Η αλήθεια για την ανεργία και την απασχόληση

Η Νέα Δημοκρατία επαίρεται ότι μείωσε την ανεργία και πως πριν ο ΟΑΕΔ, νυν ΔΥΠΑ, μοίραζε επιδόματα, ενώ τώρα για πρώτη φορά βρίσκει δουλειά στους ανέργους και τους βοηθάει να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας. Πρόκειται για μια απόλυτη διαστρέβλωση της αλήθειας.

Οι πάντες γνωρίζουν ότι η πλειοψηφία των εργαζόμενων, ως επί το πλείστον νέων ανθρώπων, στον ιδιωτικό τομέα υποαπασχολείται με τετράωρα και πενιχρές αμοιβές. Ακόμη και ο Κυριάκος Μητσοτάκης παραδέχεται ότι οι μισθοί παραμένουν πολύ χαμηλοί, ενώ η Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας νέων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.   

Από κει και πέρα, ας σημειωθεί ότι με τα προγράμματα απασχόλησης και επιχειρηματικότητας του ΟΑΕΔ, την περίοδο 2015-2019, βρήκαν δουλειά 175.000 άνεργοι, εκ των 45.000 στον ιδιωτικό τομέα και 130.000 στους Δήμους και το Δημόσιο.

 Συνολικά,  επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ οι θέσεις εργασίας στην οικονομία αυξήθηκαν καθαρά κατά 300.000 έναντι 200.000 επί κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας.

Ο κύριος λόγος της μεγαλύτερης απορρόφησης των προγραμμάτων του ΟΑΕΔ/ΔΥΠΑ στον ιδιωτικό τομέα επί κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας είναι η αύξηση της επιδότησης του κόστους εργασίας από το 40-50% στο 75-100%. Δηλαδή η παροχή δωρεάν εργατικού δυναμικού στις επιχειρήσεις και η κατάργηση των δεσμεύσεών τους για διατήρηση των εργαζόμενων μέσω προγραμμάτων μετά τη λήξη της επιδότησης.

Τι ισχύει με το επίδομα

Παράλληλα, καθώς το επίδομα ανεργίας είναι ομολογουμένως πολύ μικρό και δεν αποτελεί αντικίνητρο εργασίας, τότε η ταυτόχρονη χορήγηση μισθού και επιδόματος ανεργίας μπορεί να λειτουργήσει μόνο ως κίνητρο περιορισμού της αδήλωτης εργασίας των επιδοτούμενων ανέργων. Όμως, γιατί κάποιος με αδήλωτη εργασία που παίρνει πλήρες επίδομα ανεργίας να έχει κίνητρο να δηλώσει την εργασία του και να παίρνει το ήμισυ αυτού;

Αλλά και το επίδομα των 300 ευρώ στους μακροχρόνια ανέργους, τι περισσότερο είναι από μια εισοδηματική ενίσχυση σε δυνητικούς ψηφοφόρους, από τη στιγμή που η σύνταξη του ατομικού σχεδίου δράσης αποτελούσε και αποτελεί υποχρέωσή τους, ούτως ή άλλως, και ακόμα περισσότερο δεν συνδέεται με συμμετοχή του μακροχρόνια ανέργου σε πρόγραμμα απασχόλησης ή κατάρτισης;

Επιπροσθέτως, η επιβολή κυρώσεων σε ανέργους που δεν αποδέχονται προσφερόμενες θέσεις εργασίας ή κατάρτισης αποτέλεσε βασικό πυρήνα της λογικής του νόμου Χατζηδάκη, που αντιμετώπισε συλλήβδην τους ανέργους ως επιτήδειους τεμπέληδες και καταχραστές δικαιωμάτων και επιδομάτων.

Η ΔΥΠΑ δεν προσφέρει κατάλληλες κατάλληλες θέσεις εργασίας ή ευκαιρίες κατάρτισης

Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η ΔΥΠΑ αδυνατεί να προσφέρει στο μεγάλο όγκο των εγγεγραμμένων ανέργων κατάλληλες θέσεις εργασίας ή ευκαιρίες κατάρτισης εφόσον διαθέτει λίγες κενές θέσεις από τη ανοιχτή αγορά και από ανοιχτά προγράμματα και, επιπλέον, δεν αξιοποιεί επαρκώς τους εργασιακούς του συμβούλους στα καθήκοντά τους.

Μαζικά προγράμματα κατάρτισης χωρίς αντίκρισμα

Επιπλέον, τα μαζικά προγράμματα αναβάθμισης ψηφιακών και πράσινων δεξιοτήτων για 230.000 εργαζόμενους και ανέργους, που προκηρύχθηκαν πρόσφατα, κινδυνεύουν να επαναλάβουν την εμπειρία των voucher της περιόδου 2012-2014, με την αξιοποίησή τους από τη μεγάλη πλειοψηφία των εθελουσίως συμμετεχόντων ανέργων και εργαζόμενων ως επίδομα 1000 ή 400 ευρώ, που δεν συνδέεται με εξατομικευμένη διάγνωση αναγκών και σαφή επαγγελματική στόχευση και διαδρομή.

Υπενθυμίζεται ότι η τότε εμπειρία των voucher είχε οδηγήσει στο σταμάτημα της χρηματοδότησης της κατάρτισης από το ΕΚΤ, έως ότου η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πετύχει να ολοκληρώσει το Μηχανισμό Διάγνωσης Αναγκών Αγοράς Εργασίας, που εκκρεμούσε επί 13 έτη, με αποτέλεσμα την αδυναμία προκήρυξης προγραμμάτων με ευρωπαϊκούς πόρους το 2015-2016.

Στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας από τα μαζικά προγράμματα

Την ίδια ώρα, τα σημερινά μαζικά προγράμματα παράγουν νέες στρεβλώσεις της αγοράς εργασίας και του συστήματος κατάρτισης, περιορίζοντας δραστικά το ατομικό και κοινωνικό όφελος. Πέραν της σπατάλης πόρων σε ασύνδετες με μια σαφή επαγγελματική στόχευση καταρτίσεις, τα προγράμματα περιλαμβάνουν μόνο θεωρητική κατάρτιση, χωρίς πρακτική άσκηση, ενώ τα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης προσυνεννοούνται με τους φορείς πιστοποίησης για το περιεχόμενο των μαθημάτων και τα θέματα των εξετάσεων, ώστε οι καταρτιζόμενοι να πετύχουν στις εξετάσεις πιστοποίησης και να εισπράξουν μαζί με τα ΚΔΒΜ το 100% της αποζημίωσης.

Τέλος, η συμμετοχή των ανέργων στα προγράμματα μαζικής κατάρτισης δεν προϋποθέτει τη συνεργασία/καθοδήγηση των ωφελούμενων με/από τους εργασιακούς συμβούλους της ΔΥΠΑ, που ενισχύθηκαν τόσο με μόνιμες προσλήψεις επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και τέθηκαν στο επίκεντρο της μεταρρύθμισης του ΟΑΕΔ την περίοδο 2015-2019, όσο και με προσωρινές προσλήψεις το 2022.

Συμπερασματικά, πίσω από την προπαγάνδα της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας για τον δήθεν αναπροσανατολισμό της ΔΥΠΑ στο να βρίσκει δουλειά και να προωθεί την επανένταξη των ανέργων, βρίσκεται κατ’ ουσία μια νεοφιλελεύθερη και πελατειακή «μεταρρύθμιση»: προγράμματα απασχόλησης που παρέχουν δωρεάν εργατικό δυναμικό στις επιχειρήσεις χωρίς δεσμεύσεις, μαζικές καταρτίσεις χωρίς σαφές επαγγελματικό και κοινωνικό αντίκρισμα, σύστημα κυρώσεων που μεταθέτει στους ανέργους τις ευθύνες της κρατικής ανεπάρκειας και επιδοτήσεις/ επιδόματα μέσω ΔΥΠΑ, που αντιμετωπίζουν επιχειρήσεις και ανέργους ως ψηφοφόρους - πελάτες.

Προτεραιότητα του ΣΥΡΙΖΑ -ΠΣ είναι η προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στο πεδίο της πολιτικής απασχόλησης και κατάρτισης, με βάση την ήδη αποκτημένη εμπειρία και με ευθύνη απέναντι στους πολίτες και τις νέες γενιές.

ΣΣ: Ο Θεμιστοκλής-Ανδρέας Μπάκας είναι υποψήφιος βουλευτής Αχαϊας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.