Μόδα στο tik tok η γυναίκα στο σπίτι (“stay at home wife”)

Το trend του tik tok «stay at home wife» έχει εξαπλωθεί για τα καλά τον τελευταίο χρόνο. Πρόκειται για μια τάση που προβάλλει λευκές, ετεροφυλόφιλες γυναίκες, οι οποίες "συνειδητά" έχουν επιλέξει να παραμένουν στο πανέμορφο, aesthetic σπίτι τους, να μην εργάζονται σε αμειβόμενη εργασία και να ασχολούνται με τα "οικοκυρικά", ενώ ο σύντροφος τους είναι αυτός που "φέρνει τα λεφτά στο σπίτι". Δεν ακούγεται ξεκούραστο; Χαλαρό; Διασκεδαστικό; Μήπως δεν είναι και τόσο αθώο τελικά;

Η νέα αυτή τάση της μόδας εμφανίζεται σε ένα φαινομενικά σύγχρονο μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Τα σύντομα κλιπ, εφέ και φίλτρα του tik tok θα προοιωνίζονταν κάτι φρέσκο. Και σε αυτήν την περίπτωση όμως αποδεικνύεται περίτρανα ότι τα μέσα που μας προσφέρει η τεχνολογία είναι μονάχα εργαλεία που αποκτούν το –θετικό ή αρνητικό- πρόσημο της δικής μας ανά περίπτωση χρήσης. Το «stay at home wife» είναι ένα trend, που έρχεται από το βαθύ παρελθόν και αποπνέει τις δυσώδεις αναθυμιάσεις της ριζωμένης στους αιώνες αντίληψης για την θέση της γυναίκας στο περιθώριο. 

Δυστυχώς, πολλά νέα κορίτσια προσπαθούν να ακολουθήσουν αυτό το πρότυπο που εισάγεται λουστραρισμένο ως σύγχρονο και μοντέρνο, αλλά αναπαράγει οπισθοδρομικές αντιλήψεις. Η προσπάθεια χειραφέτησης των γυναικών και οι αγώνες για τις ελευθερίες τους βασίστηκαν τον τελευταίο αιώνα σε μεγάλο βαθμό στην ένταξή τους στον εργασιακό χώρο, υπό ίσους όρους με τους άντρες. Είναι μια προσπάθεια που ακόμα μένει ανολοκλήρωτη. 

Όμως, η αποχή των γυναικών από τον εργασιακό στίβο, τις αποστερεί από την οικονομική ανεξαρτησία τους, καθιστώντας 'τες οικονομικά εξαρτημένες από τους συντρόφους τους. Επιπλέον, τις απομακρύνει από την συναναστροφή με περισσότερα άτομα μέσα στην καθημερινότητά τους όπως συναδέλφους (σχέσεις που αναπτύσσονται ακόμα και στην εξ’ αποστάσεως εργασία). Κοινώς τις επαναφέρει στον οίκο, στην εστία, στον ιδιωτικό χώρο, εκεί από όπου αγωνίστηκαν αιώνες για να εξέλθουν.

Οι δραστηριότητες αυτές, που μπορεί να αποκαλούνται «φροντίδα», «συναισθηματική εργασία» ή «υποκειμενοποίηση», στις σύγχρονες κοινωνίες πραγματοποιείται έξω από την αγορά και ένα μικρό συγκριτικά μέρος της παίρνει τη μορφή μισθωτής εργασίας. Η αντίφαση και ειρωνεία ταυτόχρονα έγκειται στο ότι αυτή η άμισθη δραστηριότητα, την οποία τέτοιες τάσεις καλούν να αναλαμβάνει αποκλειστικά η γυναίκα, είναι απαραίτητη για την ύπαρξη έμμισθης εργασίας, την συσσώρευση υπεραξίας και σε τελευταία ανάλυση της λειτουργίας του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. 

Με τον διαχωρισμό της εργασίας «φροντίδας» από το ευρύτερο σύμπαν των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, η γυναίκα υποβιβάζεται στην «οικιακή σφαίρα», όπου η σημασία της επισκιάζεται. Σε έναν κόσμο, που το χρήμα είναι το κύριο μέσο εξουσίας, το γεγονός ότι είναι απλήρωτη τις καθιστά ΔΟΜΙΚΑ κατώτερες από εκείνους που εισπράττουν μισθό σε χρήμα. Έτσι, στο σύγχρονο trend «stay at home wife», του φαινομενικά φρέσκου tik tok, o άντρας επανέρχεται ως ο "κυνηγός", ενώ η γυναίκα τον περιμένει στο χρυσό παλάτι της αλληλεπιδρώντας μονάχα με τα έπιπλα του σπιτιού.

 Πένυ Βέρρα, Κλινική Ψυχολόγος MSc, Ψυχοθεραπεύτρια

Βασίλης Μάρκου, δικηγόρος, νομικός εκπρόσωπος του Κέντρου αντιμετώπισης των έμφυλων διακρίσεων «Εριφύλη»