Κόκκινα δάνεια και πλειστηριασμοί πρώτων κατοικιών: Το χρονικό ενός προδιαγεγραμμένου εγκλήματος

Τις ημερομηνίες- σταθμούς στην πορεία εκτόξευσης  των «κόκκινων δανείων» και των πλειστηριασμών πρώτων κατοικιών στην Ελλάδα παρουσιάζει μιλώντας στο thebest.gr ο δικηγόρος Βασίλης Μάρκου που εξηγεί τι σημαίνει ο « πτωχευτικός κώδικας» κι σε τι διαφέρει από το «νόμο Κατσέλη».

Όπως αναφέρει, «ο πτωχευτικός κώδικας προκαλεί αυτό ακριβώς που υποψιάζεται κανείς μόνο από την ονομασία του. Η ένταξη για πρώτη φορά των νοικοκυριών στη διαδικασία ρευστοποίησης της περιουσίας, που παλαιότερα αφορούσε μόνο πτωχευμένες επιχειρήσεις, προκαλεί μια βίαιη εκκαθάριση ακόμα και της κύριας κατοικίας. Η μόνη δυνατότητα που έχουν τα ευάλωτα νοικοκυριά, αν πληρούν τις προϋποθέσεις φυσικά, είναι να χάσουν την κυριότητα της κύριας κατοικίας τους και να καταστούν ενοικιαστές της. Μόνο αν σε 12 χρόνια είναι απόλυτα συνεπείς με κάθε υποχρέωσή τους, τους δίνεται το δικαίωμα επαναγοράς στην εμπορική αξία. Αναρωτιέται κανείς πώς είναι δυνατόν ένα νοικοκυριό να ικανοποιήσει αυτή την απαίτηση, να υπερσυσσωρεύσει δηλαδή σε τόσο μικρό διάστημα τόσα πολλά χρήματα. Είναι σαφές, ότι μόνο ένας στρατηγικός κακοπληρωτής που υποκρύβει εισοδήματα και εμφανίζει μια ευάλωτη εικόνα μπορεί να μένει ευχαριστημένος από μια τέτοια συνθήκη. 

«Η διαφορά είναι στην διατήρηση της κυριότητας της κύριας κατοικίας ενός νοικοκυριού. Παράλληλα, ανευρίσκεται μια βιώσιμη λύση και για τα νοικοκυριά, αλλά και για τις τράπεζες, εξυπηρέτησης ενός μέρους του χρέους. Η επιλογή αυτή του νομοθέτη δεν ανταποκρίνεται μόνο στο περιεχόμενο μιας κοινωνικής δικαιοσύνης απέναντι σε όσους για λόγους ανωτέρας βίας (Μνημόνια, κρίση πανδημίας, πληθωριστικές πιέσεις) βρέθηκαν σε μια ανατροπή του οικονομικού τους σχεδιασμού. Η επιλογή αυτή, έχει ταυτόχρονα αναπτυξιακό χαρακτήρα, επανεκκινεί την ροή της οικονομίας, της αγοράς, αυξάνεται η κίνηση των συναλλαγών, με αποτέλεσμα να προκύπτουν νέες θέσεις εργασίας, μισθοί και εισοδήματα που επιστρέφουν στην κοινωνία» εξηγεί ο κ. Μάρκου. 

• Το χρονικό:

30.04.2019: Αμέσως μετά την κατά νόμο λήξη του νόμου Κατσέλη, ψηφίζεται η νέα μορφή του νόμου Κατσέλη επί Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ συνιστώντας ένα μεταβατικό στάδιο μέχρι την επεξεργασία ενός συνολικού σχεδίου προστασίας της κύριας κατοικίας.

18.11.2019: Ανανεώνεται μέχρι 31 Ιουλίου του 2020 το προαναφερόμενο μεταβατικό στάδιο, επί κυβέρνησης πλέον Νέας Δημοκρατίας. Μετά την 31η Ιουλίου παύει η προστασία της κύριας κατοικίας. Την ίδια μέρα ψηφίζεται το ακαταδίωκτο των τραπεζικών στελεχών για υποθέσεις απιστίας εις βάρος των τραπεζικών ιδρυμάτων και της χρηματοπιστωτικής ασφάλειας. Το μάρμαρο θα πληρώσουν από ότι έδειχναν τα πράγματα οι πολίτες.

26.02.2020: Στο μεσοδιάστημα ενσκήπτει η Πανδημία στη χώρα μας και μετά από σταδιακά αυξανόμενα περιοριστικά μέτρα στις 13.04.2020 η Κυβέρνηση αποφασίζει τη ματαίωση όλων των εν εξελίξει πλειστηριασμών στη χώρα μέχρι νεωτέρας. Την ίδια περίοδο προχωρούσε το πρόγραμμα «Μένουμε Σπίτι», επομένως η βίαιη έξωση από τις κύριες κατοικίες, ακόμα και όσων δεν εντάχθηκαν στον νόμο Κατσέλη θα δημιουργούσε ένα εκρηκτικό μείγμα για τη συνοχή του κοινωνικού ιστού.

26.10.2020: Υπερψηφίζεται στη Βουλή το νομοσχέδιο για τον νέο πτωχευτικό κώδικα, που για πρώτη φορά περιελάμβανε φυσικά πρόσωπα η συζήτηση του οποίου είχε διακοπεί λόγω της πρότασης δυσπιστίας που είχε υποβάλλει ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλέξης Τσίπρας. Μέριμνα της Κυβέρνησης ήταν να ψηφιστεί σε πρώτο στάδιο ο πτωχευτικός και στη συνέχεια στις 23.12.2020 να μεταθέσει την έναρξη ισχύος του για την 1η Ιουνίου 2021, λόγω Πανδημίας.

13.05.2021: Παύει να ισχύει το οριζόντιο «πάγωμα» των πλειστηριασμών και αρχίζουν οι πρώτες απώλειες ακόμα και κύριων κατοικιών. Η Πανδημία ακόμα καλά κρατούσε. Την κατάσταση σώζει τελευταία στιγμή η από 17.06.2021 απόφαση των δικηγορικών συλλόγων της χώρας για αποχή των δικηγόρων μελών τους από τις διαδικασίες επίσπευσης πλειστηριασμών, έως 30.6.2022. Έχουν ήδη ξεκινήσει οι πρώτες βίαιες εκκαθαρίσεις των ακινήτων.

13.06.2021: Με το Πρόγραμμα Ηρακλής 2, η Κυβέρνηση προκειμένου να καταστήσει την πώληση των δανείων ελκυστική για τράπεζες και funds, κατηύθυνε τους παραπάνω στο να προχωρήσουν σε πώληση και αγορά με τον Νόμο 3156/2003 για να αποφύγουν τη φορολόγηση. Έτσι, επέβαλε ως προϋπόθεση για την παροχή εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου την τιτλοποίηση και την πώληση τραπεζικών απαιτήσεων με ρητή πρόβλεψη οι συγκεκριμένες διαδικασίες (πώληση) να γίνουν με τον Νόμο 3156/2003, δηλαδή με την απαλλαγή από κάθε φορολόγηση.

Στη συνέχεια η πορεία είναι περισσότερο κοντά στη μνήμη μας.

Πολλά πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια Δικαστήρια, αλλά και μια απόφαση του Αρείου Πάγου κρίνουν παράνομους τους πλειστηριασμούς που επισπεύδονται με τον Νόμο 3156/2003 που απαλλάσσει τα funds από κάθε φορολόγηση.

Με ταχύτητα «φωτός» για τα δικαστηριακά δεδομένα, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου τέμνει οριστικά τη διαφορά και κρίνει υπέρ των Funds, ανοίγοντας ξανά τη δυνατότητα τους να διενεργούν πλειστηριασμούς, είχε προλάβει ο διοικητής της ΤτΕ, κ. Στουρνάρας να προεξοφλήσει την έκβαση της υπόθεσης.