις στο μάθημα της Οικονομίας, σε σύνολο 24.767 μαθητών, 8.744 ( το 35,31%) έγραψαν κάτω από τη βάση. Οι υποψήφιοι για τις οικονομικές σχολές και της πληροφορικής αδικούνται κατάφορα σε σχέση με τους άλλους υποψηφίους των άλλων των κατευθύνσεων, καθώς δεν διδάσκεται κανένα άλλο οικονομικό μάθημα στις προηγούμενες τάξεις του Γενικού Λυκείου. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργείται ζήτημα παροχής ίσων ευκαιριών στους μαθητές και δεν εξασφαλίζεται ισότητα μορφωτικού κεφαλαίου.

Η αδιαφορία του Υπουργείου Παιδείας και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής για το συγκεκριμένο ζήτημα εδώ και 2 χρόνια είναι πρωτόγνωρη.
Δεν είναι δυνατό οι μαθητές/τριες που στη Γ ́ Λυκείου θα ακολουθήσουν τον Προσανατολισμό Οικονομίας και Πληροφορικής να μην έχουν τη δυνατότητα να διδάσκονται στοιχειώδεις και βασικές οικονομικές έννοιες σε μικρότερες τάξεις του Γενικού Λυκείου και το μόνο επιστημονικό αντικείμενο που δεν έχει γνωστική και επιστημονική συνέχεια από την Β’ προς την Γ’ λυκείου να είναι τα οικονομικά. Δυστυχώς στα νέα Προγράμματα Σπουδών του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής που πρόκειται να εφαρμοστούν (http://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli ) η Πολιτική Παιδεία (Οικονομία, Πολιτικοί Θεσμοί, Αρχές Δικαίου και Κοινωνιολογία) αντικαθίσταται από το μάθημα Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή το οποίο δεν εμπεριέχει καμία ενότητα οικονομικής θεωρίας.

Επομένως, σύμφωνα με τα νέα Προγράμματα Σπουδών, δεν υπάρχει κανένα μάθημα στο Γενικό Λύκειο που να εισάγει τους μαθητές στην οικονομική επιστήμη και σε βασικές οικονομικές έννοιες, σε μία περίοδο που η οικονομία διαδραματίζει καίριο και πρωταγωνιστικό ρόλο στην καθημερινότητα των πολιτών και ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός αποτελεί ένα οξύ κοινωνικό πρόβλημα και μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις της σημερινής εποχής.

Η συνεχιζόμενη υποβάθμιση και ο εξοβελισμός της οικονομικής παιδείας στο εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να σταματήσει και η ανάγκη ενίσχυσης της οικονομικής εκπαίδευσης με την άμεση εισαγωγή του μαθήματος Αρχές Οικονομίας στα ωρολόγια Προγράμματα της Β΄ Λυκείου ως μάθημα Γενικής Παιδείας για το σχολικό έτος 2022-2023 κρίνεται πιο απαραίτητη και πιο επιτακτική από ποτέ, ώστε οι μαθητές να αποκτήσουν στοιχειώσεις οικονομικές γνώσεις και να ενισχυθεί ο οικονομικός εγγραμματισμός στη Δευτεροβάθμια Γενική Εκπαίδευση.

Ως επίλογος, στο πλαίσιο της αναβάθμισης της οικονομικής παιδείας στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, το μάθημα της Οικιακής Οικονομίας να επικαιροποιηθεί και να διδάσκεται σε 2ώρη βάση στην Ά Γυμνασίου, προκειμένου οι μαθητές να έρθουν σε μία πρώτη επαφή με στοιχειώδεις οικονομικές έννοιες της καθημερινής ζωής τους.

Η παρουσία των οικονομικών μαθημάτων και η ενίσχυση της οικονομικής παιδείας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση θα δώσει τη δυνατότητα τους μαθητές να αποκτήσουν ουσιαστικές γνώσεις για την οργάνωση και λειτουργία του σύγχρονου κόσμου καθώς και ικανότητες απαραίτητες για την δημιουργική κοινωνική, οικονομική και επαγγελματική τους δραστηριότητα.

Είναι μείζονος σημασίας γεγονός οι μαθητές της σημερινής κοινωνίας και αυριανοί πολίτες να έχουν στοιχειώδη οικονομικό εγγραμματισμό, να γνωρίζουν την ανάλυση της συμπεριφοράς των οικονομούντων ατόμων και τις βασικές λειτουργίες του οικονομικού συστήματος στο οποίο ενεργά συμμετέχουν.

Γεώργιος Παππάς
Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής
Πρόεδρος του 10ου Περ. Τμήματος του Οικονομικού Επιμελητηρίου
Β/Δ Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδος