Του Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη Επιτ. Δικηγόρου, Προέδρου της Εταιρείας Λογοτεχνών Νοτιοδυτικής Ελλάδος
Με αφορμή την επέτειο της αποφράδας ημέρας της άλωσης της «Βασιλεύουσας» Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς στις 29 Μαΐου 1453, ο Λεωνίδας Μαργαρίτης, δικηγόρος και συγγραφέας, πρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών Νοτιοδυτικής Ελλάδος έγραψε το ακόλουθο κείμενο:
Τα τελευταία χρόνια έχουμε συνηθίσει να γιορτάζουμε την επέτειο της πτώσης της Βασιλεύουσας με θρήνους και με μνημόσυνα παίρνοντας πάνω μας, ως «Κληρονόμοι» τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις μιας ήττας.
Φέρουμε βαρέως την ήττα εκείνης της πολιορκίας λες και τότε ουσιαστικά κατέρρευσε ο Ελληνισμός, λες και μόλις τότε υποδουλώθηκε η χώρα μας.
Έχουμε περάσει στο υποσυνείδητο της ιστορικής μας μνήμης την κατάκτηση της Ελλάδος και των Ελλήνων από τους Ρωμαίους.
Ξεχάσαμε την καταστροφή και την εξαφάνιση των Ελλήνων από προσώπου της γης.
Ξεχνάμε ότι και μόνο το όνομα Έλλην αποτελούμε μομφή.
Ξεχάσαμε ότι τα μιάσματα εκείνης της εποχής ήταν οι Έλληνες.
Ξεχάσαμε τους σφαγιασμούς και τις δηώσεις των ιερών των Ελλήνων.
Ξεχάσαμε πως ότι Ελληνικό εξορκίζονταν και ρίχνονταν στην πυρά.
Ξεχάσαμε τον διαμελισμό της Φιλοσόφου Υπατίας.
Ξεχάσαμε τον σφαγιασμό των Ελλήνων στον Ιππόδρομο.
Ξεχάσαμε τον Αλάριχο με τους μοναχούς που κατεδάφισαν ότι Ελληνικό υπήρχε όρθιο.
Ξεχάσαμε ότι οι Έλληνες όπως οι Χριστιανοί των πρώτων χρόνων υπέστησαν διωγμούς από την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Θεοδοσίου και λοιπών επονομαζόμενων Μεγάλων.
Θέλουμε όμως επιλεκτικά θα θυμόμαστε πως έπεσε η Βασιλίδα των Πόλεων στα χέρια των Αγαρηνών.
Λες και δεν θα έπεφτε μετά τα όσα είχαν συμβεί σ’ αυτή τη χιλιόχρονη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Ξεχνάμε ότι στην πόλη των Κωνσταντίνων, του Θεοδοσίου, του Ιουστινιανού και λοιπών Ρωμαίων Αυτοκρατόρων ότι έργο τέχνης έγινε, χτίστηκε με τα σπαράγματα των κατεδαφισθέντων Ελληνικών Ιερών και ενσωματώθηκαν σε ότι και σήμερα βλέπουμε σαν αριστουργήματα τέχνης.
Αλλά και άλλα κομψοτεχνήματα που δεν κατεστράφησαν ή δεν ενσωματώθηκαν σε κτίρια κόσμησαν τα παλάτια, τον ιππόδρομο και τα ανάκτορα των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων.
Το ότι κάποιοι στυγνοί δολοφόνοι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες κήρυξαν ανεξιθρησκία και στη συνέχεια στήριξαν το Χριστιανισμό.
Κι αυτό το έπραξαν μόνο και μόνο επειδή η νέα Θρησκεία είχε επεκταθεί σε μεγάλο βαθμό και είχε την πλειοψηφία των λαών της επικράτειας.
Στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία που κάποιο ιστορικοί τους τελευταίους αιώνες, ονόμασαν Βυζαντινή για να χρυσώσουν το χάπι, χρησιμοποιήθηκε η Ελληνική Γλώσσα γιατί αυτή ήταν σε ευρεία χρήση τότε ,όπως και σήμερα η Αγγλική.
Το ενωτικό στοιχείο ήταν η Θρησκεία αλλά και αυτή τα τελευταία χρόνια της Αυτοκρατορίας είχε υποστεί κλυδωνισμούς με τον διαχωρισμό των πιστών της, σε ενωτικούς και ανθενωτικούς.
Αλλά ας δούμε τώρα μετά τις εισαγωγικές μας παρατηρήσεις το όλο ζήτημα.
Ο τελευταίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος εξ αιτίας του θρησκευτικού διχασμού δεν εστέφθη ποτέ επισήμως στη Βασιλεύουσα, και αναγκάσθηκε να παρακάμψει τη διαδικασία και να στεφθεί Αυτοκράτορας στο Μυστρά σε μιας τοπικής εμβέλειας γιορτή.
Η πτώση της πόλης ήταν από πολλά χρόνια προδιαγεγραμμένη, εξαιτίας του κλίματος του διχασμού.
Η δήλωση του Λουκά Νοταρά: «καλύτερα να βασιλεύει το τουρμπάνι του Τούρκου, παρά η τιάρα του Πάπα», συνοψίζει την όλη φιλοσοφία της αιρετικής αυτοκρατορίας.
Το δίλημμα του Νοταρά είναι ότι αποδέχεται καλύτερα την πολιτική εξουσία των Τούρκων παρά την Εκκλησιαστική υποταγή στη Δύση του Πάπα.
Με το διχασμό αυτό, η ψυχολογική διάσπαση μεταξύ του λαού της πόλης ήταν ότι ουσιαστικά απέμεινε, από την πάλαι ποτέ Αυτοκρατορία.
Ενδεικτικό της συμπεριφοράς των πλουσίων της πόλεως ήταν σύμφωνα με τον ιστορικό Γεώργιο Σφραντζή ότι ενώ είχαν την οικονομική δυνατότητα να στηρίξουν τον Παλαιολόγο και να σωθεί η πόλις, εξέφραζαν ανοιχτά την προτίμησή τους, στο Σουλτάνο
Οι Δυτικοί αντιμετώπισαν την άλωση με κάποια κακία, ένας μάλιστα συγγραφέας της, θεώρησε την καταστροφή, σαν Θεία Δίκη για την ανθενωτική στάση των Βυζαντινών.
Μάλιστα ένας Λατίνος ουμανιστής είπε τη χαρακτηριστική φράση: «Η αίρεση τιμωρήθηκε-Η Τροία εκδικήθηκε».
Δεν πρέπει να μας διαφεύγει της προσοχής ότι ένας ακόμη παράγοντας της πτώσης της πόλης υπήρξε η ολιγανθρωπία.
Πρέπει να πούμε ακόμη ότι την περίοδο της πολιορκίας ο πληθυσμός της ήταν γύρω στις 30-35.000 κατοίκους, αντίθετα οι μάχιμοι, σύμφωνα με απογραφή που περιέσωσε ο Γεώργιος Σφραντζής, που έμεινε μάλιστα μυστική μεταξύ εκείνου και του Αυτοκράτορα ανέρχονταν στους 4.983 Βυζαντινούς και 700 στρατιώτες που έφερε μαζί του ο Γενοβέζος ευπατρίδης Τζιοβάνι Τζουστινιάνι Λόγκο.
Πάντως ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος αν και γνώριζε με τα όσα στοιχεία είχε στη διάθεσή του ότι η πόλη θα έπεφτε, εν τούτοις στις προτάσεις του Σουλτάνου για παράδοση, έδωσε την χαρακτηριστική θαρραλέα απάντηση που θυμίζει το «Μολών Λαβέ» του Λεωνίδα στους Πέρσες.
«Το δε την πόλιν σοι δούναι, ούκ εμόν εστί, ούτε’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη, Κοινή γαρ γνώμη πάντες αποθανούμεν και ού φεισόμεθα της ζωής ημών» δήλωσε στον εισβολέα.
Ο νεότερος Ελληνισμός γαλουχήθηκε με τα νάματα μιας ένδοξης Βυζαντινής- υποτίθεται Ελληνικής Αυτοκρατορίας και βίωσε την άλωση σαν βιασμό και το βαθύ αυτό τραύμα δεν το έχει ξεπεράσει ακόμη.
Ακόμη και σήμερα οι νεοέλληνες θεωρούν την λεγόμενη Βυζαντινή Αυτοκρατορία ως Ελληνική και τον τελευταίο Αυτοκράτορα ως Έλληνα ταυτίζοντας το Θρήσκευμα και την Ελληνική γλώσσα ως συστατικά του Έθνους των Ελλήνων.
Όμως πως μπορούν να νιώθουν Έλληνες οι Αλβανοί, οι Βούλγαροι, οι Εβραίοι, οι Αρμένιοι, οι Σλάβοι, οι Αιγύπτιοι, οι Σέρβοι οι Μαυροβούνιοι και οι υπόλοιποι λαοί της Αυτοκρατορίας που καταλάμβανε στην ακμή της;
Η Averil Cameron Πρύτανης του πανεπιστημίου Keble College της Οξφόρδης σε μια συνέντευξη που είχε δώσει στη Μαίρη Σιάνη-Davies σε σχετική ερώτηση απάντησε πως «είναι λογικό οι Έλληνες να έχουν ιδιαίτερη σχέση με το Βυζάντιο και να το βλέπουν σαν κρίκο που ενώνει την κουλτούρα της κλασσικής και σύγχρονης Ελλάδας.
Η Ελληνική γλώσσα και η Ορθοδοξία αποτελούν στοιχεία που είναι ενδεικτικά για την συνέχιση της ιστορικής μνήμης.
Το Βυζάντιο όμως δεν ήταν περιορισμένο γεωγραφικά στα ελληνικά εδάφη μόνο, αλλά απλωνόταν σε όλη την Μεσόγειο και κάλυπτε τις σλαβόφωνες χώρες των Βαλκανίων ,τη Συρία, την Αίγυπτο, μέχρι και τα ανατολικά μέρη της σημερινής Τουρκίας.
Το «Βυζάντιο» δεν είναι αποκλειστική ιδιοκτησία των Ελλήνων, αλλά θα πρέπει να διεκδικείται από όλους μας.
Πως μπορούμε να κατανοήσουμε την ιστορία του Χριστιανισμού στη Δύση αν αγνοήσουμε το Βυζάντιο; Το γεγονός ότι η Αγγλία ή η Γαλλία επηρεάστηκαν από την δυτική χριστιανική Εκκλησία της Ρώμης είναι ένα ιστορικό ατύχημα. αφήνοντας το Βυζάντιο απ’ έξω διαστρεβλώνουμε την Ιστορία».
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι κατά την επανάσταση οι αρχηγοί της, δεν υιοθέτησαν την σημαία του δικέφαλου της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αλλά έκαναν σημαία το σταυρό, πότε κόκκινο, πότε μαύρο και τελευταία σε λευκό χρώμα με γαλάζιο φόντο.
Το τελικό δίδαγμα αυτής της πτώσης που ατυχώς εμείς οι νεοέλληνες ξεχνάμε, είναι πως ο διχασμός είναι κακιά συνήθεια και δεν ωφελεί σε τίποτα, όταν μάλιστα έχουμε γύρω μας τόσους επίβουλους εχθρούς.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
* Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Απόψεις» του thebest.gr απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του portal.
