Ταξιδεύοντας δια γυμνού οφθαλμού…

Λήψη του αείμνηστου «Βασίλις Δρόσος», από προβολή στο Πάνθεον το Δεκέμβρη του 2020.

Του Νεκτάριου Γεωργόπουλου

Καθώς ξεκινούσα να γράψω την εισαγωγή, μπροστά μου εμφανίστηκε η Όντρεϊ Χέπμπορν να βρίσκεται στο Τίφανις και στ’ αυτιά μου ήχησε η μουσική του Χένρυ Ματσίνι∙ στη συνέχεια η Ελένη να με περιμένει έξω από το Ιντεάλ να μπούμε, εν έτει 1997, στη μεταμεσονύχτια προβολή του Γυμνού Οφθαλμού….

…Φυσικά, όπως λέει και ο Παναγιώτης, ο Νίκος είχε ξεκινήσει το όνειρό του από τη δεκαετία του 1990, συγκεκριμένα στις 30 Μαρτίου 1992 στο μεγάλο Πάνθεον με την προβολή της ταινίας του μοναδικού Πέδρο Αλμοδόβαρ «Τι έχω κάνει για να αξίζω μια τέτοια μεταχείριση;». Στη συνέχεια στο «Ιντεάλ», στο «Άστυ», στις σχολικές αίθουσες, στο μικρό «Πάνθεον», στο «Σινέ Παντάνασσα», και τώρα πια στο «Λιθογραφείον» ζεσταίνοντας τις καρδιές μας και ομορφαίνοντας τις ζωές μας…

Σήμερα 26η Μαρτίου, Ημέρα γιορτής για το ελληνικό σινεμά, μου ήρθε στο μυαλό η φράση «Κάθε φορά που φεύγεις νιώθω πως σε χάνω»∙ από την ταινία «Εκδρομή» του Τάκη Κανελλόπουλου και σκέφτηκα ότι ίσως το ίδιο μας λέει και η οθόνη του κινηματογράφου, όταν την αποχωριζόμαστε…

Εμείς – όπως και η Χόλυ από την Ταινία «Πρόγευμα στο Τίφανυς» – ονειρευόμαστε κάτω από τ’ αστέρια ότι ο «Γυμνός Οφθαλμός» θα συνεχίσει να μας ταξιδεύει σε μαγικές βραδιές…

Ο «Γυμνός οφθαλμός» βλέπει κινηματογράφο και ζεσταίνει τις καρδιές το χειμώνα, δροσίζει το θέρος!

Του Παναγιώτη Χαλούλου - Φιλόλογου και ζωγράφου

Ήταν στη δεκαετία του 1990, όταν ως εκπαιδευτικός διάβασα μια ανακοίνωση-πρόταση από το «Γυμνό οφθαλμό» για ταινίες, που θα μπορούσαν να παρακολουθήσουν μαθητές γυμνασίου με έγκριση της διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ενθουσιάστηκα με την ιδέα και οργάνωσα πολλές επισκέψεις μαθητών του σχολείου μου σε κινηματογραφικές αίθουσες της πόλης μας. Έστησε ο «Γυμνός οφθαλμός» ακόμα και στο χώρο του σχολείου κινηματογραφική μηχανή μετατρέποντας το αμφιθέατρο του 10ου Γυμνασίου της Πάτρας σε κινηματογράφο!

Το όνομα του Νίκου Καββαδία, δημιουργού του σχήματος «Γυμνός οφθαλμός», που είχε την πρωτοποριακή για την εποχή εκείνη ιδέα των προβολών για μαθητές (αργότερα εμφανίστηκε το «φεστιβάλ κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά και νέους» και η «Κάμερα Ζιζάνιο»), μου έκανε εντύπωση ως συνώνυμο του αναγνωρισμένου ποιητή «των ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων»!... Γνωρίζοντάς τον στη συνέχεια ένιωσα να έχει κάποια, τρόπον τινά, συγγένεια με εκείνον, όχι βεβαίως σε λογοτεχνικό επίπεδο, αλλά γιατί ξέρει να ταξιδεύει και να μας ταξιδεύει πάνω από τρεις δεκαετίες μέσω των κινούμενων εικόνων, που ζωντανεύουν στην οθόνη και ομορφαίνουν τη ζωή μας με μαγικές βραδιές. Ο ίδιος κατά διαστήματα ζει στην Πάτρα, αλλά και σε μακρινές χώρες, όπως η Βραζιλία και αγαπάει ιδιαίτερα τις χώρες της λατινικής Αμερικής, ταξιδεύει λοιπόν, όπως εκείνος ο άλλος Καββαδίας.

Και τι ταινίες προβάλλει; Τι ιδιαίτερο έχει να παραβρεθείς στις προβολές αυτές από την προβολή σε ένα συνηθισμένο κινηματογράφο;

Ταινίες που δύσκολα βρίσκει κανείς να προβάλλονται στις κινηματογραφικές αίθουσες, οι περισσότερες δεν συμπεριλαμβάνονται στις λίστες διανομής. Ξέρει πολύ καλά να ψάχνει ο Νίκος, να επιλέγει τις ταινίες, αλλά και τους συνεργάτες του, όπως το Instituto Cervantes και το Institut Français, το Τσέχικο Κέντρο Αθήνας, τις Πρεσβείες των χωρών παραγωγής των ταινιών που τις διαθέτουν ή ακόμα το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου.

Και μαζί ταξιδεύουμε τόσα χρόνια, πότε στα Βαλκάνια, πότε στη βόρεια Ευρώπη, Νορβηγία, Σουηδία, Ισλανδία, αλλά και άλλοτε μας πάει στα βάθη της Τουρκίας στα ορεινά χωριά της Ανατολίας ή στο Ιράν, για να δούμε άγνωστα στους πολλούς αριστουργήματα της οθόνης. Μας έμαθε πως κινηματογράφος δεν είναι μόνο ο αμερικάνικος του Χόλιγουντ, υπάρχει και η υπόλοιπη Αμερική, δεν είναι μόνο ο ευρωπαϊκός της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης, υπάρχουν τα Βαλκάνια και ο κρύος Βορράς.

Καλός κινηματογράφος δημιουργείται και στις άλλες ηπείρους, ας μην κλείνουμε τα μάτια βλέποντας μόνο ό,τι μας σερβίρουν οι εταιρείες διανομής. Με τα μάτια μας χωρίς παρωπίδες, ο «γυμνός οφθαλμός» μάς έμαθε να βλέπουμε ελεύθερα σινεμά, κινούμενες εικόνες, μαγευτικές και από το Μαρόκο ή την Τυνησία!...

Θέατρο «Λιθογραφείον», ένας παλιός εντυπωσιακός βιοτεχνικός χώρος, που μου θυμίζει τα πρώτα τυπογραφικά κλισέ που ζήτησα με φωτογραφίες ζωγραφικών έργων μου, δεκαετία 1980, για τις εφημερίδες. Στην ψηφιακή εποχή μας ο χώρος υπηρετεί τις τέχνες.

Κάθε Τετάρτη βράδυ εκεί φωλιάζουμε για τη φετινή χειμερινή σεζόν οι κινηματογραφόφιλοι, «σιν-οδοιπόροι», «γυμνοφθαλμίτες» να ονειρευτούμε μέσα από την οθόνη. Σε άλλους χώρους άλλους χειμώνες. Και τα καλοκαίρια, αφού περιπλανηθήκαμε μαζί ως «Κινητός θερινός Κινηματογράφος», βρήκε ο Νίκος, κι εμείς μαζί του, μια όμορφη γωνιά της πόλης μας, ένα πεζόδρομο κατηφορικό δίπλα σε ένα εμβληματικό ναό και την πλατεία του, όπου στήθηκε το «Σινέ Παντάνασσα», για να δροσίζουμε τις ζεστές καλοκαιρινές βραδιές με όνειρα του σινεμά, εκεί στήθηκε το δικό μας πατρινό …«Σινεμά ο Παράδεισος»!

Οι θερινές προβολές με ελεύθερη θέαση, όπως γινόταν στα παιδικά μου χρόνια, δεκαετία του 1960, σε υπαίθριες προβολές, από τις οποίες ξεκίνησαν και στήθηκαν κάποια θερινά συνοικιακά σινεμά στην πόλη, που πλέον δεν διαθέτει, δυστυχώς, κανένα θερινό σινεμά από εκείνα που μοσχοβολούσαν γιασεμί στα όνειρα της οθόνης.

Το ψυχικό αντίτιμο που προσφέρεται από τον ονειροπόλο Νίκο Καββαδία για την υποστήριξή μας αξίζει πολλά και γι’ αυτό κι εμείς τον ακολουθούμε από αίθουσα σε αίθουσα, από πλατεία σε παραλία και πεζόδρομο! Και τα χρώματα-οι εικόνες και οι ήχοι, διάλογοι και μουσικές μάς ενώνουν ως φίλους-«σινεφίλους», κινηματογραφόφιλους!