"Το χέρι που σκοτώνει" στην Κινηματογραφική Λέσχη Πάτρας

Η καλύτερη του ταινία, κατά τον ίδιο τον Άλφρεντ Χίτσκοκ, είναι  "Το Χέρι που σκοτώνει" και προβάλλεται από την Κινηματογραφική Λέσχη Πάτρας τη Δευτέρα 12.2.2024 στα Options Cinemas.

Με δύο προβολές, όπως πάντα, στις 7 και 9.30.

ΤΟ ΧΕΡΙ ΠΟΥ ΣΚΟΤΏΝΕΙ – SHADOW OF A DOUBT

Σκηνοθεσία : Άλφρεντ Χίτσκοκ
Σενάριο : Θόρντον Γουάιλντερ, Σάλι Μπένσον, Άλμα Ρέβιλ.
Ηθοποιοί: Τζόζεφ Κότεν, Τερέζα Ράιτ, ΜακΝτόναλντ Κάρεϊ, Χένρι Τράβερς.
Φωτογραφία: Τζόζεφ Βαλεντάιν
Μοντάζ: Μίλτον Κάρουθ
Μουσική: Ντιμίτρι Τιόμκιν
Χώρα: Η.Π.Α. (Α/Μ)
Διάρκεια: 108΄
Πρώτη Προβολή: 7.00 μ.μ.

Δεύτερη Προβολή:  9.30 μ.μ.  

Διακρίσεις:  2 Βραβεία και 3 Υποψηφιότητες

Academy Awards, USA 1944, Υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερου Σεναρίου.
Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films, USA  2013, Υποψιηφιότητα Καλύτερου   DVD/Blu-Ray..
Satellite Awards 2005 Υποψηφιότητα Outstanding Classic DVD  for Al.Hitchcock - The Masterpiece Collection.
National Board of Review, USA 1943, Βραβείο ΝΒΡ καλύτερης ηθοποιού (Teresa Wright).
National Film Preservation Board, USA 1991, Βραβείο National Film Registry.
H κατά τον Χίτσκοκ αγαπημένη του ταινία, κατά πολλούς η καλύτερή του, ένα φιλμ τόσο τέλειο στιλιστικά, έξυπνο σεναριακά και σύνθετο στο παιχνίδι του κοινωνικού σχολιασμού που επιβιώνει θαυμάσια, 80 χρόνια μετά τη δημιουργία του.  Στις αίθουσες σε επανέκδοση.

Ο Αλφρεντ Χίτσκοκ, στην πιο «αμερικάνικη» ταινία του, μεγαλουργεί μ' ένα φιλμ που όχι απλώς επιβιώνει στο χρόνο, αλλά κερδίζει νοήματα όσο περνούν οι δεκαετίες.

Πάνω σε ένα οιδιπόδειο σύμπλεγμα, ο Χίτσκοκ βάζει μπρος ένα περίτεχνο και αγωνιώδες παιχνίδι διχασμένων προσωπικοτήτων, εμπλουτισμένο με έντονα στοιχεία κοινωνικής κριτικής.

Η νεαρή και όμορφη Τσάρλι Νιούτον ζει  στη Σάντα Ρόζα, την επιτομή της συμβατικής αμερικανικής πόλης, με τους γονείς και τα δύο αδέλφια της και βαριέται τρομερά! Ετσι τα νέα ότι ο αγαπημένος της θείος Τσάρλι, από τον οποίο πήρε και το όνομά της, έρχεται να τους επισκεφθεί, τη γεμίζει ενθουσιασμό. Μόνο που ο Τσάρλι, κοσμοπολίτης, φαφλατάς αλλά πολύ γοητευτικός, ενδέχεται να είναι ένας ειδεχθής καταζητούμενος δολοφόνος! Και η Τσάρλι έχει αρχίσει να τον υποψιάζεται...

Ο «άρχοντας του σασπένς» κάνει, ωστόσο, εδώ ένα αυθεντικό φιλμ νουάρ. Τόσο στη φωτογραφία του, με το χαρακτηριστικό εξπρεσιονιστικό κιαροσκούρο και τα αδιάκοπα πλέγματα, τις σκιές από γραμμές και κάγκελα που παγιδεύουν μέσα τους τούς ανίδεους ήρωες, όσο και στους γεμάτους διπλά νοήματα διαλόγους που διατηρούν σε όλη τη διάρκεια της ταινίας μια αίσθηση του εμβληματικού και του μοιραίου.

Η υπόνοια της διαστροφής και του κακού που κρύβεται κάτω από την επίφαση της μικρής, ήσυχης πόλης, σκιαγραφείται τέλεια από τον Θόρντον Γουάιλντερ κι ο Τζόζεφ Κότεν κρατά τον κεντρικό ρόλο πιο γοητευτικός, στιβαρός και πολυσήμαντος παρά ποτέ.

Το κεφάλαιο που αποφασίζει να κατακερματίσει σ’ αυτήν την ταινία ο Χίτσκοκ είναι η αμερικανική οικογένεια, οι παραδοσιακές οικογενειακές αξίες, των οποίων ο σκηνοθέτης ουδέποτε ήταν ιδιαίτερα φαν. Ο εξωγενής παράγοντας που μπορεί να δώσει ενδιαφέρον και διασκέδαση στη ρουτίνα της οικογένειας, ο κοσμοπολίτης, πλούσιος επιχειρηματίας με τη διπλή ζωή θείος Τσάρλι, είναι μια φενάκη, ένας απατεώνας που από την αρχή γνωρίζεις ότι θα τους οδηγήσει στην καταστροφή.

Ο Χίτσκοκ εκφράζει όλη την ελαφρότητα και την ανθρώπινη ευπιστία με τη μορφή της μεγάλης κόρης της οικογένειας, της Τσάρλι που αισθάνεται ότι, όχι μόνο λόγω του ονόματός της, έχει έναν ιδιαίτερο σύνδεσμο με τον θείο της και όλος ο μπλαζέ κυνισμός του ίδιου του Χίτσκοκ μεταφέρεται δια στόματος της μικρής, τολμηρής, αντισυμβατικής κόρης, Αν.

Πιο αιχμηρή και ηθικά αποκαλυπτική από πολλές σύγχρονες ταινίες, απογυμνώνει τολμηρά το κοινωνικό ψέμα και μ’ ένα καταπληκτικό χιούμορ επιβεβαιώνει την ανθρώπινη ανοησία με κάθε ευκαιρία: όσο υπάρχουν άνθρωποι, θα υπάρχουν και οι κοινωνικές νόρμες που θα τους υπονομεύουν, θα τους βάζουν τρικλοποδιές και θα τους καταστρέφουν, θα τους τσαλακώνουν σα χαρτί και θα τους πετούν στα σκουπίδια. Τα όνειρα δεν γκρεμίζονται, ούτε διαψεύδονται, απλώς είναι εξ αρχής μια πλαστή αλήθεια που μόνοι μας δημιουργούμε, χωρίς ποτέ να τα επιβεβαιώσουμε, επειδή φοβόμαστε για την ανατροπή τους.

Κι όλ' αυτά, με μια σκηνοθεσία κομψοτέχνημα που, με αλλεπάληλες εκπλήξεις και αριστοτεχνικά τοποθετημένες λεπτομέρεις δεν αφήνει τον θεατή να χαλαρώσει ούτε λεπτό. Για να μην ψάχνετε, ο Χίτσκοκ εμφανίζεται νωρίς, στη σκηνή του τρένου.

Λήδα Γαλανού

Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ είχε δηλώσει επανειλημμένα, αν και στην έντυπη έκδοση του "Χίτσκοκ - Τριφό" το αρνείται, πως το "Χέρι που Σκοτώνει" (ή "Στη Σκιά της Αμφιβολίας") είναι η αγαπημένη του ταινία, κυρίως λόγω της εξαιρετικής συνεργασίας του με τον σεναριογράφο Θόρντον Ουάιλντερ. Τον πολυβραβευμένο συγγραφέα της "Μικρής μας πόλης", ο οποίος μαζί με τη Σάλι Μπένσον, τη συγγραφέα του "Meet me in St. Louis", ανέπτυξαν την αρχική σεναριακή ιδέα του Γκόρντον ΜακΝτόνελ (οσκαρική υποψηφιότητα πρωτότυπης ιστορίας) όχι μόνο ως ένα τυπικό χιτσκοκικό θρίλερ, αλλά και ως ένα ρεαλιστικό δράμα το οποίο περιγράφει διεισδυτικά την καθημερινότητα μιας αμερικανικής κωμόπολης. Της καλιφορνέζικης, ειδυλλιακής μα πληκτικής Σάντα Ρόζα, στην οποία ζει η νεαρή Τσάρλι. Η ρουτίνα της θα αλλάξει όταν ο συνονόματός της, γοητευτικός θείος της έρθει να επισκεφθεί την οικογένειά της, τον ενθουσιασμό της όμως θα διαδεχτούν οι υποψίες ότι ο τελευταίος μπορεί να είναι ένας διαβόητος κατά συρροή δολοφόνος.

Πάνω σε ένα οιδιπόδειο σύμπλεγμα, ο Χίτσκοκ βάζει μπρος ένα κυνικό (η μελωδία για την οπερέτα "Εύθυμη χήρα") και αγωνιώδες παιχνίδι διχασμένων προσωπικοτήτων (θείος και ανιψιά έχουν το ίδιο όνομα), επιστρατεύοντας σεναριακές συμπτώσεις και παράλληλα καδραρίσματα, αλλά και βασίζοντας όλη την αφήγηση πάνω στην έννοια του διπλού: κοινή παρουσίαση των δυο Τσάρλι, δυο σκηνές εκκλησίας, δυο σκηνές σε γκαράζ, δυο επισκέψεις αστυνομικών στο σπίτι, δυο σκηνές στο τραπέζι των Νιούτον, δυο απόπειρες φόνου, αλλά και δυο ύποπτοι. Παράλληλα, περιγράφει με έντονα στοιχεία κοινωνικής κριτικής τις δύο όψεις της αμερικανικής πραγματικότητας, αλλά και της ανθρώπινης σχέσης με το καλό και το κακό, εστιάζοντας στη σκοτεινή πλευρά της οικογενειακής ευτυχίας.

Χρήστος Μήτσης

Alfred Hitchcock (1899-1980)
Γεννήθηκε στο Leytonstone, Essex, Αγγλία από γονείς κααταγωγής Αγγλικής και Ιρλανδικής. Είχε δυο μεγαλύτερα αδέλφια, τον William Hitchcock (γεννήθηκε το 1890) και την Eileen (γεννήθηκε το 1892). Ήταν καθολικός και φοίτησε σε κολέγιο Ιησουιτών.  Το ενδιαφέρον του για τον κινηματογράφο ξεκίνησε σε ηληκία 16 ετών περίπου διαβάζοντας σχετικά περιοδικά και βλέποντας ταινίες. Σε ηληκία 20 ετών περίπου εισήλθε στην κινηματογραφική βιομηχανία αρχικά ως σχεδιαστής, όπου και συνάντησε την Alma Reville, με την οποία η συνεργασία του άρχισε αρκετά αργότερα, ενώ παντρεύτηκαν το 1927.  Για τις ταινίες του έχει κερδίσει: Υποψηφιότητα για 5 Όσκαρ, 31 Βραβεία και 39 Υποψηφιότητες.

Φιλμογραφία: Memory of the Camps (2014), Οικογενειακή συνωμοσία (1976), Φρενίτις (1972), Τοπάζ 1969), Kaleidoscope (1967), Σχισμένο παραπέτασμα (1966), Marnie (1964), Τα πουλιά (1963), The Alfred Hitchcock Hour (TV Series 1962), Alfred Hitchcock Presents (TV Series 1955–1961), Ψυχώ (1960), Startime (TV Series 1960), Στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων (1959), Δεσμώτης του ιλίγγου (1958), Suspicion TV Series 1957), 13 εγκλήματα ζητούν ένοχο (1956), Ο άνθρωπος που γνώριζε πολλά (1956), The trouble with Harry (1955), Το κυνήγι του κλέφτη (1955), Σιωπηλός μάρτυς (1954), Τηλεφωνήσατε ασφάλεια αμέσου δράσεως (1954), Η εξομολόγηση (1953), Ο άγνωστος του εξπρές (1951), Πονεμένο ρομάντζο (1950), Στον αστερισμό του Αιγόκερω (1949), Ο βρόγχος (1948), The Paradine Case (1947), Υπόθεσις Νοτόριους (1946), Νύχτες αγωνίας στο Σπέλμπαουντ (1945), Watchtower Over Tomorrow (Short 1945), The Fighting Generation (Short 1944), Bon Voyage (Short 1944), Aventure malgache (Short 1944), Στον ίσκιο του θανάτου (1944), Το χέρι που σκοτώνει (1943), Σαμποτέρ (1942), Υποψίες (1941), Mr. & Mrs. Smith (1941), Πριν από τη θύελλα (1940), Ρεβέκκα (1940), Jamaica Inn (1939),  Η κυρία εξαφανίζεται (1938), Νέος και αθώος (1937), Σαμποτάζ (1936), Μυστικός πράκτορας (1936), Τα 39 σκαλοπάτια (1935), Ο άνθρωπος που ήξερε πολλά (1934), Waltzes from Vienna (1934), Number Seventeen (1932), Περιπέτειες νεοπλούτων (1931), Mary (1931), The Skin Game (1931), Δολοφονία (1930), An Elastic Affair (Short 1930), Elstree Calling (1930), Sound Test for Blackmail (Short 1929), Juno and the Paycock (1929), Εκβιασμός (1929), Εξιλέωσις δικαίου (1929), Champagne (1928), The Farmer's Wife (1928), The Ring (1927), Easy Virtue (1927), Downhill (1927), Ο ενοικιαστής (1927), The Mountain Eagle (1926), The Pleasure Garden (1925), Always Tell Your Wife (Short 1923), Number 13 (1922).