Τι ώρα είναι στη Σελήνη;

Ακόμα και σήμερα υπάρχουν υπολογιστές που ‘μπερδεύονται’ όταν αλλάζει η ώρα. Φανταστείτε λοιπόν, τι μπορεί να συμβεί με την επανδρωμένη αποστολή του Artemis στη Σελήνη, το 2025.

Project που υποστηρίζεται από τη NASA και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (Εuropean Space Agency), του οποίου μέλος είναι και η Ελλάδα.

Πρόκειται για πλανήτη που δεν έχει καθορισμένη ώρα και κινείται πολύ πιο αργά από τη Γη.

Επίσης, δεν έχει GPS ή Internet.

Παρ’ όλα αυτά, οι αστροναύτες έχουν τη ζωτικής σημασίας ανάγκη της ακριβούς μέτρησης του χρόνου (εξαρτώνται από αυτήν τα συστήματα πλοήγησης και επικοινωνίας) και να θέσουν σε λειτουργία ρομπότ και ρόβερ που θα κάνουν, επί την ουσίας την εξερεύνηση και την εξόρυξη πόρων.

Πρέπει να ξέρουν ακριβώς πού βρίσκονται και πώς να κατευθύνουν το ρόβερ.

Όλα θα πρέπει να είναι συντονισμένα.

Τώρα μπορείτε να καταλάβετε την επιμονή του ΕSA (του οποίου είναι μέλος η Ελλάδα) να καθιερωθεί “κοινός σεληνιακός χρόνος αναφοράς”.

Το να αποκτήσει η Σελήνη τη δική της ζώνη ώρας, χαρακτηρίστηκε ως “επείγουσα ανάγκη”.

Μόνο έτσι θα μπορούν να αναπτυχθούν τεχνολογίες που θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να ‘δουλέψουν’ 384.633 χιλιόμετρα από τη Γη.

Ο Javier Ventura-Traveset, μηχανικός του ESA ηγείται αυτής της διαδικασίας που οι Ευρωπαίοι έχουμε ονομάσει Moonlight και οι Αμερικανοί Lunar Communications Relay and Navigation Systems.

Όπως είπε στο Wired “υπάρχουν περισσότερες από 250 αποστολές που έχουν προγραμματιστεί για τη Σελήνη, στα επόμενα 10 χρόνια. Πρέπει να έχουμε αυτή την υποδομή. Θα είναι ένας επιταχυντής για την οικονομία του φεγγαριού”.

Για να γίνει αποτελεσματική δουλειά (πολύ περισσότερο από την στιγμή που στόχος είναι η μόνιμη ανθρώπινη παρουσία στο φεγγάρι, με τα μέλη του πληρώματος να είναι από διάφορες χώρες), θα πρέπει ό,τι δημιουργηθεί (σε δορυφόρους ή άλλη τεχνολογία) και τα δυο προγράμματα να λειτουργούν σε μια ενιαία ζώνη ώρας.

Έως τώρα, η όποια αποστολή λειτουργεί με τη ζώνη ώρας της χώρας που χειρίζεται το διαστημόπλοιο.

Τι είχε γίνει στον Άρη
Ο συγχρονισμός μεταξύ των ουράνιων σωμάτων ήταν μια συνεχής πρόκληση για τους χειριστές των αποστολών στον Άρη. Η ημέρα σε αυτόν τον πλανήτη ‘κρατάει’ 24 ώρες και 39 λεπτά. Είναι δηλαδή, 3% μεγαλύτερη από μια μέρα στη Γη.

Γεγονός που έχει κάνει δύσκολη τη ζωή των χειριστών των ρόβερ “που περνούν την επαγγελματική τους ζωή στον Άρη και την προσωπική στη Γη. Είναι σαν να ζουν ένα αδυσώπητο jet lag, αφού αλλάζει συνεχώς η τοπική ώρα, κάθε μέρα” επισήμανε η κοινωνική επιστήμονας του Ερευνητικού Κέντρου Ames της NASA.

Ναι, αλλά τι ώρα είναι στη Σελήνη;
Στη Γη χρησιμοποιούμε μια 24ωρη ημέρα, με βάση στην περιστροφή του πλανήτη και στους κύκλους φωτός και σκότους, στους οποίους συντονίζονται οι κιρκάδιοι ρυθμοί μας.

Η Σελήνη περιστρέφεται πολύ πιο αργά: μια ημέρα εκεί είναι 29.5 ημέρες στη Γη.

Κάτι που σημαίνει πως μια συγκεκριμένη πλευρά της παραμένει φωτισμένη ή στραμμένη μακριά από τον ήλιο για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Άρα, εάν κάποιος βρισκόταν στο φεγγάρι, θα βίωνε περιόδους φωτός της ημέρας περίπου για 14.75 γήινες ημέρες. Θα τις διαδέχονταν άλλες τόσες σκότους.

Στις 10 το δικό μας πρωί, ορισμένες περιοχές της Σελήνης θα ήταν εν μέσω μιας μεγάλης -σε διάρκεια- ημέρας και άλλες σε μια μακρά σεληνιακή νύχτα.

Ο Ventura-Traveset είπε ότι “αν κάποιος τοποθετούσε ένα ατομικό ρολόι στο φεγγάρι και το συγκρίνει με ένα πανομοιότυπο στη Γη, η σεληνιακή συσκευή θα κέρδιζε 56 μικροδευτερόλεπτα κάθε 24 ώρες. Αθροιστικά, η διαφορά μπορεί να διαλύσει την ακρίβεια των συστημάτων πλοήγησης”.

Οι άνθρωποι που έχουν αναλάβει την υλικοτεχνική υποδομή του Artemis καλούνται να ορίσουν τι σημαίνει χρόνος σε ένα μέρος όπου πολλά από όσα ‘εργαλεία’ χρησιμοποιούμε στη Γη (πχ η ανατολή και η δύση του ήλιου), δεν υπάρχουν.

Η τελευταία προσέγγιση για τον προσδιορισμό ενιαίας ζώνης ώρας στο φεγγάρι είναι να αναπαραχθεί κάτι σαν τη Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα (βλ. διεθνές σημείο αναφοράς χρόνου), ώστε οι αστροναύτες να μπορούν να ακολουθούν έναν 24ωρο κύκλο όπως κάνουν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Αυτή βοηθά στον διαχωρισμό της διαφοράς ώρας μεταξύ της NASA, του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού και όλων των άλλων διαστημικών προγραμμάτων που συνεργάζονται κατά καιρούς.

Η κάθε μέρα δεν θα είναι μεν, συγχρονισμένη με τις φωτεινές και σκοτεινές περιόδους του φεγγαριού, αλλά δεν θα υπάρχει και μέρα που θα διαρκεί για εβδομάδες και θα ακολουθείτε από νύχτα εβδομάδων.

Το αντεπιχείρημα είναι πως ένα σύστημα 24 ζωνών θα διευκόλυνε τους αστροναύτες από διαφορετικές χώρες να επικοινωνούν με τους ανθρώπους στις περιοχές καταγωγής τους.

Μένει να δούμε ποιο σύστημα θα προτιμηθεί, βάζοντας στην εξίσωση και το αιώνιο πρόβλημα με τη θερινή και τη χειμερινή ώρα κάθε περιοχής που όλο καταργείται, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει ανάμεσα μας.

Δηλαδή, οι άνθρωποι δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε ούτε σε αυτό, όπως καλούμαστε να ‘φτιάξουμε’ ώρα για τη Σελήνη.