Καλάβρυτα: Καταγγέλουν τη λειτουργία λατομείου σε προστατευόμενη περιοχή κι αρχαιολογικό χώρο

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Η ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ

Πρόσφατα περιήλθε στην αντίληψή μας ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας,
Τμήμα Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, με απόφασή της της 18/04/2022
ενέκρινε (ερήμην και εν αγνοία των τοπικών αρχών και φορέων) την διενέργεια από
εταιρεία βιομηχανίας λατομικών ορυκτών, «ερευνητικών εργασιών για τη διαπίστωση
κοιτάσματος μαρμάρου», σε έκταση συνολικού εμβαδού 450.000 τ.μ. (!!!) στην
περιοχή της τοπικής Κοινότητας Κάτω Λουσών Καλαβρύτων, παραβλέποντας και
παρακάμπτοντας παλαιότερες αρνητικές εισηγήσεις και αποφάσεις της και
αναβιώνοντας τον εφιάλτη που σύσσωμοι οι τοπικοί φορείς και οι κάτοικοι της
ευρύτερης περιοχής απέκρουσαν με επιτυχία πριν από 20 περίπου χρόνια (2003-2005),
όταν επιχειρήθηκε ανάλογη προσπάθεια, κατόπιν αιτήματος άλλου ιδιώτη!
Πρόκειται, όπως είναι φανερό, για έναρξη της διαδικασίας δημιουργίας
λατομείου μαρμάρων στην περιοχή μας (η «διενέργεια ερευνητικών εργασιών» είναι,
προδήλως, το πρόσχημα για την έναρξη της διαδικασίας), εγγύτατα των ορίων οικισμού
της τοπικής Κοινότητας Κάτω Λουσών, εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου, εντός
δικτύου Natura, εντός των ορίων του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού και εγγύτατα
του Σπηλαίου Λιμνών Καστριών.
2
Θεωρούσαμε αυτονόητο ότι, όπως το μακρινό 2003-2005 έτσι και σήμερα, οι
εφιαλτικές για την υπόσταση των χωριών μας επιδιώξεις κάποιων ιδιωτών δεν θα
εύρισκαν καμμιά ανταπόκριση από τις αρμόδιες αρχές και υπηρεσίες, πολύ
περισσότερο από την κατ’ εξοχήν αρμόδια Αρχαιολογική Υπηρεσία μια και πρόκειται για
προσπάθεια δημιουργίας λατομείου εντός Αρχαιολογικού χώρου με πλούσια και
αξιόλογα αρχαιολογικά ευρήματα. Γιατί, οι μεν ιδιώτες μπορούν ενδεχομένως (στο
βωμό του επιδιωκόμενου οικονομικού οφέλους τους) να αδιαφορούν για την
προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος,
όχι όμως και οι αρμόδιες για την προστασία και διαφύλαξή τους Υπηρεσίες και
θεσμοθετημένα όργανα.
Δυστυχώς, την έγκριση της έναρξης, ουσιαστικά, της διαδικασίας λειτουργίας
λατομείου στην περιοχή μας, χορήγησε η ίδια Αρχαιολογική Υπηρεσία, η οποία πριν
από 20 περίπου χρόνια, με το υπαριθμό Φ666/Η/13416/17-11-2003 έγγραφό της προς
τη Γενική Δ/νση Περιφέρειας (αλλά και από με πολυσέλιδο κείμενο το οποίο είχε τότε
απευθυνθεί στη Δ/νση Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου
Πολιτισμού με αριθμό Φ. 666/Η/11607. π.ε/17-1-2005), ε ί χ ε α ρ ν η θ ε ί τ η ν
χ ο ρ ή γ η σ η τ η ς α ι τ η θ ε ί σ α ς τ ό τ ε ά δ ε ι α ς, γιατί η περιοχή στην οποία
επιδιωκόταν τότε (και επιδιώκεται ξανά σήμερα και δη σε πολύ μεγαλύτερη έκταση!) η
λειτουργία λατομείου βρίσκεται εντός των ορίων του κηρυγμένου Αρχαιολογικού χώρου
των Λουσών. Η λειτουργία του αντίκειται στις διατάξεις τόσο του άρθρου 10 του νόμου
1428/84 περί λατομείων όσο και του άρθρου 10 του ισχύοντος τότε νόμου (και
αντικατασταθέντος με ν. 4858/2021) για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει
της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η άνω έγκριση της
Αρχαιολογικής Υπηρεσίας προέκυψε από πλάνη (και άγνοια) όσον αφορά την ύπαρξη
των προαναφερθεισών παλαιότερων αρνητικών εισηγήσεων και αποφάσεών της - η
διαφοροποίησή της από τις οποίες είναι εντελώς αδικαιολόγητη και ότι, μετά την
επισήμανση της ύπαρξής τους, θ α π ρ ο β ε ί σ ε ά μ ε σ η α ν ά -
κ λ η σ η της πρόσφατης απόφασής της.
Σημειώνουμε ότι τότε, μετά τις πάνδημες αντιδράσεις τον Τοπικών Φορέων και
κατοίκων αλλά και των Βουλευτών της περιοχής, οι οποίοι είχαν φέρει το όλο θέμα
στη Βουλή των Ελλήνων, ο αρμόδιος Νομάρχης είχε αναγκαστεί να βάλει φρένο στις
άνομες επιδιώξεις των ιδιωτών και να ματαιώσει την προωθούμενη τότε διαδικασία
χορήγησης άδειας λατομικών εργασιών στην περιοχή μας.
Θεωρούσαμε πως το ζήτημα είχε λήξει οριστικά! Όμως φαίνεται ότι οι ορέξεις
κάποιων (των αυτών ή άλλων, δεν έχει σημασία) ιδιωτών επανέφεραν τον εφιάλτη!
3
Οι υπογράφοντες την παρούσα Καταγγελία – Διαμαρτυρία:
1) Καταγγέλλ ουμ ε το επιχειρούμενο περιβαλλοντικό και πολιτιστικό
έγκλημα και μεταφέρουμε την καθολική αντίθεση, οργή και διαμαρτυρία των
κατοίκων της Τοπικής Κοινότητας των Κάτω Λουσών αλλά και όλων των πέριξ
αυτού Δημοτικών Κοινοτήτων, για την προωθούμενη διαδικασία λειτουργίας και
εκμετάλλευσης λατομείου μαρμάρου στην περιοχή μας, παρά την παλαιότερη
απολύτως και καθέτως αρνητική τοποθέτηση της καθ’ ύλην και κατά τόπο
αρμόδιας (λόγω του ιστορικού χρόνου στον οποίο αναφέρονται τα αρχαιολογικά
ευρήματα της περιοχής) ΣΤ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών
Αρχαιοτήτων! Αλήθεια, τ ί ά λ λ α ξ ε. και η απόφαση αυτή α γ ν ο ή θ η κ ε,
π α ρ α κ ά μ φ θ η κ ε και α ν α τ ρ ά π η κ ε;
2) Διαμαρτυρόμαστε έντονα , γιατί η περιοχή για την οποία
προωθείται η διαδικασία λειτουργίας λατομείου είναι η πλέον απρόσφορη και
ακατάλληλη, θα έχει δε σαν αποτέλεσμα την ανεπανόρθωτη καταστροφή του
φυσικού περιβάλλοντος, την ακύρωση του τουριστικού-αρχαιολογικούπαραδοσιακού χαρακτήρα της ευρύτερης περιοχής (μια περιοχής ταχύτατα
αναπτυσσόμενης τα τελευταία χρόνια, πόλο έλξης τουριστών ακριβώς λόγω της
διατήρησης της αυθεντικότητάς της) και θα επιφέρει καίριο πλήγμα στις κύριες
δραστηριότητες των κατοίκων που είναι ο τουρισμός, η κτηνοτροφία και η
μελισσοκομία.
3) Εκφράζουμε την έντονη κατάπληξη και αγανάκτησή μας και
διερωτώμεθα πώς είναι δυνατόν να προωθείται (και δη ερήμην των αρμοδίων
φορέων), διαδικασία έγκρισης λειτουργίας Λατομείου Μαρμάρου (κατά
παράβαση των διατάξεων τόσο του άρθρου 10 του ν. 1428/84 περί λατομείων
όσο και του άρθρου 10 του ν. 4858/2021 περί προστασίας των αρχαιοτήτων και
της πολιτιστικής κληρονομιάς), σε μια περιοχή η οποία:
• Βρίσκεται εγγύτατα (σε απόσταση όχι μεγαλύτερη των 500 μέτρων) των
ορίων του οικισμού της τοπικής Κοινότητας Κάτω Λουσών, ενός οικισμού με
έντονα στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής (πέτρινα σπίτια, εκκλησίες, αλώνια, βρύσες κλ.π.), διατηρητέα μνημεία (Σύγγρειο Δημοτικό Σχολείο, πύργος των Πετιμεζαίων, πέτρινο γεφύρι), ιστορία (κατ' εξοχήν κέντρο
αντίστασης κατά των Τούρκων προ και κατά τη διάρκεια της επανάστασης του
1821 αλλά και κατά της Γερμανικής κατοχής), που συνδυάζει άριστα τη
φυσική ομορφιά και το παραδοσιακό αυθεντικό οικιστικό περιβάλλον,
δείγμα μοναδικό στην περιοχή και ο οποίος θα έπρεπε προ πολλού να έχει
κηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός.
4
• Περιλαμβάνεται εντός των ορίων του κηρυγμένου Αρχαιολογικού
χώρου των Λουσών με τα πλούσια κινητά και ακίνητα αρχαιολογικά
ευρήματα (του Ιερού της Ημερασίας Αρτέμιδος, της Ακρόπολης, οικισμού,
αναθημάτων, πήλινων ειδωλίων κ.λ,π ), όπου σύμφωνα με το άρθρο 10 του
Νόμου 4858/2021 (αλλά και του προϊσχύσαντος ν. 3028/2000 ) «για την
προστασία των Αρχαιοτήτων και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς», απαγορεύεται, μεταξύ των άλλων, και η εκμετάλλευση λατομείου, ο πορισμός
οικοδομικών υλικών και η διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών!
• Βρίσκεται εντός του ελατοδάσους του ορεινού όγκου του Χελμού, σε
περιοχή απόλυτης προστασίας, εντός του δικτύου NATURA 2000 (περιοχή
GR2320013) και εντός του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού, που
ιδρύθηκε στις 2-10-2009 με την ΚΥΑ 40390/1-10-2009 (ΦΕΚ Δ΄446/2-10-2009)
με σκοπό την προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης και του τοπίου
ως φυσικής κληρονομιάς και πολύτιμου εθνικού φυσικού πόρου σε χερσαία
και υδάτινα τμήματα της περιοχής «ορεινός όγκος Χελμού – φαράγγι
Βουραϊκού ποταμού, που διακρίνονται για τη μεγάλη βιολογική, οικολογική,
αισθητική, επιστημονική, γεωμορφολογική και παιδαγωγική τους αξία, όπου
επιτρέπεται μόνο η επιστημονική έρευνα, η εκτέλεση εργασιών βελτίωσης, η
επίσκεψη και η λειτουργία νομίμως υφισταμένων μονάδων εστίασης.
• Βρίσκεται σε σημείο που κατέχει δεσπόζουσα θέση και προσφέρει
πανοραμική θέα στον Κάμπο (Οροπέδιο) των Λουσών (Σουδενών) και το Ιερό
της Ημερήσιας Αρτέμιδος και τυχόν λειτουργία λατομείου (εκτός του ότι θα
αντίκειται στις κείμενες διατάξεις), θα επιφέρει ανεπανόρθωτη οικολογική
καταστροφή στο φυσικό περιβάλλον, το οποίο παραμένει αναλλοίωτο από
την αρχαιότητα έως σήμερα .(σύμφωνα με το έγγραφο της ΣΤ! εφορίας
αρχαιοτήτων από 17/11/2003).
• Διασχίζεται από το Ευρωπαϊκό Ορειβατικό μονοπάτι Ε4, το οποίο από το
Διακοπτό μέσω της χαράδρας του Βουραϊκού, φτάνει στα Καλάβρυτα, περνά
από τους Λουσούς και συνεχίζει για το Πλανητέρο.
• Βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον Επαρχιακό Δρόμο Καλαβρύτων-Κλειτορίας
(είναι χαρακτηριστικό ότι ογκόλιθοι έχουν ήδη κατρακυλήσει από το συγκεκριμένο σημείο και έχουν φτάσει στο δρόμο –αποτελέσματα παλαιότερης παρέμβασης, όπως εύκολα μπορεί κανείς να διαπιστώσει).
5
• Βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τα περίφημα Σπήλαια των Λιμνών, με
τις μοναδικές επάλληλες λίμνες που δέχονται πάνω από 100.000 επισκέπτες
το χρόνο (οι οποίοι, ας σημειωθεί, έχουν πρόσβαση σ' αυτό αποκλειστικά
μέσω της προαναφερθείσας Επαρχιακής Οδού Καλαβρύτων-Κλειτορίας, της
οποία η διέλευση θα καταστεί ιδιαίτερα επικίνδυνη, αν επιτραπεί η λειτουργία λατομείου, αλλά και ιδιαίτερα προβληματική συνεπεία της
συνεχούς κίνησης στον (μοναδικό) αυτό δρόμο, τριαξονικών οχημάτων
μεταφοράς αδρανών υλικών.
• Βρίσκεται εγγύτατα: α) του Χιονοδρομικού Κέντρου με πολύ μεγάλη
επισκεψιμότητα και β) των εγκαταστάσεων του Τηλεσκοπίου «Αρίσταρχος»
του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (του μεγαλύτερου ρομποτικού
τηλεσκοπίου των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, που συμβάλει
στη διεθνή προβολή της περιοχής). Ο «Αρίσταρχος» το 2022 χαρακτηρίστηκε
ως ο πρώτος επίγειος σταθμός, μεταξύ των δέκα (10) συνολικά παγκοσμίως,
του «Ευρυζωνικού Δικτύου του Διαστήματος», μέσω του προγράμματος
SkyLight.
• Τέλος, το συγκεκριμένο σημείο βρίσκεται πάνω ακριβώς από τον «κάμπο»
(οροπέδιο) των Λουσών (Σουδενών) και η λειτουργία μιας οχληρής και ρυπογόνου δραστηριότητας, από την οποία θα παράγεται και θα διαχέεται στην ατμόσφαιρα και σε μεγάλη απόσταση σκόνη και άλλα σωματίδια, θα επιφέρει
αποφασιστικό πλήγμα στις τουριστικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες
(κτηνοτροφία και μελισσοκομία) των κατοίκων, τις οποίες ουσιαστικά θα
αφανίσει, αλλά και θα προκαλέσει επικίνδυνες και ανυπολόγιστες βλάβες
στη υγεία των κατοίκων.
4) Μεταφέρουμε την αγανάκτηση και οργή της τοπικής κοινωνίας, η οποία
είναι κυριολεκτικά ανάστατη και δηλώνει αποφασισμένη να μην επιτρέψει σε
καμιά περίπτωση τη λειτουργία (ή προκαταρκτικών εργασιών για τη λειτουργία)
λατομείου στην περιοχή.

5) Δηλώνουμε ότι είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι στη λειτουργία
Λατομείου στην περιοχή, κάτι τέτοιο θα αποτελέσει ασυγχώρητο
περιβαλλοντικό, πολιστιστικό και τουριστικό έγκλημα, του οποίου οι συνέπειες
θα είναι ανυπολόγιστες και θα την αποκρούσει με όλα τα μέσα (αντιδράσεις
κατοίκων, καταγγελίες σε Εθνικές και Διεθνείς Περιβαλλοντικές οργανώσεις,
προσφυγές στα Εθνικά και Ευρωπαϊκά Δικαστήρια κλπ.).

6) Δηλώνουμε ότι είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι και δεν θα επιτρέψει
τη λειτουργία Λατομείου στην περιοχή μας, η οποία έχει κατά καιρούς καταστεί
αντικείμενο του «ενδιαφέροντος» διαφόρων επιτηδείων. Ο άξονας : Βουραϊκός -
Καλάβρυτα - Χελμός - Χιονοδρομικό Κέντρο - Τηλεσκόπιο «ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ» -
Αρχαιολογικός Τόπος Λουσών - Σπήλαια Λιμνών - Πλανήτερο δ ε ν
επιτρέπ εται να διαταραχθε ί σε καμία περίπτωση από τέτοιου
είδους δραστηριότητες, πράγμα το οποίο ουδείς δικαιούται να αγνοεί ή να
παραβλέπει! Θα θέλαμε να θυμίσουμε επίσης ότι η Προστατευόμενη Περιοχή
Χελμού-Βουραϊκού από τον Οκτώβριο του 2009 είναι μέλος του Ευρωπαϊκού
Δικτύου Γεωπάρκων (EGN) και του παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων (GGN) υπό
την στήριξη της UNESCO.

7) Κ α λ ο ύ μ ε την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος, το Περιφερειακό Συμβούλιο,
τον Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο Καλαβρύτων να επιτελέσουν το χρέος
τους προς την ευρύτερη περιοχή Καλαβρύτων για την προστασία του
περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας και ν α τ ο π ο θ ε τ η θ ο ύ ν ά μ ε σ α και ξ ε κ ά θ α ρ α στο θέμα αυτό, εκφράζοντας την
κατηγορηματική άρνηση και αντίθεσή τους στο επιχειρούμενο ανοσιούργημα,
πράγμα που μέχρι σήμερα, ακατανοήτως, δεν έχουν πράξει! Άλλη σιωπή (στο
βωμό οποιονδήποτε συμφερόντων) δεν επιτρέπεται και δεν συγχωρείται!!!

8) Κ α λ ο ύ μ ε τους αποδέκτες της παρούσας να ενεργήσουν ό,τι απαιτείται
(εντός των πλαισίων των καθηκόντων και αρμοδιοτήτων του ο καθένας), για τη
ματαίωση της προωθούμενης λειτουργίας Λατομείου στην περιοχή μας.
9) Τέλος, απευθύνουμε πρόσκληση στους φορείς και όλους τους
κατοίκους της ευρύτερης περιοχής (πολιτιστικούς συλλόγους κ.λ.π), να
συμπαραταχθούν μαζί μας και να βρίσκονται σε εγρήγορση για την αποτροπή
του επαπειλούμενου κακού, το οποίο θα έχει οδυνηρές και ανεπανόρθωτες
συνέπειες για τους κατοίκους και το φυσικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής.