Το Ρωμαϊκό στάδιο της Πάτρας - Εκεί που Έλληνες και Ρωμαίοι έκαναν αθλητισμό και μονομαχίες

Δείτε ΦΩΤΟ

Το Ρωμαϊκό Στάδιο είναι ένα εμβληματικό μνημείο που βρισκόταν στο κέντρο της ρωμαϊκής Πάτρας. Τα εντυπωσιακά ερείπιά του σήμερα είναι ορατά επί της οδού Ηφαίστου, στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της σύγχρονης πόλης.

Η κατασκευή του, στο τελευταίο τέταρτο του 1ου αι. μ.Χ., σχετίζεται με τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας της Πάτρας ως ρωμαϊκής αποικίας το 86 μ.Χ. και αποδίδεται σε προσφορά του αυτοκράτορα Δομιτιανού. Εκεί λάμβαναν χώρα καλλιτεχνικοί και αθλητικοί αγώνες, τα γνωστά «Καισάρεια», καθώς και αγώνες μονομάχων.

Η Πάτρα ήταν ‘Colonia Augusta’, δηλαδή αποικία του αυτοκράτορα. Προφανώς όχι τυχαία, διότι τίποτα δεν γινόταν και δεν γίνεται τυχαία. Διείδε λοιπόν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας τη γεωστρατηγική θέση της πόλης, τα πολύ μεγάλα της πλεονεκτήματα και για αυτό την καθιστά αποικία.

Και από κει και πέρα αρχίζει να διαμορφώνεται μία ιστορία, η οποία διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο σε όλη την περίοδο της Ρωμαϊκής ιστορίας και στη συνέχεια στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες.

Αθλητικοί αγώνες στην Πάτρα γίνονταν και επί Ρωμαϊκής Κατοχής. Αυτό αποδεικνύεται από το αρχαίο στάδιο της Πάτρας. Εχει επίμηκες σχήμα, διαθέτει δυο πέταλα ή σφενδόνες με πιθανές διαστάσεις 200μ. Χ 90μ. και ενδεχόμενη κατασκευή το 80 - 90 μ.Χ. επί αυτοκρατορίας Δομιτιανού.

Περικλείεται από τις οδούς Καραϊσκάκη, Παντανάσσης, Αγ. Γεωργίου και Ερισσού. Κατασκευάστηκε τον 1ο αιώνα μ.Χ. κατά την εποχή του αυτοκράτορα Δομιτιανού, για τον εορτασμό της επετείου των 100 χρόνων από την ίδρυση της ρωμαϊκής αποικίας το 14 μ.Χ., δηλαδή περί το 86 μ.Χ. Το στάδιο έχει επίμηκες σχήμα. Η βόρεια σφενδόνη, που έχει αποκαλυφθεί, φέρει πυλίδα εισόδου, ενώ η νότια πρέπει να βρίσκεται κάτω από την εκκλησία της Παντάνασσας και θα πρέπει επίσης να είχε άνοιγμα εισόδου. Η κεντρική είσοδος έχει μνημειώδη όψη και εντοπίστηκε κατά τη δυτική μακρά πλευρά.

Το καλύτερα και ψηλότερα διατηρημένο τμήμα του αμφιθεάτρου βρίσκεται στην ανατολική μακριά πλευρά, που είναι κτισμένη στην πλαγιά φυσικού ανδήρου. Εδώ υπήρχαν δύο ή τρία διαζώματα, αλλά τα λίθινα εδώλια έχουν αφαιρεθεί. Κάτω από τα διαζώματα διατηρούνται υπόγειοι διάδρομοι και δώματα, που χρησίμευαν ως βοηθητικοί χώροι. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο ενιαίο τμήμα του αμφιθεάτρου που έχει αποκαλυφθεί και είναι ορατό. Το παραπάνω συγκρότημα βρίσκεται στην περιοχή που ο Παυσανίας αναφέρει ότι συνάντησε θέατρο, γεγονός που έχει προκαλέσει προβληματισμό σχετικά με την ταύτισή του.

Φαίνεται πάντως ότι πρόκειται για το αρχαίο ρωμαϊκό στάδιο της πόλης, έργο πιθανώς της εποχής του Δομητιανού και μάλιστα δώρο του αυτοκράτορα προς την πόλη για την επέτειο των 100 χρόνων από την ίδρυση της αποικίας.

Εάν η υπόθεση αυτή είναι σωστή, τότε η κατασκευή του θα πρέπει να έγινε ανάμεσα στα χρόνια 80 και 90 μ.Χ. Η αναφορά του Παυσανία στον χώρο με τη λέξη θέατρο δεν είναι η μόνη από την αρχαιότητα που αποδίδεται σε στάδιο, καθώς με τη λέξη αυτή εννοείται ο χώρος των καθισμάτων των θεατών. Στην αρένα του σταδίου θα πρέπει να γίνονταν αθλητικοί, μουσικοί και θεατρικοί αγώνες, αλλά και οι γνωστές ρωμαϊκές θηριομαχίες και μονομαχίες.

Από την πόλη της Πάτρας σώζονται ανάγλυφα και επιτύμβιες στήλες με παραστάσεις μονομάχων, ενώ ένα μεγάλο ψηφιδωτό δάπεδο από ρωμαϊκή έπαυλη στα Ψηλαλώνια φέρει παραστάσεις αθλητικών, ποιητικών, μουσικών και θεατρικών αγώνων.
Οι εργασίες για να έρθει και πάλι στο φως αυτό το σπουδαίο έργο των Ρωμαϊκών χρόνων, προχωρούν με αργούς ρυθμούς. Σημειώνεται ότι όλα τα κτίσματα που περικλείονται στο συγκεκριμένο τετράγωνο (Καραϊσκάκη, Παντανάσσης, Αγ. Γεωργίου και Ερισσού), θα γκρεμιστούν ώστε να αποκαλυφθεί το Στάδιο και να αναστυλωθεί, ότι δηλαδή έγινε πριν από 60 και πλέον χρόνια με το παρακείμενο Ρωμαϊκό Ωδείο (επίκειται και η ενοποίηση του χώρου).

Οι αγώνες επί Ρωμαίων
Σε μωσαϊκό ψηφιδωτό που βρέθηκε στα Ψηλαλώνια, επί της πλατείας, εκεί όπου σήμερα είναι το σιντριβάνι, αποτυπώνεται η αθλητική δραστηριότητα στα χρόνια των Ρωμαίων.
Το συγκεκριμένο, μοναδικής ομορφιάς εύρημα, φέρει δύο ζώνες με συνεχείς ζωφόρους μορφών. Στην επάνω ζώνη απεικονίζονται σκηνές από μουσικά και θεατρικά δρώμενα. Στην κάτω ζώνη απεικονίζονται γυμνικοί αθλητικοί αγώνες όπου συνυπάρχουν «παραδοσιακά» ελληνικά αθλήματα και αγωνίσματα που ήταν δημοφιλή στους Ρωμαίους. Από αριστερά απεικονίζονται: λαμπαδηδρόμος, κερητίζων (παίκτης παιχνιδιού σαν το χόκεϊ), δισκοβόλος, άλτης, παλαιστές, πυγμάχοι, οπλιτοδρόμος. Ανάμεσα στα αγωνίσματα παρεμβάλλονται στεφανωμένοι αθλητές - νικητές που κρατούν κλαδί φοίνικα.

Γενικά είναι πλούσια τα ανασκαφικά δεδομένα για την αθλητική παράδοση της πόλης κατά την Ρωμαϊκή περίοδο, ευρήματα που έχουν έρθει στο φως από την αρχαιολογική αξίνα, σε όλο το μήκος και πλάτος της πόλης. Σημειώνεται πως η Πάτρα είχε σπουδαία αθλητική παράδοση κατά την Κλασική περίοδο, ενώ το Αρχαίο (Ρωμαϊκό) Στάδιο που αποκαλύπτεται, εξυπηρετούσε την ανάγκη άσκησης των κατοίκων της πόλης εκείνη την εποχή και τη διεξαγωγή αγώνων που υποστηρίζονταν από εύπορους αγωνοθέτες.

Στο πλαίσιο γιορτών προς τιμή του αυτοκράτορα στο Στάδιο πρέπει να διεξαγόταν και το κατεξοχήν αγαπημένο θέαμα των Ρωμαίων, οι μονομαχίες.

Το Ρωμαικό Ωδείο, που γειτνιάζει με το Ρωμαϊκό Στάδιο, ανεγέρθηκε στα μέσα του 2ου αιώνα μ.Χ. Σε αυτό έχουν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες, οι οποίες έχουν συνολικό προϋπολογισμό, 800.000 ευρώ.