Στερεοτυπάκια: Φυλετικές Διακρίσεις στο χώρο Εργασίας

Οι διακρίσεις στο χώρο εργασίας με βάση το φύλο, αποτελούν παγκόσμιο και διαχρονικό φαινόμενο. Τα τελευταία έτη, με μια σειρά νομοθετικών μεταρρυθμίσεων, κατοχυρώθηκε η απαγόρευση διακρίσεων βασιζόμενη στο φύλο. Ωστόσο, η μόνη πρακτική που φαίνεται να έχει εφαρμοσθεί, είναι ότι με μόνο την πρόσληψη περισσότερων γυναικών, επιτυγχάνεται ο σκοπός της ίσης μεταχείρισης και εξάλειψης των διακρίσεων. Και πράγματι, οι περισσότεροι άνθρωποι, πιστεύουν ή τείνουν να πιστέψουν ότι αυτό είναι αρκετό.
Στην πρακτική αυτή, αντιτείνουμε ότι η απασχόληση περισσότερων γυναικών, ουδεμία αλλαγή φέρει στην πραγματικότητα που βιώνουν οι πλείστες – αν όχι όλες - γυναίκες, στην οποία οι άνδρες, συνεχίζουν αν ωφελούνται περισσότερο, συγκριτικά με αυτές.
Αρκεί μια ματιά στην οργανωτική δομή μιας επιχείρησης όπου οι γυναίκες, στελεχώνουν τις κατώτερες και μεσαίες θέσεις εργασίας, ενώ οι άνδρες καταλαμβάνουν τις ανώτερες (θέσεις ισχύος), ασκώντας ρόλους εξουσίας.
Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών, με τις ίδιες ικανότητες και για την ίδια θέση, οι περιορισμοί λήψης προαγωγής, τα σεξιστικά σχόλια, οι πιθανότητες σεξουαλικής παρενόχλησης, ο εκφοβισμός απόλυσης σε περίπτωση εγκυμοσύνης, είναι μερικά από τα παραδείγματα διακρίσεων φύλου, που ακολουθούν και επισκιάζουν την επαγγελματική πορεία των γυναικών.
Μια γυναίκα, είναι περισσότερο πιθανό να αποκλειστεί από τη λήψη αποφάσεων, να την διακόψουν κατά τη διάρκεια της ομιλίας της, να μη συμμετάσχει σε μια συνάντηση, και να αποκλειστεί από ευκαιρίες κατάρτισης, σε σχέση με ένα άνδρα.
Το ζήτημα της μεροληψίας των φύλων, είναι ακόμη εντονότερο απέναντι στη γυναίκα μετανάστρια, αλλόθρησκη, ομόφυλη και όσ@ αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες-θηλυκότητες, που όχι μόνο μπορεί να μην καταφέρουν να εξελιχθούν ή/και να ανελιχθούν επαγγελματικά, αλλά πολλές φορές δεν καταφέρνουν καν να εργοδοτηθούν, εξ’ αυτής της αιτίας. Στην περίπτωση δε που ξεπεράσουν αυτό το σκόπελο, είναι περισσότερο πιθανό να γίνουν δέκτες υβριστικών - εχθρικών σχολίων και αδιάκριτων ερωτήσεων σχετικά με την προσωπική τους ζωή.
Η αντιμετώπιση και αξιολόγηση γυναικών – θηλυκοτήτων  στο χώρο εργασίας είναι, σχεδόν, πάντοτε αυστηρότερη, επειδή η εικόνα, πρέπει να ταυτίζεται με τις παραδοσιακές – στερεοτυπικές αντιλήψεις περί θηλυκότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι, όταν μια γυναίκα – θηλυκότητα είναι εκφραστής ηγετικής συμπεριφοράς, χαρακτηρίζεται ως «επιθετική» και επικρίνεται γι’ αυτό, την ίδια ώρα που ο άνδρας, επαινείται (και προάγεται). Μια γυναίκα με ανδρόγυνη εμφάνιση (ανεξάρτητα από την ταυτότητα του φύλου της), δεν ανταποκρίνεται στον κοινωνικό της ρόλο του «θηλυκού» και συχνά ζητείται να είναι «περισσότερο εμφανίσιμη».  Τα στερεότυπα, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των αιτιών διάκρισης.
Οι γυναίκες – θηλυκότητες, ελάχιστες φορές βρίσκουν ένα υποστηρικτικό επαγγελματικό περιβάλλον απαλλαγμένο από προκαταλήψεις, όπου η μητρότητα δεν αντιμετωπίζεται ως εχθρός της παραγωγικότητας, η σεξουαλική ταυτότητα δεν επηρεάζει την επαγγελματική, η καταγωγή δεν επηρεάζει την αποτελεσματικότητα και την επιτυχία, ούτως ώστε να μη χρειάζεται οι γυναίκες – θηλυκότητες να περιορίζουν τις φιλοδοξίες τους, αλλά να μπορούν να είναι ο εαυτός τους χωρίς περιορισμούς.
Βασιλική Παπαγιαννοπούλου, δικηγόρος Πατρών.