«Αυτό είναι το Σσαμπάτ: Εξιτάρει, ιντριγκάρει, προβληματίζει, αφυπνίζει, συγκινεί, γοητεύει, καθηλώνει»

Μόλις μου είπε η Γιώτα, πριν από κάτι μήνες, ότι είχε γράψει αστυνομικό μυθιστόρημα, που θα εκδιδόταν προσεχώς, πέταξα από τη χαρά μου. Κι αυτό γιατί ομολογώ ότι είμαι φανατική αναγνώστρια (και) της αστυνομικής λογοτεχνίας. Η οποία, μπορεί από κάποιους να θεωρείται ακόμα υποδεέστερο είδος, όμως, όποιοι ασχολούνται ξέρουν πολύ καλά ότι μόνο έτσι δεν είναι.

Βέβαια, δεν μιλάω για όλα τα αστυνομικά μυθιστορήματα που κυκλοφορούν. Μιλάω γι’ αυτά που είναι γραμμένα, καταρχάς, σε καλά Ελληνικά και το περιεχόμενό τους σέβεται τον αναγνώστη, κρατώντας τον πάντα σε εγρήγορση και αγωνία για το τι μέλλει γενέσθαι και για την ταυτότητα του περιβόητου δολοφόνου. 

«Ψάξε ψάξε δε θα το βρεις», τραγουδούσαμε μικροί, εννοώντας εκείνο το δαχτυλίδι, που βρίσκαμε διασκεδαστικό να περνάμε μέσα από τις κλειστές μας χούφτες σε αυτές του διπλανού μας.

Ε, αυτός ακριβώς ο στίχος ταιριάζει γάντι στην περίπτωση του «Σσαμπάτ», αφού η Γιώτα Κοντογεωργοπούλου έχει σκαρφιστεί ό,τι μπορούσε για να μας κάνει να σπαζοκεφαλιάσουμε κι ενώ νομίζαμε ότι είχαμε λύσει τον γρίφο, αυτή, εφευρίσκοντας τη μια ανατροπή μετά την άλλη, να μας αφήνει άναυδους και διαψευσμένους.

Από την πρώτη κιόλας σελίδα, που μας μεταφέρει στη λίμνη των Ιωαννίνων, εκεί όπου εκτυλίσσεται η ιστορία, η Γιώτα μάς κλείνει πονηρά το μάτι, εν είδει υπόσχεσης -και προειδοποίησης- ότι όσο προχωράμε στην ανάγνωση του βιβλίου τόσο θα βυθιζόμαστε στο πυκνό μυστήριο που έχει πλέξει για να δοκιμάσει τις δυνατότητές μας στην εξιχνίασή του αλλά και τις αντοχές μας. Καθώς  «τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται».

Όμως, το «Σσαμπάτ» (Σάββατο ημέρα αργίας των Εβραίων), δεν περιορίζεται μόνο στην αστυνομική πλοκή. Είναι ένα μυθιστόρημα πολυεπίπεδο: Εχει κοινωνικές προεκτάσεις, αφού θίγονται: το θέμα της διαφορετικότητας (εξαιρετικός ο κουκλοποιός ήρωάς του, που παραπέμπει σε γνωστή μορφή της Πάτρας), το θέμα του ρατσισμού (τον έχουν βιώσει από τους ναζί στο πετσί τους οι Εβραίες ηρωίδες που εμπλέκονται στην ιστορία, ενώ κάποια νήματα κινούν και εκπρόσωποι του νεοναζισμού), το θέμα των επιπτώσεων που έχουν στα παιδιά, τα σαθρά οικογενειακά θεμέλια. Έχει, επίσης, φιλοσοφικές προεκτάσεις, αφού Νίτσε και Ντοστογιέφσκι έχουν επηρεάσει με τις ιδέες τους ήρωες-κλειδιά της ιστορίας -όχι, πάντα, προς τη σωστή κατεύθυνση

Από  το ντοστογιεφσκικό «Υπόγειο», άλλωστε, έχει πάρει το όνομά του το μικρό βιβλιοπωλείο, στην «καρδιά» του οποίου κρύβονται μυστικά.

Ρόλο καίριο στις εξελίξεις παίζει, βέβαια, ο έρωτας, τόσο με την αγνή του μορφή που εμπεριέχεται στη  φράση «πεθαίνω για σένα», οπότε γίνεται θύμα, όσο και με την άρρωστη -που συνάδει με την καταπίεση και τη χειραγώγηση, οπότε γίνεται θύτης (τονίζεται ιδιαίτερα η σημασία της ελευθερίας του ατόμου για μια υγιή σχέση).

Το «Σσαμπάτ» είναι, παράλληλα, μια διαδρομή προς την αναζήτηση της αλήθειας. Είτε αυτής που διαρρηγνύει το πέπλο του μυστηρίου, είτε αυτής που αποκαλύπτει τις φρικαλεότητες που βίωσαν οι Εβραίοι των Ιωαννίνων με τον εκτοπισμό τους από τους ναζί το ’44 ή αυτής που οδηγεί τους ανθρώπους στη συνειδητοποίηση των πιο μύχιων και σκοτεινών πτυχών τους.

Η σκληρή «δουλειά» στο βιβλίο της Γιώτας είναι ολοφάνερη: Από την ιστορική έρευνα, τη δεξιοτεχνική μεταφορά σε παρελθόν και παρόν και τη γεμάτη σασπένς πλοκή μέχρι τους ήρωες που απέχουν παρασάγγας από τη χάρτινη υπόστασή τους, αφού προφανώς η συγγραφέας επιχείρησε άπειρες καταδύσεις στο εσώτερο είναι τους, προκειμένου να τους πλάσει με αληθοφάνεια.

Όσο για τη γραφή της, η Γιώτα έχει καταφέρει, για ακόμα μια φορά, να λειτουργήσει, επίσης, ως σκηνοθέτης, σκηνογράφος, ενδυματολόγος, κάμερα-γούμαν, προσδίδοντας στην αφήγησή της χαρακτηριστικά κινηματογραφικής ταινίας ή τηλεοπτικής σειράς. Κι αυτό είναι κάτι για το οποίο δεν θα διαφωνήσουν όσοι έχουν διαβάσει ή θα διαβάσουν το βιβλίο.

Πραγματική απόλαυση πεντακοσίων και κάτι σελίδων. Αυτό είναι το «Σσαμπάτ». Εξιτάρει, ιντριγκάρει, προβληματίζει, αφυπνίζει, κρούει καμπανάκια, συγκινεί, γοητεύει, καθηλώνει και κλείνοντάς το, η επόμενη σκέψη σου είναι να πεις ένα μεγάλο «μπράβο» στη Γιώτα, γιατί με τη χαρισματική της πένα δημιουργεί βιβλία από κείνα που αξίζει να διαβαστούν, να δωριστούν, να πάνε ψηλά. Και γιατί όχι, να γίνουν σενάριο. Φτάνει να το ανακαλύψει το σωστό «λαγωνικό», για να το θέσω με όρους αστυνομικούς.