Γιάννης Νίκας: Μιλώντας για τον αστικό τουρισμό- Οι περιοχές και τα σημεία ενδιαφέροντος

Στο Travel West Forum ήταν ομιλητής ο Γιάννης Νίκας, Eπ. Kαθηγητής Τμήματος Διοίκησης Τουρισμού Πανεπιστήμιο Πατρών ο οποίος επικεντρώθηκε στον αστικό τουρισμό στην Πάτρα, στα σημεία και τις περιοχές ενδιαφέροντος.

 Όπως ανέφερε, «σήμερα θα σας μιλήσω για τον αστικό τουρισμό στην Πάτρα. Και θα προσπαθήσω μέσα από την υπάρχουσα πληροφορία να δώσω στους υπεύθυνους αυτής της πόλης ή σε οποιαδήποτε πόλη, αν θέλετε να το διευρύνουμε, την απαραίτητη πληροφορία για να γίνει ένας προγραμματισμός, να γίνει μια ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης. Είμαι μέλος ενός εργαστηρίου που ασχολούμαστε με τον τουρισμό. Ένα από τα πράγματα που κάνουμε είναι να πάρουμε δεδομένα που έχουν χωρικό χαρακτήρα και να τα αναλύσουμε. Ο αστικός τουρισμός είναι κάτι που όλοι ξέρουμε εμμέσως. Θα πάω δηλαδή σε μια πόλη να περάσω καλά, θα εκμεταλλευτώ τις υποδομές, είτε αυτό είναι μουσεία, είτε είναι μαγαζιά είτε είναι φαγητό, είτε είναι διασκέδαση ή οτιδήποτε. Ωστόσο όμως έχει και κάτι άλλο ότι στον αστικό τουρισμό περιλαμβάνονται και οι γύρω περιοχές. Οι κοντινές περιοχές που έχουνε και κάποια άλλη διαφορετική έννοια, περιέχουν δηλαδή θεματικό τουρισμό, εναλλακτικές μορφές. Ποιοι μιλάνε λοιπόν για αστικό τουρισμό;  Μιλάνε οι αρχιτέκτονες, μιλάνε αυτοί που κάνουνε σχεδιασμό, μιλάνε οι ακαδημαϊκοί, οι φοιτητές μέσα από τις πτυχιακές εργασίες τους, τις  διπλωματικές και εμείς που κάνουμε ερευνητική δουλειά πάνω σε αυτό το αντικείμενο. Αν δείτε τα τελευταία 14 χρόνια περίπου υπάρχει μια έντονη αυξητική τάση στη μελέτη του φαινομένου «αστικός τουρισμός». Ποιος ασχολείται; Κάποιοι επίσημοι φορείς, ευρωπαϊκές επιτροπές για τον τουρισμό κ.λπ..

Εμείς τώρα λοιπόν να μιλήσουμε για τους τουριστικούς πόρους που υπάρχουν στον αστικό τουρισμό. Υπάρχουν λοιπόν δύο κατηγορίες πόρων, οι κύριοι ή πρωτεύοντες που αποτελούνται από αξιοθέατα που δημιουργήθηκαν για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες της κοινωνίας (ναοί, γέφυρες, βιβλιοθήκες, μουσεία, κάστρα, πάρκα) και οι δευτερεύοντες τουριστικοί πόροι που είναι όλα αυτά τα πράγματα που έγιναν για να ικανοποιήσουν όλους αυτούς που θα έρθουν ή που αξιοποιούν τα πρώτα. Κοιτάζοντας την Πάτρα αυτό  που έχει πολύ ενδιαφέρον και αναφέρθηκε νωρίτερα είναι ότι είναι ένα έντονα αστικό περιβάλλον με έντονο το ορεινό στοιχείο και έντονο το θαλάσσιο στοιχείο που σημαίνει λοιπόν ότι όλα αυτά είναι τόσο κοντά μεταξύ τους που κάποιος που έρχεται σε μια πόλη μπορεί να υιοθετήσει και να πραγματοποιήσει και άλλες μορφές τουρισμού, οι οποίες δεν τις συναντάς για παράδειγμα εύκολα στην Αθήνα ή σε κάποιον άλλο μεγάλο αστικό προορισμό.

Ωραία. Θέλει κάποιος να επισκεφθεί την Πάτρα. Δεν είναι από την Πάτρα, τι θα κάνει; Θα κάνει μια αναζήτηση στο Διαδίκτυο. Η τεχνολογία μού πρότεινε και συγκεκριμένα πράγματα. Αν συνέχιζα είχα και άλλα πράγματα να αναζητήσω. Οπότε λοιπόν όλα αυτά τα σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος εγώ αποφάσισα για να έρθω σήμερα εδώ πέρα να σας να τα απεικονίσω σε χάρτες. Να δούμε λοιπόν αυτά στην πόλη της Πάτρας πού βρίσκονται; Κι εκεί τέθηκε ένα ερώτημα, υπάρχουν δεδομένα για να κάνω αυτή τη μελέτη; Υπάρχουν επίσημα δεδομένα;  Η απάντηση είναι ότι από ελληνικούς φορείς, όχι, οπότε λοιπόν το κρατάμε στην άκρη του μυαλού μας σαν ένα κενό που υπάρχει. Πού θα βρω λοιπόν εγώ δεδομένα;  Υπάρχουν διάφοροι φορείς, ένας από αυτούς είναι το open streetmap project  που σχεδόν καθημερινά αποτυπώνει την υπάρχουσα κατάσταση των σημείων ενδιαφέροντος που θεωρεί εκείνο».

Όπως εξήγησε ο κ. Νίκας, «κατέβασα μια σειρά δεδομένων που αποθηκεύτηκαν 21 ώρες πριν και από όλα αυτά λοιπόν, επέλεξα κάποια πρωτεύοντα, όπως είναι αρχαιολογικοί χώροι, αξιοθέατα και μουσεία και επέλεξα και κάποια δευτερεύοντα, όπως είναι σημεία επισιτισμού, ξενοδοχεία και σημεία ενημέρωσης τουριστών. Οπότε λοιπόν αποφάσισα να βάλω σε πρώτο βήμα,  όλα αυτά σημεία ενδιαφέροντος πάνω στο χάρτη και διαπίστωσα ότι απλώνονται σχεδόν σε όλο το νομό Αχαΐας. Πολύ ενδιαφέρον κατά τη γνώμη μου γιατί δείχνει μια πόλη που έχει μια προοπτική να αναπτυχθεί τουριστικά. Οπότε λοιπόν, στη συνέχεια αποφάσισα να βάλω και τους δευτερεύοντες τουριστικούς προορισμούς και από ό,τι φαίνεται το κέντρο ή αν θέλετε να το πω και σε με ποια πιο παλιά ρήση, η θάλασσα, ο ήλιος ενδεχομένως είναι αυτό που επικρατεί. Και η ανάπτυξη μάλλον πηγαίνει παράλληλα στη θάλασσα.
Αποφάσισα να κάνω το εξής. Εγώ θέλω να εντοπίσω περιοχές ενδιαφέροντος, δηλαδή μικρές  περιοχές που ενδεχομένως να ενδιαφέρουν τους ανθρώπους να επισκεφτούν και ενδεχομένως από την πλευρά των ειδικών να προετοιμάσουν το έδαφος για να τους υποδεχτούν. Λοιπόν, χρησιμοποίησα διάφορες τεχνικές ανάλυσης δεδομένων και έκανα δύο πειράματα. Το πρώτο πείραμα είναι ότι θέλω λοιπόν να κάνω συστάδες αυτών των ομάδων, να δω αν υπάρχει κάποιο νόημα μεταξύ τους, κάποια συνοχή.

Έβαλα διάφορες παραμέτρους, εφάρμοσα έναν αλγόριθμο και μου έδωσε ότι υπάρχουν έξι ομάδες τουριστικών σημείων ενδιαφέροντος στην πόλη που ζούμε. Οι πιο πολλοί από αυτούς εδράζονται στο κέντρο της πόλης, ωστόσο θα δείτε ότι υπάρχει η ‘Έλληνος Στρατιώτου, το σημείο που είναι το Κουκούλι. Αποφάσισα αυτά τα σημεία να τα βγάλω και να φτιάξω  μικρές περιοχές που κυκλώνουν αυτά τα σημεία και έχει πολύ ενδιαφέρον ότι προέκυψαν κάποιες περιοχές, οι οποίες πάνω κάτω τις αναμέναμε. Το δεύτερο πείραμα που έκανα ήταν το εξής. Αποφάσισα να το κάνω πιο αυστηρό, πιο αυστηρή αυτή την ομαδοποίηση. Και είδα λ ότι δημιουργήθηκαν πολύ μικρότερες ομάδες. Αποφάσισα λοιπόν να φτιάξω περιοχές και συνειδητοποίησα ότι μπορώ να εφαρμόσω εργαλεία χωρίς να ξέρω τον τόπο που μελετάω και να δω πού υπάρχει η λεγόμενη τουριστική ανάπτυξη. Είναι περιοχές όπως η πλατεία Γεωργίου, η Γεροκωστοπούλου, η πλατεία Όλγας, γύρω από την πλατεία Όλγας. Είναι πολύ συγκεκριμένο το παράδειγμα που θα δείτε πάνω δεξιά στην πλατεία Όλγας  όπου τυπώνει και τα σημεία που υπάρχει η τουριστική ανάπτυξη. Γιατί λοιπόν σας τα δείξω όλα αυτά; Γιατί μπορούνε κάποια πράγματα που φαντάζουν πολύ θεωρητικά, πολύ τεχνολογικά, πολύ τεχνικά, πολύ μακριά από  εμάς, να τα ζητήσει κάποιος από αυτούς που είναι από την απέναντι από εμάς πλευρά και να συνεργαστούμε και να δούμε τι πάει καλά στην ανάπτυξη και τι δεν πάει καλά.

Υπάρχει ένα πολύ συγκεκριμένο μοτίβο ανάπτυξης γύρω από το ιστορικό κέντρο. Έτσι υπάρχουν σε αντίθεση με αυτό που έδειξα νωρίτερα πάρα πολλά αξιοθέατα, πρωτεύοντα σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος στην ευρύτερη περιοχή της Αχαΐας. Θεωρώ και κρίνω ότι χρήζει περαιτέρω μελέτη ο τρόπος ανάπτυξης της πόλης μας. Το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι χρειάζεται να γίνει μια πρωτοβουλία όπου θα συλλεχθούν δεδομένα επίσημα  για να απεικονίσουμε σωστά και την αλήθεια της πόλης μας. Τέλος, εγώ χρησιμοποίησα για αυτή την παρουσίαση πόρους από το Πανεπιστήμιο Πατρών, ανοιχτά δεδομένα που είναι και αυτό ένα ζήτημα στις μέρες μας και λογισμικό ανοιχτού κώδικα για να ζωγραφίσω δεδομένα».