Μας λύπησε το "φευγιό" καλλιτεχνών όπως ο αλλοτινός γόης του σινεμά Σπύρος Φωκάς, ο τραγουδιστής Βασίλης Καρράς και ο συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος
Μία ανασκόπηση, «επιστροφή» σε όσα ζήσαμε, ακούσαμε, βιώσαμε τη χρονιά που φεύγει δεν είναι απλό πράγμα. Προσωπικά κάθισα ένα βραδάκι, αυτό των Χριστουγέννων με την παλιά μέθοδο, στο σπίτι ξεφυλλίζοντας κάποια περιοδικά και φυσικά βάζοντας το μυαλό σε «τροχιά» παρελθοντική για να θυμηθώ όσα μπόρεσα.
Χρειάστηκε όπως ήταν φυσικό και η τεχνολογία μετά στο γραφείο, η αναζήτηση στο διαδίκτυο αλλά και η πολύτιμη συζήτηση, εν προκειμένω με τη συνάδελφο Άντυ Μπακοπούλου προκειμένου όσα σημαντικά από τον χώρο του πολιτισμού καταγράφηκαν το 2023 να έχουν τη θέση τους έστω και σύντομη.
Και ξεκινάμε με τις απώλειες που ήσαν αρκετές και σημαντικές όπως του Πατρινού ηθοποιού, αλλοτινού γόη και με διεθνή καριέρα στο Χόλιγουντ, Σπύρου Φωκά στα 86 του χρόνια (στις 10 Νοεμβρίου) & ενώ είχε προηγηθεί ένα μήνα πριν στα 90 της χρόνια, ο θάνατος της μεγάλης κυρίας του ελληνικού κινηματογράφου, της Μαίρης Χρονοπούλου.
Στις απώλειες και αυτή της μεγάλης φιλανθρώπου, της γυναίκας που εμπνεύστηκε και οραματίστηκε τον ξενώνα, ογκολογική μονάδα παίδων «Ελπίδα», της Μαριάννας Β. Βαρδινογιάννη. «Έφυγαν» επίσης μέσα στο 2023 ο τραγουδιστής και ηθοποιός Γιάννης Βογιατζής στα 89 του χρόνια στις 16 Μαΐου, ο τραγουδιστής και σώουμαν Γιάννης Φλωρινιώτης στα 76 του στις 6 Ιουνίου 2023 ενώ η τραγική ειρωνεία ήταν πως 6 μήνες μετά θα έφευγε και ο γιος του Νίκος Φλωρινιώτης στα 39 του μόλις χρόνια.
Στις απώλειες φυσικά και αυτή του λαϊκού τραγουδιστή από το Κοκκινοχώρι της Καβάλας, Βασίλη Καρρά, στα 70 του χρόνια, της τραγουδίστριας Ρένας Κουμιώτη στα 82 της, του Νίκου Ξανθόπουλου στις 22 Ιανουαρίου 2023, στα 89 του, της Νόνικας Γαληνέα στις 2 Ιουνίου 2023, στα 85 της, του Γιώργου Μιχαλακόπουλου στις 16 Δεκεμβρίου 2023 επίσης στα 85 του χρόνια και του Θρακιώτη ερμηνευτή της παραδοσιακής μουσικής Χρόνη Αηδονίδη στα 95 του χρόνια στις 23 Οκτωβρίου 2023, καθώς και της βραβευμένης ποιήτριας Μαρίας Λαϊνά, η οποία είχε γεννηθεί στην Πάτρα το 1947.
Στα ευχάριστα της χρονιάς η μεγάλη επιτυχία του λαϊκού τραγουδιστή Νίκου Οικονομόπουλου που κατάγεται από την Κάτω Αχαΐα, που το νέο του τραγούδι «Έκπτωτος άγγελος» έγινε το απόλυτο χιτ τους τελευταίους μήνες του 2023.
Η αποθέωση που γνώρισε η σταρ της ποπ Ελένη Φουρέιρα στη συναυλία της στο πλαίσιο της «Reborn Tour» στις 21 Ιουνίου ήταν επίσης από τα ευχάριστα συμβάντα της χρονιάς και από κοντά πήγε & ο Κωνσταντίνος Αργυρός την Πέμπτη 29 Ιουνίου στο Γήπεδο της Παναχαϊκής με πολύ κόσμο και νεαρόκοσμο να κατακλύζει τις κερκίδες. Στις συναυλίες που ξεχώρισαν ήταν και αυτή με την Ελευθερία Αρβανιτάκη και την Ελεωνόρα Ζουγανέλη για την ενίσχυση του φιλανθρωπικού της έργου της Ιεράς Μητρόπολης Πατρών που έγινε στο Παμπελοποννησιακό στάδιο στις 25 Σεπτεμβρίου 2023.
Τα 50 του χρόνια στην ελληνική δισκογραφία γιόρτασε ο αιώνιος ρόκερ, Βασίλης Παπακωνσταντίνου & πραγματοποίησε & μία μεγάλη συναυλία στην Πάτρα, στο στάδιο της Παναχαϊκής στις 5 Ιουλίου 2023 με μεγάλη επιτυχία και όπως γράφτηκε πέντε και πλέον δεκαετίες τώρα ακούγεται σταθερά το σύνθημα «Βασίλη ζούμε για να σ’ ακούμε».
Στα σημαίνοντα πολιτιστικά γεγονότα της χρονιάς που μας αποχαιρετά είναι η συμπλήρωση 40 χρόνων από τότε που γεννήθηκε η Πολυφωνική Χορωδία της Πάτρας που διοργάνωσε με επιτυχία στις 22 και 23/12 το καθιερωμένο πια Χριστουγεννιάτικο Κοντσέρτο της, το οποίο μετά την covid εποχή, επέστρεψε στον γνώριμο χώρο του Συνεδριακού και Πολιτιστικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Πατρών.
Στο 2ο Welcome to UP 2023, υπήρξε η ωραία έκπληξη του μεγάλου ανοικτού live των Πυξ Λαξ στην Πλ. Γεωργίου το Σάββατο 21 Οκτωβρίου το βράδυ ενώ το Φεστιβάλ ολοκληρώθηκε με την κεντρική συναυλία στο Πάρκο της Ειρήνης στην Πανεπιστημιούπολη, στο Ρίο την Κυριακή 22 Οκτωβρίου, του τραγουδοποιού και ερμηνευτή Φοίβου Δεληβοριά.
Στα live που ξεχώρισαν και αυτό του Γκόραν Μπρέγκοβιτς μαζί με το συγκρότημα The Wedding and Funeral Band, στο πλαίσιο του Πατρινού Καρναβαλιού 2023, στην πλ. Γεωργίου, στις 24 Φεβρουαρίου 2023, τελευταία Παρασκευή της αποκριάς. Το Πατρινό Καρναβάλι που έκανε δυναμικό come back μετά τις καραντίνες του covid, είχε απίστευτο κόσμο και επισκέπτες, ίσως την κορυφαία προσέλευση των τελευταίων ετών.
Στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου έγιναν τα εγκαίνια του Ρωμαϊκού Σταδίου – ιπποδρομίου στην Ηφαίστου παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και πλέον ο χώρος μετά από 3 χρόνια εργασιών, είναι επισκέψιμος και έχει τοποθετηθεί και φυλάκιο στην είσοδο του.
Την ίδια ώρα το ήδη κλειστό Αρχαίο Ρωμαϊκό Ωδείο Πάτρας όπου συνεχίζονται οι εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης, ακολούθησε και το ιστορικό Δημοτικό Θέατρο Απόλλων που το 2022 έκλεισε 150 χρόνια ζωής. Το «αριστούργημα» του αρχιτέκτονα Τσίλερ, θα παραμείνει κλειστό για τουλάχιστον 2 χρόνια μιας και οι εργασίες που επιτελούνται είναι ουσιαστικά εκ βάθρων.
Στα γεγονότα που ξεχώρισαν και χάρισαν ευλογία στην τοπική κοινωνία αλλά και υπερηφάνεια ήταν και η αναμενόμενη από τους περισσότερους αγιοκατάταξη του Γερβασίου Παρακευόπουλου, με σχετική απόφαση του οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, 59 χρόνια μετά την κοίμηση του.
Το ΔΗΠΕΘΕ της Πάτρας το δεύτερο μισό του 2023 έμεινε κατ’ ουσίαν καλλιτεχνικά «ακέφαλο» μιας και έληξε η θητεία του καλλιτεχνικού του διευθυντή Λουκά Θάνου και η πιο τελευταία εξέλιξη θέλει με το νέο έτος, την σύγκληση του νέου διοικητικού συμβουλίου του θεάτρου που θα συνεδριάσει για την προκήρυξη της κενής θέσης.
Πολλοί ηθοποιοί από την Πάτρα και ευρύτερα την Αχαΐα έλαμψαν μέσα στο 2023 όπως η Έλλη Τρίγγου που κλέβει την παράσταση στο σήριαλ εποχής «Η Μάγισσα» του ΑΝΤ1, ο πάντα σεμνός Δημήτρης Γεωργαλάς που τον είδαμε στο συγκινητικό «Ναυάγιο» του Mega, και στο απολαυστικό «Φόνοι στο καμπαναριό» στον Alpha, του Πατρινού σκηνοθέτη Αντώνη Αγγελόπουλου. Η Λίλα Μπακλέση πάλι μας άρεσε πολύ στη σειρά του Star, «Στα Σύνορα» ενώ η Λένα Δροσάκη ξεχώρισε στη σειρά του ΑΝΤ1 «Ο Πρώτος από μας» όπως και η Αιγιώτισσα Μαρία Καλλιμάνη στους «Πανθέους» του Σκάι.
Η Πατρινή τραγουδίστρια και πιανίστα Ηρώ Λεχουρίτη που μίλησε και στο γιορτινό Χριστουγεννιάτικο τεύχος του The Best Magazine, σίγουρα είχε μία θαυμάσια χρονιά καθώς και κέρδισε μαζί με τον Ιάσονα Παπαματθαίου το σώου Just the 2 of Us του Νίκου Κοκλώνη ενώ κατόπιν ήταν η διευθύντρια της μουσικής ακαδημίας του ανανεωμένου Fame Story που προβλήθηκε στο κανάλι Star.
Ακόμα θα αναφερθούμε στο γεγονός πως το 2023 συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα της 13ης Δεκεμβρίου 1943 και τις φετινές εκδηλώσεις στα μαρτυρικά Καλάβρυτα τίμησε με την παρουσία του ο Υπουργός Εθνικής αμύνης Νίκος Δένδιας αλλά και ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Στέφανος Κασσελάκης.
Στην εκπνοή του χρόνου είχαμε και την παραίτηση της Προέδρου του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Πατρέων από τη θέση της δημοτικής συμβούλου στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο της Πάτρας, Κατερίνας Γεροπαναγιώτη.
Σημαντική ήταν η έκθεση με τίτλο «Ζωγραφίζοντας τη λέξη» διοργάνωσε η Δημοτική Πινακοθήκη Πατρών σε συνεργασία με το Μουσείο – Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη-Tériade, και ξεκίνησε την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2023.
Στο Πολύεδρο ήρθε τον Οκτώβριο ο Βρετανός νεοελληνιστής Roderick Beaton, Ομότιμος Καθηγητής Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Φιλολογίας (Έδρα «Κοραής») στο King’s College London και Πρόεδρος του ΔΣ της Βρετανικής Σχολής Αθηνών, ο οποίος μάλιστα αναγορεύτηκε σε Επίτιμο Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πατρών, των τμημάτων φιλολογίας και ιστορίας-αρχαιολογίας.
Στις sold out θεατρικές παραστάσεις του καλοκαιριού ήταν «Ο Τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού» του Ντάριο Φο σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα με πρωταγωνιστή τον χαρισματικό Πάνο Βλάχο, στο θερινό Δημοτικό θέατρο πλάι από το Παμπελοποννησιακό. Γενικά τα περισσότερα θέατρα πήγαν καλά όπως η «Εκάβη» σε σκηνοθεσία Ιούς Βουλγαράκη με την Ελένη Κοκκίδου, η παράσταση "Οιδίπους Τύραννος" σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα με τον Γιάννη Στάνκογλου, η «Μήδεια» του Ευριπίδη με την Μαρία Κίτσου και τον Φάνη Μουρατίδη σε σκηνοθεσία Λέας Μαλένη, κ.α.
Δυστυχώς στην Πάτρα και το Διεθνές Φεστιβάλ του Δήμου, δεν ήρθε παρότι είχε αρχικώς ανακοινωθεί η παράσταση «Οιδίπους επί Κολωνώ» σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκεύου με τον Δημήτρη Καταλειφό που καταχειροκροτήθηκε στην Επίδαυρο, ούτε και ο «Ιππόλυτος» από το Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου με τον Ορέστη Χαλκιά και τυχεροί ήσαν όσοι είδαν την παράσταση αυτή στην Επίδαυρο. Ίσως αν γινόταν το Φεστιβάλ Πάτρας Θεσμός Αρχαίου Δράματος του ΟΚΠΕ να έφερνε και στην Αχαική πρωτεύουσα την συγκεκριμένη παράσταση.
Στην Πάτρα έδωσε μία μοναδική συναυλία στις 10 Μαΐου 2023 στο Πάνθεον, ένας ιδιαίτερα αγαπητός καλλιτέχνης, ο ερμηνευτής και τραγουδοποιός Κώστας Τουρνάς γιορτάζοντας 50 χρόνια καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Ο Αχαιός από την πλευρά του πατέρα του, ηθοποιός Αλέξανδρος Μπουρδούμης που τώρα παίζει στο μιούζικαλ «Ο Τσάρλι και το εργοστάσιο της σοκολάτας» στο «EMBASSY Theater» στο Κολωνάκι, στην Αθήνα, υποδυόμενος τον εκκεντρικό Γουίλι Γουόνκα σε σκηνοθεσία Γιώργου Βάλαρη, το καλοκαίρι του 2023 συμμετείχε στην παράσταση αρχαίου δράματος «Τρωάδες» του ΚΘΒΕ πλάι στην Ρούλα Πατεράκη – Εκάβη.
Τέλος αισθήματα λύπης σκορπίζει το γεγονός ότι κλείνει οριστικά μία από τις ωραιότερες κινηματογραφικές αίθουσες της Αθήνας, το ιστορικό Ιντεάλ της οδού Πανεπιστημίου με την μεγάλη οθόνη.
Και κινηματογραφικά το θερινό σινέ Κάστρο στο Ρίο ήταν για ένα ακόμη καλοκαίρι αγαπημένος προορισμός των σινεφίλ καθώς παραμένει το μοναδικό θερινό, εν λειτουργία σινεμά της Πάτρας και της ευρύτερης περιοχής.
Και μιας και μιλάμε για σινεμά, μία αναφορά & στο γελαστό, ξανθό κορίτσι των Odeon Veso Mare, την 45χρονη Κυριακούλα Πολυμεροπούλου που για κοντά 20 χρόνια δούλεψε στον πολυκινηματογράφο στη Βέσο Μάρε, στα εισιτήρια και στην υποδοχή, η οποία έφυγε από κοντά μας στα τέλη Νοεμβρίου. Δεν ξεχνάμε και τον Νίκο Δούρο που έφυγε από τη ζωή στις 23 Ιουλίου, ένας άνθρωπος που συνδέθηκε με την κομψή ανδρική ένδυση αλλά και με το Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών όπου ηγείτο των Φίλων του Μουσείου.
*Στις απώλειες που άφησαν πραγματικά το σημάδι τους στη χρονιά που φεύγει, δεν πρέπει να παραλείψουμε τον Γιάννη Μαρκόπουλο, στα 84 του χρόνια στις 10 Ιουνίου 2023, ο οποίος υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες μουσικοσυνθέτες, δημιουργός κορυφαίων τραγουδιών όπως τα «Μαλαματένια λόγια».
Στα 90 της έφυγε στις 18 Ιουνίου 2023 η διακεκριμένη λογοτέχνις Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου, η οποία ήταν πολυβραβευμένη συγγραφέας και ποιήτρια που με το πλούσιο έργο της άγγιξε τους ανθρώπους.
Φυσικά η απώλεια του Βασίλη Βασιλικού, συγγραφέα του «Ζ» που έγινε ταινία από τον Κώστα Γαβρά, στις 30 Νοεμβρίου 2023 στα 89 του λύπησε τον πνευματικό κόσμο και όχι μόνο. Εκ των σπουδαίων λογοτεχνών που «έφυγαν» τον περασμένο Ιούλιο ήταν & ο Γαλλο-Τσέχος Μίλαν Κούντερα της «Αβάσταχτης Ελαφρότητας του είναι», στα 94 του χρόνια, ίσως από τους πλέον πολυδιαβασμένους ξένους συγγραφείς στη χώρα μας.
Ο Γιάννης Ιωαννίδης, ο κορυφαίος Έλληνας προπονητής που πέρασε 2 φορές και από την εθνική ομάδα μπάσκετ, πέθανε στις 4 Οκτωβρίου στα 78 του, κάνοντας φτωχότερο το ελληνικό μπάσκετ. Ο «ξανθός», όπως όλοι τον αποκαλούσαν, έγραψε τη δική του Ιστορία από όπου και αν πέρασε. Στις 3 Νοεμβρίου 2023 σε ηλικία 86 ετών μας αποχαιρέτισε ο ευγενής Πατρινός σπορτσκάστερ Βασίλης Γεωργίου, ο οποίος έμεινε στην αθλητική δημοσιογραφική ιστορία για την μοναδική περιγραφή του του αγώνα κυπέλλου κυπελλούχων μπάσκετ του 1968 που έκανε για το ελληνικό ραδιόφωνο. Στον θρυλικό εκείνο αγώνα που έγινε και ταινία από τον Τάσο Μπουλμέτη όπου & είχε συμμετοχή ο Βασίλης Γεωργίου, η ΑΕΚ είχε νικήσει την ομάδα της Σλάβια Πράγας.
Μπορεί να μην ανήκει στην σφαίρα του πολιτισμού αλλά με την ευρύτερη έννοια των πρώην θερινών ανακτόρων στο Τατόι που θα αξιοποιηθούν στο μέλλον, έχει πολιτιστική σημασία. Αναφερόμαστε στην απώλεια του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου στις 10 Ιανουαρίου 2023 σε ηλικία 83 ετών.
Ακόμα στις 8 Ιανουαρίου 2023 σε ηλικία 74 ετών έφυγε από τη ζωή ο Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης, ο κορυφαίος διεθνολόγος που διετέλεσε Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Κοσμήτορας της Σχολής Διεθνών Σπουδών, Επικοινωνίας και Πολιτισμού στο Πάντειο Πανεπιστήμιο καθώς και Διευθυντής του Κέντρου Ανατολικών Σπουδών.
Από το χώρο της έντεχνης μουσικής λύπη και θλίψη σκόρπισε ο θάνατος του συνθέτη & κιθαρίστα Νότη Μαυρουδή, ο οποίος πέθανε στις 3 Ιανουαρίου έπειτα από δυστύχημα που είχε στο σπίτι του στη Μακρινίτσα Πηλίου. Ήταν 77 ετών.
Τέλος η αγαπητή ηθοποιός Κάτια Νικολαΐδου «έφυγε» στις 8 Νοεμβρίου στα 58 της μόλις χρόνια έπειτα από μία μάχη με τον καρκίνο για σχεδόν 20 χρόνια: Σήμερα η κηδεία της ηθοποιού ενώ στις 17 Οκτωβρίου 2023 έσβησε ο ηθοποιός Αίας Μανθόπουλος στα 61 του, έπειτα από πολυήμερη νοσηλεία στην εντατική συνεπεία εγκεφαλικού επεισοδίου. Στις 2/5/2023 έφυγε από κοντά μας η Σούλη Σαμπάχ, στα 91 της, η Τερψιθέα με την ωραία φωνή στην ταινία "Παπατρέχας" με τον Θανάση Βέγγο, στις 29/6 έσβησε η Άντζελα Ζήλεια στα 88 της και στις 11 Αυγούστου η τραγουδίστρια Λιζέτα Νικολάου στα 74 της χρόνια.
Στις απώλειες των τελευταίων ημερών του έτους και αυτή της ηθοποιού Χαριτίνης Καρόλου στα 78 της χρόνια, η οποία είχε παίξει μεταξύ άλλων και την αντίζηλο της Αλίκης Βουγιουκλάκη στην ταινία του 1980 «Πονηρό Θηλυκό κατεργάρα γυναίκα» καθώς και του σκηνοθέτη της βραβευμένης ταινίας «Βασιλική», Βαγγέλη Σερντάρη, στα 87 του.
Στις απώλειες να μην παραλείψουμε & αυτή της πρωταγωνίστριας του σινεμά και του θεάτρου Κατερίνας Χέλμη στις 15 Απριλίου 2023, στα 83 της, και της Μυρσίνης Ζορμπά στα 74 της χρόνια, η οποία διετέλεσε σύμβουλος του υπουργού Πολιτισμού το 1993 και Ευρωβουλευτής (2000-2004), ήταν η πρώτη Διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (1994-1999) & τον Αύγουστο του 2018, ανέλαβε το Υπουργείο Πολιτισμού στην κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, διαδεχόμενη την Λυδία Κονιόρδου. Πρόσφατα εκδόθηκε, όπως διαβάσαμε στην εφημερίδα Documento, το βιβλίο «Σημειώσεις από την εποχή των προσδοκιών» (εκδόσεις Πόλις) που είναι η αυτοβιογραφία της, την οποία & έγραψε η Μυρσίνη Ζορμπά τις τελευταίες μέρες της ζωής της.
Επιμέλεια: ΤΑΚΗΣ Γ. ΜΑΡΤΑΤΟΣ
*Οι περισσότερες φωτ. εκ των εκλιπόντων έχουν credit Eurokinissi.
EUROKINISSI/ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ.
EUROKINISSI / ΦΥΛΑΚΤΟΥ ΕΥΗ.
Ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς στο Πατρινό Καρναβάλι 2023. Φωτ: Δημήτρης Χριστοδουλόπουλος.
Φωτ. Δημήτρης Χριστοδουλόπουλος.
Από το live των Πυξ Λαξ μπροστά από το Δημοτικό θέατρο Απόλλων στην Πάτρα. Φωτ: Δημήτρης Χριστοδουλόπουλος.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
