Πάτρα-«Γιατί Τώρα»: Πώς δημιουργήθηκε μία παράσταση βασισμένη σε μαρτυρίες θυμάτων κακοποίησης

Από την Θεατρική Ομάδα Ανδρομέδα

Ιστορίες θυμάτων συναισθηματικής, λεκτικής, σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης, καθώς και τα αίτια που βρίσκονται πίσω από τη σιωπή των θυμάτων, γίνανε αφορμή για τη δημιουργία ενός πρωτότυπου έργου με τίτλο «Γιατί Τώρα».

Σκοπός του έργου που θα παρουσιαστεί το Σάββατο 1 Ιουνίου στις 9 το βράδυ, στο Θεατράκι Μαρίνας στην Πάτρα, είναι να συμβάλει στην ενημέρωση, τον προβληματισμό και, μακάρι, στην εξάλειψη του victim blaming.

Πρόκειται για ένα δημιούργημα της θεατρικής ομάδας Ανδρομένδα που αποφάσισε να καταπιαστεί με την ψυχολογία των θυμάτων κακοποίησης, ένα θέμα που συζητιέται, επιτέλους, τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά τον ερχομό του κινήματος #metoo στην Ελλάδα. Το κείμενο της παράστασης, τη συγγραφή του οποίου έχει επιμεληθεί η ίδια η ομάδα, παραθέτει γεγονότα με ακρίβεια, εστιάζοντας, κυρίως, στην ψυχολογική κακοποίηση/παρενόχληση στον εργασιακό χώρο (mobbing).

Η ομάδα αποτελείται από τις ηθοποιούς Φανή Γρύλλη, Ντίνα Κούκου, Σοφία Ρούβα και Αναστασία Τσούτση και υπηρετεί από το 2018 ένα συγκεκριμένο είδος θεάτρου, το θέατρο Ντοκουμέντο. Όλα τα έργα της ομάδας βασίζονται σε μαρτυρίες και αληθινά γεγονότα, θίγοντας κοινωνικοπολιτικά θέματα αιχμής της εποχής μας.

Όπως εξηγεί μιλώντας στο thebest.gr η ηθοποιός Ντίνα Κούκου εκπροσωπώντας την ομάδα, «ήρθαμε σε επαφή και συζητήσαμε με συγκεκριμένες γυναίκες οι οποίες εργάζονταν στον ίδιο φορέα. Με αφορμή όσα μας είπαν ανώνυμα, και όσα μας εξιστόρησαν ότι συνέβαιναν στο δικό τους χώρο, αποφασίσαμε να ανεβάσουμε αυτό το έργο. Σκεφτήκαμε ότι θα ήταν καλό να ανοίξει με αυτόν τον τρόπο ένας διάλογος για την συναισθηματική κακοποίηση κυρίως στον εργασιακό χώρο.

Κατά βάση το μυαλό μας πάει στην σεξουαλική κακοποίηση όμως δεν είναι μόνο αυτή. Η βία έχει πολλές μορφές και θέλαμε να το επικοινωνήσουμε και να μιλήσουμε για τα σκοτάδια που μπορεί να καθηλώσουν έναν άνθρωπο. Πολύ συχνά οι άνθρωποι ρωτούν γιατί υπομένει κάποιος την κακοποίηση, γιατί δεν φεύγει από το κακοποιητικό περιβάλλον, γιατί αποφασίζει να μιλήσει καιρό μετά. Το είδαμε στο κίνημα metoo».

Όπως επισημαίνει η κα Κούκου, «η παράσταση έχει αυτόν το τίτλο γι΄αυτό το λόγο. Αυτοί οι άνθρωποι ενώ ήταν εγκλωβισμένοι σε ένα άσχημο εργασιακό περιβάλλον, ο καθένας για το δικό του λόγο (δίνουμε αρκετές οπτικές μέσα από την παράσταση), υπέμεναν. Άλλοι δεν αναγνώριζαν το τραύμα, άλλοι είχαν οικονομική ανάγκη. Κάποια στιγμή όμως άρχισαν να αντιλαμβάνονται πόσο κακό ήταν για τον ψυχισμό τους και έκαναν το βήμα. Όταν επήλθε η ισορροπία στην ψυχική τους υγεία, κατάλαβαν πόσο τραυματική ήταν η εμπειρία. Αυτό αποτυπώνουμε και μέσα στο έργο το οποίο έχει και έμφυλη διάσταση και η υποτίμηση του να είσαι γυναίκα. Το έργο είναι πολύπλευρο και αυτό ακούμε πραγματικά λόγια γυναικών».

Όσο για το ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία στο εγχείρημα…

«Το να γίνουν αυτά τα λόγια θεατρική πράξη και έργο ήταν το πιο δύσκολο. Δεν είχαμε στόχο να είναι διδακτικό ή δεικτικό. Ζητούμενο είναι ο θεατής να μπει στα παπούτσια του άλλου, να συναισθανθεί ότι πολλές φορές μπορεί να εγκλωβιστούμε όλοι, μπορεί να συμβεί στον καθένα. Ζητούμενο επίσης είναι να συγχωρήσει τον εαυτό του αν κάποια στιγμή τον άφησε να υπομείνει κάτι τέτοιο. Οι άνθρωποι όταν φύγουν από μία τέτοια κατάσταση, μιλάνε. Το δύσκολο ήταν η φροντίδα του τελικού κειμένου. Δεν βάζουμε στο στόχαστρο κανέναν που κάνει την ερώτηση «γιατί τώρα». Στόχος είναι να κατανοησουμε και να βγούμε καλύτεροι» καταλήγει η κα Κούκα.

Παλαιότερες παραστάσεις της ομάδας είναι: Οι «Γυναίκες από Χώμα», έργο βασισμένο στις μαρτυρίες οροθετικών γυναικών που διαπομπεύτηκαν το 2012, το «Κατανόησέ με ή σε Καταβροχθίζω», περιλάμβανε μαρτυρίες παιδιών απ’ όλον τον κόσμο για την κακοποίησή τους και την καταπάτηση των δικαιωμάτων τους, το «ΕΜΠΟΡΙΟ» που βασίστηκε σε μαρτυρίες θυμάτων Εμπορίας Ανθρώπων και το «Δεν είναι Παιχνίδι» που βασίστηκε σε μαρτυρίες θυμάτων διαδικτυακής κακοποίησης.

Υπόθεση

Τρεις γυναίκες εργάζονται σε έναν φορέα που υποστηρίζει θύματα κακοποίησης. Έπειτα από μια καταγγελία, αναλαμβάνουν μια υπόθεση σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανηλίκων. Ένας νέος συνεργάτης εμφανίζεται. Οι μαρτυρίες πληθαίνουν. Η υπόθεση παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Οι άνθρωποι σπάνε τη σιωπή τους. Προσωπικές αντιστάσεις, ντροπή, φόβος για την κοινωνική κατακραυγή. Όμως, όσο αυτές οι γυναίκες προσπαθούν να δώσουν φωνή και να στηρίξουν αυτούς που το έχουν ανάγκη, ζουν έναν εφιάλτη που κανείς δεν ξέρει. Μέχρι τώρα.

Σημείωμα της Ομάδας Ανδρομέδα

«Μέσα από τη φετινή παράσταση θέλουμε να τονίσουμε την αναγκαιότητα και σημαντικότητα ύπαρξης ασφαλούς κοινωνικού πλαισίου και εξειδικευμένων δομών/φορέων για την υποστήριξη των θυμάτων κακοποίησης, ώστε οι άνθρωποι να επικοινωνούν ή/και να καταγγέλλουν τα βιώματά τους, χωρίς φόβο.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους τα θύματα κακοποίησης μπορεί να αργήσουν να μιλήσουν για το τραύμα τους.

Στοχεύουμε στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση του κοινού, για να αντιμετωπίσουμε, μέσω της τέχνης, όσους στέκονται, επικριτικά και καχύποπτα, απέναντι στα θύματα που άργησαν να καταγγείλουν τον κακοποιητή τους, κάνοντάς τους συχνά την ερώτηση «Γιατί τώρα;», ζητώντας, δηλαδή, τον λόγο από τα θύματα. Είναι επιτακτική η ανάγκη να εξαλειφθεί το φαινόμενο του victim blaming, γιατί αποθαρρύνει τα θύματα από τον αγώνα διεκδίκησης της δικαίωσής τους και διαιωνίζει την κουλτούρα της βίας.»

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Συγγραφή έργου/σύνθεση κειμένων: Θεατρική Ομάδα Ανδρομέδα

Σκηνοθεσία- Φωτισμοί: Αναστασία Τσούτση

Εικαστική Επιμέλεια: Σοφία Ρούβα

Σκηνογραφία: Άννα Βράτιτς & Ειρήνη Ρούμπη

Ενδυματολογική επιμέλεια: Φανή Γρύλλη

Επιμέλεια ήχου: Json (doma)

Φωτογραφίες/ Τeaser/ Trailer παράστασης: Ντάρια Κέσοβα

Γραφιστική Επιμέλεια: Nove Graphics

Παίρνουν μέρος οι ηθοποιοί: Φανή Γρύλλη, Ντίνα Κούκου, Παύλος Πιέρρος, Αναστασία Τσούτση

Στην παράσταση ακούγεται η φωνή του Θάνου Αλεξίου

* Το κείμενο της παράστασης διαμορφώθηκε έπειτα από έρευνα της ομάδας για το θέμα, μέσα από αξιόπιστες πηγές, ντοκιμαντέρ, και, κυρίως, μαρτυρίες ανθρώπων.

** Η παράσταση δεν ενδείκνυται για παιδιά κάτω των 15 ετών.

*** Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά