Στερεοτυπάκια: Μήπως είναι αχρείαστο να μιλάμε ακόμα για τον φεμινισμό;

Εάν ανήκεις στα άτομα που δηλώνουν σε συζητήσεις ότι είναι φεμινιστές/φεμινίστριες, σίγουρα θα έχεις λάβει κάποια στιγμή ως απάντηση πως στην εποχή μας τα δύο φύλλα έχουν ίσα δικαιώματα, επομένως γιατί ασχολούμαστε ακόμα με τον φεμινισμό; Μήπως είναι ένα παρωχημένο κίνημα;

 Πριν απαντήσουμε, ας μιλήσουμε λίγο για το τι είναι ο φεμινισμός. Όσο κι αν ψάξουμε στην βιβλιογραφία είναι δύσκολο να βρούμε έναν καθολικά αποδεκτό ορισμό, όμως σε ένα γενικό πλαίσιο πρόκειται για ένα κοινωνικό κίνημα που πρεσβεύει την οικονομική, πολιτική και κοινωνική ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Συχνά επικρατεί η πεποίθηση πως ο φεμινισμός αφορά μόνο το γυναικείο φύλο, όμως στην πραγματικότητα η ισότητα είναι κάτι το οποίο αφορά τους πάντες, ανεξαρτήτως φύλου. Γιατί όσο επηρεάζονται οι γυναίκες από τα έμφυλα στερεότυπα, άλλο τόσο επηρεάζονται και οι άνδρες από τους κοινωνικούς ρόλους που κατασκευάζονται για τα φύλα.

 Σήμερα, σε πολλές χώρες τα δύο φύλα έχουν ίσα δικαιώματα στα χαρτιά, όμως συχνά η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Στον εργασιακό τομέα οι γυναίκες ακόμα αμείβονται χαμηλότερα από τους άνδρες για την ίδια εργασία, βρίσκονται σε επαγγέλματα που δεν έχουν εξέλιξη (γυάλινη οροφή) και πασχίζουν να είναι συνεπείς στην δουλειά τους, ενώ παράλληλα επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος στην φροντίδα του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών. Επιπλέον, είναι τα κατεξοχήν θύματα της ενδοοικογενειακής βίας, των σεξουαλικών επιθέσεων, των παρενοχλήσεων, των βιασμών και στην έσχατη περίπτωση των δολοφονιών.

 Το να είσαι γυναίκα συνάδει με αμέτρητες δυσκολίες στην καθημερινότητα σου. Πράγματα απλά, όπως μία μετακίνηση με τα ΜΜΜ ή το να περπατάς μόνη στον δρόμο είναι προκλήσεις της καθημερινότητας. Ακόμη και σήμερα οι γυναίκες πρέπει διαρκώς να διεκδικούν πράγματα που για τους άνδρες είναι δεδομένα.

 Πολλοί και πολλές αντιμετωπίζουν τα παραπάνω με κάποια δυσπιστία μιας και στις ανεπτυγμένες κοινωνίες η ισότητα θεωρείται πλέον αυτονόητη. Είναι όμως προφανές πως η νομοθετική κατοχύρωση της ισότητας δεν επαρκεί για εξασφαλίσει την ισότιμη αντιμετώπιση των γυναικών στην εργασία, την οικογένεια και την δημόσια ζωή. Σύμφωνα με το “Progress on the Sustainable Development Goals (SDG): The Gender Snapshot 2022”, προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης ισότητα των φύλων ίσως χρειαστούν περίπου 300 χρόνια! Και επειδή 3 εκατονταετίες είναι πολύς καιρός, τώρα είναι που δεν πρέπει να σταματήσουμε να μιλάμε για την ισότητα των φύλων.

 Το 2012 χρονολογείται η αρχή του 4ου κύματος του φεμινισμού, το οποίο συνδέεται έντονα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το πολυσυζητημένο #metoo. Η ερευνήτρια Prudence Chamberlain γράφει πως το επίκεντρο του 4ου κύματος είναι η απόδοση δικαιοσύνης για τις γυναίκες και η αντίθεση τους στη σεξουαλική παρενόχληση και τη βία κατά των γυναικών. Σημαντικά ζητήματα είναι επίσης οι διακρίσεις στον εργασιακό χώρο, η ενοχή για το σώμα (body shaming) και το ντύσιμο, και η συμπερίληψη όλων των θηλυκοτήτων. Όσο υπάρχουν οι έμφυλες ανισότητες, οι διακρίσεις, οι άνισες ευκαιρίες και οι αποκλεισμοί των γυναικών, τόσο θα χρειάζεται να μιλάμε ξανά και ξανά για τον φεμινισμό.

 Ελένη Λαζανά, Χημικός Μηχανικός