Σημαντικές ταινίες από Ρουμανία και Ιταλία στο 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

του Γιάννη Μουγγολιά

Συνεχίζεται με πολύ ενδιαφέρουσες ταινίες το 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με τις προβολές να διαδέχονται η μία την άλλη δημιουργώντας το απαραίτητο φεστιβαλικό κλίμα.

Τρανή απόδειξη της κραταιάς σύγχρονης ρουμάνικης κινηματογραφίας και της προόδου που συντελείται απτόητη εδώ και πολλά χρόνια στη Ρουμανία, είναι η εξαιρετική ταινία «Μην περιμένετε και πολλά από το τέλος του κόσμου» του Ράντου Ζούκε, που προβλήθηκε στο τμήμα «Ειδικές Προβολές» του φεστιβάλ και εντυπωσίασε τους θεατές στο κατάμεστο Ολύμπιον κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον τους με τον φρενήρη ρυθμό της έτσι ώστε κανείς δεν κατάλαβε πώς πέρασαν τα 163 λεπτά της συνολικής διάρκειάς της.

Τον Ράντου Ζούκε τον έχουμε συναντήσει στο παρελθόν αρκετές φορές με πολυβραβευμένες φιλμικές δημιουργίες (μεγάλου και μικρού μήκους ταινίες και ένα ντοκιμαντέρ) με αποκορύφωμα την πρωτότυπη αλλά πολύ ξεχωριστή ταινία του «Ατυχές Πήδημα ή Παλαβό Πορνό» που το 2021 απέσπασε τη Χρυσή Άρκτο του 71ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου.

Ο Ράντου Ζούκε δεν κατάφερε να έρθει στη Θεσσαλονίκη, ωστόσο τον αντικατέστησε η παραγωγός της ταινίας, η οποία προλογίζοντας την ταινία είπε να μην περιμένουν και πολλά οι θεατές από την ταινία, παραφράζοντας χιουμοριστικά τον τίτλο της, ενώ τόνισε πως κατά τη διάρκεια του φιλμ οι θεατές θα συναντήσουν πολύ χιούμορ, πολύ tik tok και τη σημερινή κατάσταση της Ρουμανίας. Όπως τόνισε, ο Ράντου Ζούκε μπορεί να μην κατάφερε να είναι μαζί μας, ωστόσο θα χαρεί πολύ με τη φωτογραφία που θα του στείλω και θα δει όλους εσάς που γεμίσατε ασφυκτικά αυτή την αίθουσα. Και φωτογράφισε το κοινό μέσω του θερμού χειροκροτήματός του.

Στην ταινία που ακολουθεί με ξέφρενο ρυθμό την Άντζελα, μια αμειβόμενη με λίγα χρήματα βοηθό παραγωγής που γυρίζει όλο το Βουκουρέστι με το αυτοκίνητό της προκειμένου να μαζέψει υποψήφιους ηθοποιούς για το κάστινγκ ενός εταιρικού βίντεο. Ένα βίντεο που μόλις προβληθεί θα προκαλέσει σκάνδαλο που θα επιχειρηθεί να κουκουλωθεί.

Πρόκειται για μια ευφυέστατη, δυναμική σάτιρα με έντονη την χαρμόσυνη αίσθηση και το ανελέητο χιούμορ, που έχει τα χαρακτηριστικά ενός ιδιαίτερου road movie που ξετυλίγεται στους δρόμους του Βουκουρεστίου στο μεγαλύτερο μέρος της διάρκειάς του. Παράλληλα όμως με την απολαυστική, διασκεδαστική διάστασή του, το «Μην περιμένετε και πολλά από το τέλος του κόσμου» είναι ένα εύστοχο, ευθύβολο, δηκτικό με έντονα τα στοιχεία σαρκασμού και κριτικής, σχόλιο για τη σημερινή κατάσταση στη Ρουμανία. Μέσα από την πυρακτωμένη σάτιρα, ο Ζούντε που είναι και ο σεναριογράφος της ταινίας, απελευθερώνει κατ΄ ουσία μια πολιτική δημιουργία. Η εργασία των ευέλικτων και ελαστικών όρων, η έκπτωση κάτω από την επιφάνεια των ψηφιακών μέσων και ο έντονος απολυταρχισμός της εποχής μας που διαβρώνει αξίες και ελευθερίες, είναι τα κυρίαρχα θέματα που διαπραγματεύεται η ταινία με άμεσο, πηγαίο και σπάνιο χιούμορ καταρρίπτοντας τις βεβαιότητες και τις ισχύουσες πεποιθήσεις γύρω από αυτά. Και βέβαια αδιαπραγμάτευτο πλεονέκτημα της ταινίας είναι η ανατρεπτική μορφή και φόρμα που συνεπαίρνουν τον θεατή με την χρήση πολλών σύγχρονων τεχνικών και μεθόδων.

Και αυτή η σπουδαία ταινία του Ράντου Ζούντε ήρθε στη Θεσσαλονίκη έχοντας ήδη αποσπάσει το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο το 2023.

Στο πλαίσιο των «Ειδικών Προβολών» προβλήθηκε στο και εδώ κατάμεστο από κόσμο Ολύμπιον και η ιταλική ταινία «Χίμαιρα» της Άλμπα Ρόρβαχερ με τους ηθοποιούς Τζος Ο΄Κόννορ, Ιζαμπέλα Ροσελίνι, Κάρολ Ντουάρτε και Βιντσέντζο Νεμολάτο.

Ιδιαίτερα φιλόδοξο εδώ το κινηματογραφικό εγχείρημα αφού στόχος εδώ είναι να σκιαγραφηθεί και να δοθεί με «κινηματογραφικό» προφίλ το πρόσωπο της Χίμαιρας για τον καθένα μας. Σε μια μικρή πόλη της Ιταλίας που κυριαρχούν τα ερείπια, για τους tombaroli –τους αρχαιοκάπηλους– η Χίμαιρα είναι αυτό το αρχέτυπο που προκαλεί απαλλαγή-σωτηρία από τη δουλειά αλλά και βάσιμες ελπίδες και όνειρα για εύκολο κέρδος χρήματος και πλουτισμό. Για τον βασικό ήρωά μας, έναν ωραίο πανύψηλο νεαρό η Χίμαιρα είναι κάτι σαν τη γυναίκα που έχασε, την Μπενιαμίνα. Στον αγώνα του να βρει τη Χίμαιρά του, κάνει άνω κάτω τα πάντα, χώνεται στη γη, ένα βήμα πριν τη μεταθάνατο ζωή που οι μύθοι της Χίμαιρας αξιοποιούν κατά κόρον και αρχίζει ένα βαθύ ταξίδι αναζήτησης ανάμεσα σε νεκρούς και ζωντανούς.

Η Ρόρβαχερ δημιουργεί μια μαγευτική, γεμάτη σφρίγος, δυναμισμό, χιούμορ και ανατροπές ταινία, όπου το συναίσθημα και οι γλυκόπικρες αποχρώσεις έχουν πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο. Στη μορφή και φόρμα της η ταινία διαπνέεται από μια ακαταμάχητη αίσθηση ελευθερίας, κάτι που κορυφώνεται προς τις τελευταίες σκηνές του υπέροχου αυτού παραμυθιού.

Όσο για την σκηνοθέτρια Ρόρβαχερ εμφανίζεται και στη μεγάλη οθόνη με το υπέροχο γλυκό κοριτσίστικο πρόσωπο αλλά κυρίως με το «πρόσωπο» της Χίμαιρας που αγκαλιάζει στο τέλος ο πρωταγωνιστής «βρίσκοντας» τη Χίμαιρά του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η σκηνοθέτρια έχει στο ενεργητικό της αρκετές ταινίες που διακρίθηκαν αποσπώντας σημαντικά βραβεία. Για παράδειγμα η δεύτερη ταινία της, το «The Wonders», απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο στις Κάννες το 2014, ενώ η τρίτη ταινία της, Happy as Lazzaro (2018), έλαβε το βραβείο καλύτερου σεναρίου στο Φεστιβάλ Καννών. Το 2023 ήταν υποψήφια για Όσκαρ στην κατηγορία καλύτερης ταινίας μικρού μήκους ζωντανής δράσης για την ταινία της «Le Pupille» (συμπαραγωγή του Μεξικάνου σκηνοθέτη Αλφόνσο Κουαρόν για τη Disney).