Η πανδημία έφερε και αύξηση στη λανθασμένη χρήση των αντιβιοτικών στην Ελλάδα

Κάθε χρόνο, 33.000 άνθρωποι στην Ευρώπη και 1,3 εκατομμύρια παγκοσμίως, χάνουν τη ζωή τους λόγω λοίμωξης που οφείλεται σε βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Η πλειονότητα μάλιστα (ποσοστό 75%) μολύνεται κατά τη διάρκεια της περίθαλψης σε δομή υγείας (ενδονοσοκομειακά μικρόβια).

Ο αριθμός των θυμάτων παγκοσμίως σχεδόν θα οκταπλασιαστεί μέχρι το 2050, καθιστώντας τα ανθεκτικά βακτήρια και τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις ως μία από τις μείζονες απειλές για τη δημόσια υγεία σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Την ίδια ώρα, η ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών, δηλαδή νέων «όπλων» για τα ανθεκτικά μικρόβια έχει τελματώσει: το πιο νέο αντιβιοτικό μετρά ήδη 25 χρόνια, και περίπου 11 σκευάσματα αναμένεται να εγκριθούν μέσα στην επόμενη 5ετία.

Η Ελλάδα καταγράφει δυστυχώς αρνητικές επιδόσεις σε ό,τι αφορά τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις εξαιτίας της τεράστιας κατανάλωσης αντιβιοτικών για την οποία η χώρα έλαβε αρνητική ευρωπαϊκή πρωτιά το 2019. Το ποσοστό ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στη χώρα ήταν διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, περίπου στο 11%, μέχρι και το 2019. Την τελευταία τριετία υπολογίζεται ότι έχει ξεπεράσει το 20%.

Η εικόνα που συνθέτουν τα επιστημονικά δεδομένα τα οποία παρουσίασε η Ελληνική Εταιρεία Έρευνας και Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης κατά των Αντιβιοτικών (εορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Νοεμβρίου από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, ECDC, σε συνεργασία με τον ΠΟΥ) δεν είναι καθόλου θετική. Η επίπτωση, δε, της πανδημίας κορωνοϊού στο κρίσιμο πεδίο των νοσοκομειακών λοιμώξεων, αποδεικνύεται πολύ βαριά. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας καταγράφηκε αύξηση της λανθασμένης χρήσης αντιβιοτικών και, μοιραία, περαιτέρω ανάπτυξη της μικροβιακής αντοχής συχνά με θανατηφόρα κατάληξη για τους ασθενείς.

«Τα αντιβιοτικά είναι ένα πολύτιμο όπλο στην ιατρική και για αυτό πρέπει να το χειριζόμαστε με προσοχή. Έτσι μόνο θα εξασφαλιστεί η καλύτερη θεραπεία για όλους, συμβάλλοντας συγχρόνως στη μείωση της αντίστασης στα αντιβιοτικά» ανέφερε σε εκδήλωση για την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης κατά των Αντιβιοτικών ο Γενικός Ιατρός και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Εκπαίδευσης στην ΠΦΥ, κ. Στάθης Σκληρός. «Επειδή τα αντιβιοτικά καταπολεμούν μόνο τα βακτήρια και όχι τους ιούς, είναι συνήθως αναποτελεσματικά κατά του κρυολογήματος. Ωστόσο, μερικές φορές ένα κρυολόγημα μπορεί να οδηγήσει σε βακτηριακή λοίμωξη. Σε αυτή την περίπτωση, τα αντιβιοτικά θα είχαν όφελος εάν ήταν σε θέση να αποτρέψουν αυτού του είδους τη μόλυνση. Επειδή όμως τα κρυολογήματα σχεδόν πάντα υποχωρούν από μόνα τους χωρίς σοβαρά προβλήματα και τα αντιβιοτικά συχνά προκαλούν παρενέργειες, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χρήσης αντιβιοτικών πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά» συμπλήρωσε.

Η εμπειρία από ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες δείχνει ότι η μείωση των συνταγογραφούμενων αντιβιοτικών σε εξωτερικούς ασθενείς είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της αντοχής των βακτηρίων στα αντιβιοτικά, γεγονός που δείχνει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθηθεί για τον περιορισμό των λοιμώξεων. Για το θέμα μίλησε και ο φαρμακοποιός, κ. Θεόδωρος Σακόπουλος. «Στη χώρα μας, όταν αντιμετωπίζουμε κάποια ίωση συνηθίζουμε να καταφεύγουμε μόνοι μας στη λύση που θεωρούμε ενδεδειγμένη, τρέχοντας στο πλησιέστερο φαρμακείο. Το Φαρμακείο ως φορέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και ο Φαρμακοποιός ως συνδετικός κρίκος μεταξύ των ασθενών και των επαγγελματιών υγείας, οφείλει να λειτουργήσει συμβουλευτικά και να αξιολογήσει σε ποιες περιπτώσεις μια ίωση μπορεί να αντιμετωπιστεί από τον ασθενή με συμπτωματική θεραπεία, δηλ. αποκλειστικά με αντιπυρετικά, παστίλιες, αποσυμφορητικά, αυξημένη λήψη υγρών κλπ, και να τα συστήσει εν συνεχεία στον ασθενή και ποια συμπτώματα χρήζουν περαιτέρω ιατρικής γνωμάτευσης και ενδεχομένως χορήγησης κατάλληλης αγωγής- αντιβίωσης, σε περίπτωση που κριθεί απαραίτητο από το θεράποντα ιατρό» δήλωσε. Και οι δύο ειδικοί τόνισαν βέβαια πως πλέον θα πρέπει να αποκλείεται πρώτα η λοίμωξη covid ώστε να γίνει στοχευμένα η διαχείριση τυχόν άλλης λοίμωξης.

10 σημαντικές συμβουλές

1. Τα αντιβιοτικά συνταγογραφούνται μόνον από γιατρό που έχει εξετάσει τον ασθενή.

2. Μην προσπαθείτε να αγοράσετε αντιβιοτικά χωρίς ιατρική συνταγή.

3. Μην διατηρείτε αντιβιοτικά για να τα χρησιμοποιήσετε μεταγενέστερα.

4. Μην χρησιμοποιείτε αντιβιοτικά που έχουν περισσέψει από προηγούμενες θεραπείες.

5. Μην δίνετε αντιβιοτικά που σας έχουν περισσέψει σε άλλους.

6. Τα αντιβιοτικά δεν δρουν όπως τα παυσίπονα και δεν ανακουφίζουν από πονοκεφάλους, πόνους ή πυρετό.

7. Η λήψη αντιβιοτικών για λάθος λόγους, όπως για το κρυολόγημα ή τη γρίπη, δεν έχει κανένα όφελος για εσάς και μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες.

8. Πολλές ασθένειες που εκδηλώνονται κατά τη χειμερινή περίοδο, αν και προκαλούν τα ίδια συμπτώματα, μπορεί να μην χρειάζονται την ίδια θεραπεία. Όταν έχουμε τα ίδια συμπτώματα με προηγούμενη ασθένεια την οποία θεραπεύσαμε με κάποιο αντιβιοτικό συμβαίνει συχνά να θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε το ίδιο αντιβιοτικό. Παρόλα αυτά, ο μόνος που μπορεί να αποφασίσει εάν κάποια χειμερινή ασθένεια απαιτεί θεραπεία με αντιβιοτικά είναι ο γιατρός που σας παρακολουθεί.

9. Μάθετε τρόπους για να φροντίζετε τον εαυτό σας χωρίς να παίρνετε αντιβιοτικά. Οι περισσότερες χειμερινές ασθένειες υποχωρούν μετά από δύο εβδομάδες.

10. Ο φαρμακοποιός σας μπορεί να σας συστήσει μη συνταγογραφούμενα φάρμακα για να αντιμετωπίσετε τα δύσκολα συμπτώματα μιας ίωσης. Ωστόσο, η κατανάλωση άφθονων υγρών και η ανάπαυση μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα οποιασδήποτε χειμερινής ασθένειας.