Φίδια στην Αχαΐα: Πού βρίσκονται, από ποια κινδυνεύετε, τι να κάνετε αν σας δαγκώσουν

Στο προσκήνιο επανέρχονται και φέτος από τις αρχές της άνοιξης και μετά οι κίνδυνοι από το ενδεχόμενο δάγκωμα φιδιών που αρχίζουν να βγαίνουν στην ύπαιθρο αλλά και μέσα στον αστικό ιστό των πόλεων.

Πριν λίγες μέρες μια 39χρονη εθελόντρια έπαθε σοβαρό αλλεργικό σοκ και διασωληνώθηκε όταν την δάγκωσε οχιά που επιχείρησε να απομακρύνει από γυμνάσιο στην Θεσσαλονίκη.

Με αφορμή το γεγονός αυτό επανέρχονται σημαντικά ερωτήματα όπως το πόσο πιθανά κινδυνεύουμε από τις οχιές; Σημαντικότερος είναι ο κίνδυνος για την ζωή μας από το δηλητήριο της οχιάς ή από αναφυλακτικό σοκ; Τι πρέπει να κάνουμε στην περίπτωση δαγκώματος από οχιά; Πού συνήθως ελλοχεύει, πώς την ξεχωρίζουμε, πότε επιτίθεται και τι κάνουμε για να την αποφύγουμε;

Στα συγκεκριμένα ερωτήματα απαντά ο Λέκτορας του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, καθ’ ύλην αρμόδιος για το θέμα Γιώργος Μήτσαινας.

Μειώνεται ο πληθυσμός

Σύμφωνα με τον Λέκτορα του Τμήματος Βιολογίας «στην Ελλάδα υπάρχουν δεκάδες είδη φιδιών στην πλειονότητά τους ακίνδυνα πλην της οικογένειας των Viperidae δηλ. των ιοβόλων φιδιών στην οποία ανήκουν και τα πέντε είδη Εχιδνών (οχιών) που ενδημούν στην ελληνική φύση. Συγκεκριμένα συναντάμε συνολικά 23 είδη φιδιών, από τα οποία μόνο τα 7 φέρουν δηλητήριο, ενώ από αυτά, μόνο τα 5 έχουν επικίνδυνο δάγκωμα για τον άνθρωπο και πρόκειται για τα φίδια της οικογένειας των Εχιδνιδών. Κάποιες εκ των πέντε ειδών που είναι οι λιγότερες σε αριθμό  βρίσκονται σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας και άλλες απαντώνται μόνο σε μεγάλα υψόμετρα. Το σύνηθες είδος είναι η κοινή οχιά, την οποία συναντάμε στην ηπειρωτική χώρα και σε κάποια νησιά, είναι εύκολα αναγνωρίσιμη καθότι πρόκειται για ένα κοντόχοντρο φίδι μήκους περίπου μισού μέτρου με τριγωνικό κεφάλι και μια φολίδα που προεξέχει σαν κέρατο. Βρίσκεται σε όλα τα φυσικά περιβάλλοντα αλλά φθίνει σε πληθυσμό αισθητά λόγω της μεθοδικής εξόντωσης της. Να σημειωθεί ότι με 35 φοιτητές περιοδεύσαμε στα ορεινά Αχαΐας και Αρκαδίας για την καταγραφή της πανίδας δεν συναντήσαμε καμιά οχιά, ενώ συλλέξαμε σαΐτες δενδρογαλιές και σπιτόφιδα, τα τελευταία ιδιαίτερα ωφέλημα γιατί τρέφονται με αρουραίους και βεβαίως τα συγκεκριμένα είδη είναι πλήρως ακίνδυνα.

Την οχιά μπορείς να την συναντήσεις παντού στη φύση συνήθως ελλοχεύει σε σχίνα, χαλάσματα, κοντά σε δεξαμενές, συστάδες θάμνων κ.α.».

Πότε επιτίθεται η οχιά

Κατηγορηματικός ο Λέκτορας Γιώργος Μήτσαινας, ότι η οχιά δεν επιτίθεται αναίτια παρά μόνον όταν νοιώσει ότι απειλείται και αυτό συμβαίνει όταν την πλησιάζουμε οπότε κουλουριάζεται και τότε μπορεί να εκτιναχθεί σε απόσταση 40 εκ. και να δαγκώσει το θύμα της ή όταν πλήττεται ακούσια δηλ. όταν κάποιος την πατήσει χωρίς να την δει.

«Κάθε είδος ζώου το ίδιο και η οχιά υπακούουν ενστικτωδώς στο ενεργειακό ισοζύγιο και δεν επιτίθενται σε κάποιο είδος που δεν αποτελεί για αυτή τροφή, καθότι θα χάσει δηλητήριο που το χρειάζεται για να κυνηγήσει την τροφή της και αυτό γιατί μετά από ένα ανώφελο δήγμα θέλει μέρες για να αναπληρωθεί το δηλητήριό της και να είναι και πάλι έτοιμη να αναζητήσει τροφή. Προς τούτο όταν δούμε φίδι να μην πλησιάζουμε σε απόσταση λιγότερο από δύο μέτρα. Επίσης άνοιξη, καλοκαίρι φθινόπωρο στους περιπάτους μας στην εξοχή να φοράμε μποτάκια ώστε να μειώνουμε τον κίνδυνο στην περίπτωση ακούσιου πατήματος μιας οχιάς».

Σημαντική επισήμανση του κ. Μήτσαινα είναι ότι ο οργανισμός κάθε ανθρώπου είναι διαφορετικός και αντιδρά διαφορετικά σε κάθε «επίθεση» ιών, μικροβίων και εν προκειμένω στο δηλητήριο από το δήγμα της οχιάς.

«Συναντάμε εύρος αντιδράσεων σε ένα δήγμα οχιάς. Το δηλητήριο των οχιών της χώρας μας είναι κυρίως κυτταρολυτικό και όχι νευροτοξικό, κάτι που μας δίνει χρόνο για να μεταβούμε σε ένα νοσοκομείο σε περίπτωση που δαγκωθούμε. Φίδια με κυρίως νευροτοξικό δηλητήριο, όπως η κόμπρα, δεν υπάρχουν στην Ελλάδα, αλλά σε εξωτικές περιοχές άλλων ηπείρων. Πρώτο μέλημα μετά το δάγκωμα είναι να ακινητοποιηθεί το θύμα, να μείνει το δυνατόν ήρεμο ώστε να μην αυξηθούν οι παλμοί της καρδιάς για να αποφευχθεί το δυνατόν η επιτάχυνση της κυκλοφορίας και το δηλητήριο να μπει γρηγορότερα στην κυκλοφορία του αίματος. Στην περίπτωση που απορροφηθεί το δηλητήριο είναι πιο ανησυχητικά τα συμπτώματα.

Συμπεριλαμβάνουν έμετο, αδυναμία, ζάλη, ρίγος με πυρετό, εφιδρώσεις και αιμορραγικές εκδηλώσεις. Επίσης μπορεί να παρατηρηθούν ταχυκαρδία, υπόταση, shock, πνευμονικό οίδημα και οξεία νεφρική ανεπάρκεια».

Όσον αφορά τον κίνδυνο εκδήλωσης αλλεργικού σοκ, ο ίδιος αναφέρει ότι αυτή η εκδήλωση, είναι μια άλλη παράμετρος που σχετίζεται με την σχέση του κάθε ανθρώπου με τις αλλεργίες αλλά κυρίως το αναφυλακτικό σοκ, όπως υπογραμμίζει οφείλεται στον υπερδιπλασιασμό αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος σε κάποιον παράγοντα που εισβάλλει στον οργανισμό και έχει άμεση αντίδραση.

Για την πρώτες ενέργειες, τον διαχωρισμό του μύθου από την αλήθεια ο κ. Μήτσαινας παραθέτει τους χρυσούς κανόνες των υγειονομικών αρχών:

Ακινητοποίηση του θύματος και ειδικά του δαγκωμένου μέλους όσο το δυνατόν πιο ακίνητο.

Καθησυχασμός του θύματος, γιατί ο πανικός αυξάνει τους καρδιακούς ρυθμούς.

Αφαίρεση κοσμημάτων και στενών ρούχων (π.χ. κάλτσα), πριν αρχίσει το οίδημα.

Ακινητοποίηση του άκρου (όπου συνέβη το δάγκωμα) σε θέση χαμηλότερη από το ύψος της καρδιάς

Καθαρισμός της πληγής με νερό και σαπούνι.

Μην κόβετε ή σκίζετε το δέρμα - μη ρουφάτε το δηλητήριο.

Όχι ίσχαιμος περίδεση.

Όχι χορήγηση καφέ και αλκοόλ (εξαιρείται η παρακεταμόλη)».

Μην προβαίνετε σε σύλληψη του φιδιού. Προσπαθήστε να απομνημονεύσετε το χρώμα και το σχήμα του φιδιού, για να το περιγράψετε στους γιατρούς.

*Εφημερίδα Γνώμη