Ο Τουρισμός Χορηγός της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς- Ο Δρ Απόστολος Παρπαϊρης μιλάει στο thebest

Την Πέμπτη επιστρέφετε στην Πάτρα για να παρουσιάσετε το νέο βιβλίο σας. Ποια είναι η σχέση σας με την πόλη και οι αναμνήσεις που έχετε από αυτήν;

Έχω συνδεθεί, ποικιλοτρόπως, με την  πόλη της Πάτρας. Αρχικά την περίοδο 1964-5 ως φοιτητής ακόμη στην  αρχιτεκτονική Σχολή του ΑΠΘ, όταν,  κατά την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών μου, είχα την τύχη να επιλεγώ από τον καθηγητή πολεοδόμο κ.  Γεώργιο Σκιαδαρέση, να λάβω μέρος με την ομάδα του, στην  μελέτη  του "Πολεοδομικού  σχεδιασμού της πόλεως των Πατρών». Στα πλαίσια της συγκεκριμένης μελέτης, έγινε η  καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης της πόλης και έτσι ήλθα σε επαφή με το  μοναδικής ποιότητας κτιριακό απόθεμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής «Νεοκλασικού» τύπου, που είχε η πόλη κληρονομήσει κάτι που με εντυπωσίασε και έκτοτε με σημάδεψε ανεξίτηλα. Μετά το πέρας των σπουδών μου, υπηρετώντας την στρατιωτική μου θητεία ως έφεδρος αξιωματικός το 1968, ξαναβρίσκομε στην Πάτρα όπου αρχίζω συνεργασία με την γνωστή τεχνική εταιρεία «Βινιεράτος & Δρακονταειδής» εκπονώντας  τις αρχιτεκτονικές μελέτες τόσο,  νέων κτιρίων όσο και τις αρχιτεκτονικές μελέτες για  αποκαταστάσεις διατηρητέων κτιρίων της πόλης. Μια επιτυχημένη συνεργασία που κράτησε σχεδόν 40 χρόνια. Επίσης, την ίδια περίοδο γνωρίζω και την μετέπειτα σύζυγό  μου Αρετή Παπαθανασίου, οπότε η σύνδεσή μου με την Πάτρα  ολοκληρώθηκε!    

Πηγαίνοντας πίσω στο χρόνο, ποιοι ήταν οι λόγοι που σας οδήγησαν να ασχοληθείτε με την αρχιτεκτονική;

Σε ό,τι αφορά τους λόγους που ακολούθησα αρχιτεκτονικές σπουδές, οφείλω να αναφέρω πρωτίστως το «μεράκι» ή καλύτερα την έμφυτη κλήση μου προς τις καλές τέχνες, και ιδιαίτερα προς την ζωγραφική. Παράλληλα, παρακολουθούσα από μικρή ηλικία, θέατρο, κλασική μουσική και μπαλέτο, ερεθίσματα  που ασφαλώς ενίσχυσαν το στόχο μου να γίνω αρχιτέκτονας.  Με δεδομένο ότι στο άμεσο αλλά και στο ευρύτερο οικογενειακό μου περιβάλλον δεν υπήρχε κάτι σχετικό με την αρχιτεκτονική, εικάζω πως, το περιβάλλον του γενέθλιου τόπου μου, το Ισσαρι Αρκαδίας, ένας παραδοσιακός οικισμός με πέτρινα αρχοντικά, μάλλον με ερέθισε και μου δημιούργησε το πρωτογενές αρχιτεκτονικό υπόβαθρο το οποίο αργότερα, μετακινούμενη η οικογένειά μου  στην Αθήνα, το 1957,  προφανώς  το εμπλούτισα με  νέες παραστάσεις από την Αθηναϊκή Μεγαλούπολη.

Φανταζόσασταν όταν ξεκινούσατε αυτή τη διαδρομή ότι θα καταφέρνατε να έχετε μία τόσο σημαντική πορεία γεμάτη έργα και διακρίσεις;

Χωρίς αμφιβολία, την συγκεκριμένη χρονική περίοδο, δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις για να φανταστώ την μελλοντική μου εξέλιξη, όπως τελικά προέκυψε. Αλλωστε, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’50 στις δύο Αρχιτεκτονικές Σχολές της χώρας μας που τότε υπήρχαν, εισάγονται  φοιτητές σχεδόν μόνο από τις προνομιούχες οικογένειες της αστικής τάξης, κυρίως, λόγω περιβάλλοντος και μεγάλου οικονομικού  κόστους. Μάλιστα, όταν αργότερα το 1965, παίρνοντας μέρος για πρώτη φορά ως φοιτητής στο Πανελλήνιο Συνέδριο Αρχιτεκτόνων που έγινε στην πόλη του Βόλου, άκουσα τον μετέπειτα πρόεδρο του ΤΕΕ, αρχιτέκτονα Νικόλαο Δεσύλλα, να ενημερώνει τους Συνέδρους για το εύρημά του ότι, τις Αρχιτεκτονικές  Σπουδές πολύ σπάνια τις ακολουθούσαν νέοι προερχόμενοι από την επαρχεία και ιδιαίτερα,  από τον αγροτικό χώρο! Συνεπώς, η καριέρα μου ακολούθησε την σταδιακή της πορεία ανέλιξης,  όπως των περισσοτέρων συναδέλφων της γενιάς μας. Πιστεύω σημαντικό ρόλο στην ανέλιξή μου έπαιξε, η φροντίδα που επεδείκνυα για εμπλουτισμό της θεωρητικής μου γνώσης με συνεχή μετεκπαίδευση σε πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Έχετε βρεθεί σε πολλές σημαντικές θέσεις, ωστόσο υπάρχει κάποια που θα ξεχωρίζατε;

Προφανώς, ως συνεργάτης στο γραφείο Τεχνικού Συμβούλου του αείμνηστου Πρωθυπουργού, Κωνσταντίνου Καραμανλή,  την περίοδο 1978-9. Μια εμπειρία μοναδική σε θέση ευθύνης. Ευθύνη μάλιστα που αργότερα, την περίοδο 2004-9 ως Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας και Αειφόρου Ανάπτυξης, δοκιμάστηκε επιτυχώς στην μεταρρύθμιση του Εθνικού  Χωρικού Σχεδιασμού όταν, για πρώτη φορά στη χώρα μας, εγκρίθηκαν από το Εθνικό Κοινοβούλιο, τόσο το Εθνικό  Χωροταξικό, όσο και τα Ειδικά Χωροταξικά για τον Τουρισμό, τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και τις Ιχθυοκαλλιέργειες.  

Μετά από αυτή τη μακρόχρονη επαγγελματική διαδρομή, ποιος μπορεί να είναι στόχος από εδώ και πέρα;

Στην ηλικία που βρίσκομε, έχοντας πατήσει την 8η δεκαετία της ζωής μου και ευρισκόμενος σε καθεστώς σύνταξης, οι στόχοι μου αναγκαστικά διαφοροποιούνται ως προς το περιεχόμενο  νέων  στόχων και επιδιώξεων, σε σχέση με ότι μέχρι τώρα  διαμορφώθηκε στον ακαδημαϊκό, επαγγελματικό και κοινωνικό περιβάλλον, προκειμένου έτσι να προσφέρω, στις νέες γενιές των συναδέλφων μου, το απαύγασμα της συσσωρευμένης εμπειρίας μου, όσο αυτή μπορεί να προσφέρεται με θετικό πρόσημο, για την επίτευξη του κοινού καλού της κοινωνίας, όπως θεωρώ πως άλλωστε, όλοι μας πασχίζουμε για  να επιτύχουμε τον υψηλό αυτό Στόχο.  

Πόσο πίσω θα λέγατε ότι έχει μείνει η Ελλάδα στην αξιοποίηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της και ποιες είναι οι αιτίες;

Στη χώρα μας δυστυχώς διαπιστώνεται διαχρονικά η έλλειψη κουλτούρας για την προστασία και ανάδειξη της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς. Ως επακόλουθο, το μεγαλύτερο μέρος του πολιτισμικού μας αποθέματος έχει θυσιαστεί στο βωμό της δόμησης των νέων κτιρίων. Οι λόγοι νομίζω είναι γνωστοί στον περισσότερο κόσμο. Θέματα προστασίας της ιδιοκτησίας από το Σύνταγμα, το μεγάλο κόστος συντήρησης των παλαιών κατασκευών, η απουσία ισχυρών οικονομικών και πολεοδομικών κινήτρων  από την πολιτεία, σε συνδυασμό με την προ υπάρχουσα  εθνική μας παθογένεια, την μεγάλη γραφειοκρατία που επικρατεί στους φορείς ευθύνης, όπως ,της Αρχαιολογίας, της Πολεοδομίας, των ΟΤΑ,  κ.α.

Στο τελευταίο συγγραφικό σας πόνημα συνδέετε τον τουρισμό με την αρχιτεκτονική. Πώς πήρατε την απόφαση να γράψετε αυτό το βιβλίο; Ποιος ήταν ο σκοπό σας;

Από τις προσωπικές μου επαγγελματικές εμπειρίες και από τις επικρατούσες δυναμικές τάσεις στον διεθνή χώρο, προκύπτει αβίαστα η ανάγκη διασύνδεσης του Τουρισμού με την ανάδειξη της εναπομείνουσας Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς, μέσω του θεσμού της οικονομικής  «Χορηγίας». Κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε να επιδιωχθεί να γίνει με τον θεσμό της μεταφοράς του Συντελεστού Δόμησης, που σήμερα  βρίσκεται σε αδράνεια, με την ένταξή της στις νομιμοποιήσεις αυθαιρέτων, στις προσφορές πολεοδομικών κινήτρων (Bonus δόμησης) σε Βιομηχανικές, Λιμενικές  ή Τουριστικές επενδύσεις κ.α. Ακόμη και ο θεσμός της «Χρυσής Βίζας»  που πρόσφατα ανακοινώθηκε από τον κ. πρωθυπουργό  ως πρόθεση, θα μπορούσε να προσανατολιστεί προς στην αγορά και την  άμεση αποκατάσταση του κτιριακού αποθέματος των διατηρητέων αντί για την αγορά νέων κτιρίων όπως μέχρι πρόσφατα ίσχυε.

Τι ρόλο μπορεί να παίξει ο τουρισμός στην αξιοποίηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς μας; Ποια βήματα πρέπει να γίνουν προς αυτή την κατεύθυνση;

Ο ρόλος του Τουρισμού στην αποκατάσταση της  Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς είναι δεδομένος και μάλιστα, πολύ  ισχυρός  αποκαλύπτεται δε, με κάθε λεπτομέρεια, στο σύγγραμμά μου ενώ, ανιχνεύεται και στις νέες τάσεις του διεθνούς τουρισμού.

Άλλωστε, είναι επιβεβαιωμένο ότι από την αλληλεπίδραση Τουρισμού και πολιτισμικής κληρονομιάς δημιουργείται αμοιβαίο όφελος λόγω και της υπεραξίας που έτσι προκύπτει. Συνεπώς, ιδιαίτερα στην παρούσα κατάσταση της κλιματικής κρίσης όπου επιδιώκεται το πέρασμα της οικονομικής δραστηριότητας, και του τουρισμού, στην πράσινη εποχή, επιβάλλεται η επανάχρηση των υφιστάμενων πόρων, όπως το εγκαταλειμμένο κτιριακό απόθεμα των διατηρητέων και ευρύτερα  των παραδοσιακών κτιρίων. Ανάμεσα στα βήματα που πρέπει να δρομολογηθούν είναι ένα νέο νομικό πλαίσιο για την διαχείριση των διατηρητέων, επέκταση των οικονομικών ,πολεοδομικών και διοικητικών κινήτρων έτσι ώστε να καλύπτονται όλες οι περιπτώσεις αγγιλόσεων  που έχουν διαπιστωθεί  μέχρι τώρα.

Στο τέλος του βιβλίου σας καταγράφονται λεπτομερώς τέσσερα παραδείγματα αποκατάστασης και επανάχρησης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την Πάτρα;

Το αρχιτεκτονικό μας γραφείο, εκτός από τα 4 παραδείγματα, που ενδεικτικά παρουσιάζονται αναλυτικά  στο βιβλίο, έχει μελετήσει αποκαταστάσεις διατηρητέων κτιρίων που μετετράπηκαν σε τουριστικά καταλύματα σε πολλές περιοχές της χώρας όπως στην Πάτρα και στην ευρύτερη περιοχή της. Μπορούμε να μνημονεύσουμε χαρακτηριστικά  τα ξενοδοχεία: «Βυζαντινό», «Κ. Παλαιολόγος», « Maison Grecque». Επίσης στη Ναύπακτο τα ξενοδοχεία μπουτίκ  «Αμαρυλλίς» και  «Αρχοντικό της Πέπως». όπως και στη γειτονική  Αιγιάλεια το «Σήμαντρο», το πρώην ΜΕΤΟΧΙ της Ι. Μονής Μεγάλου Σπηλαίου  αποκαταστάθηκε και πλέον λειτουργεί ως ξενοδοχείο και συνεδριακό κέντρο ικανοποιώντας τις ανάγκες του Θρησκευτικού τουρισμού. 

Ειδήσεις Τώρα

Η Γιώτα Κοντογεωργοπούλου παρουσιάζει το «Σσαμπάτ» την Παρασκευή στη Φιλαρμονική και μιλάει στο thebest.gr

Πάτρα: Στις 14/12/2023 το μουσικό παραμύθι «Τα Χριστούγεννα του τσιγγούνη»

Η Μεγκ Ράιαν επιστρέφει με μία νέα ρομαντική κομεντί, το φιλμ "Τι Συνέβη Μετά..." - Από 14/12 στις Ελληνικές αίθουσες