Οι κόκκινες γραμμές Ισραήλ και Χαμάς για εκεχειρία

Η ανακοίνωση της πρότασης για κατάπαυση του πυρός που παρουσίασε ο Τζο Μπάιντεν αναζωπύρωσε τις ελπίδες για ειρήνευση στη Γάζα με τις δύο πλευρές ωστόσο να προβάλλουν εμπόδια που αφορούν κυρίως στην πολιτική επιβίωση των εμπλεκόμενων μερών.

Η πρόταση, που στο τελικό της στάδιο προβλέπει μόνιμο τερματισμό των εχθροπραξιών, η οποία πρόκειται για ισραηλινό σχέδιο όπως ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, δεν έχει γίνει ακόμα αποδεχτή ούτε από το Ισραήλ ούτε από τη Χαμάς καθώς οι δύο πλευρές φαίνεται να διαφωνούν σε θεμελιώδη ζητήματα.

 Τι προβλέπει το σχέδιο

Ισραήλ και Χαμάς συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός τον Νοέμβριο που διήρκεσε μια εβδομάδα. Αλλά η πρόταση που βρίσκεται τώρα στο τραπέζι, όπως διατυπώθηκε από τον Μπάιντεν,  είναι πιο φιλόδοξη. Ωστόσο, σημαντικά ζητήματα παραμένουν άλυτα, συμπεριλαμβανομένου του ζητήματος της διακυβέρνησης της Γάζας και εάν θα παραμείνει υπό τον έλεγχο της Χαμάς.

Πρόταση τριών φάσεων  
Στην πρώτη φάση, μεταξύ άλλων, το Ισραήλ θα πρέπει να αποσυρθεί από τα πληθυσμιακά κέντρα στη Γάζα κατά τη διάρκεια μιας εκεχειρίας έξι εβδομάδων και δεκάδες γυναίκες και ηλικιωμένοι όμηροι που κρατούνταν στον θύλακα από τη Χαμάς θα απελευθερωθούν με αντάλλαγμα εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους στις φυλακές του Ισραήλ. 

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι συνομιλίες για μια μόνιμη κατάπαυση του πυρός θα συνεχιστούν και, εάν είναι επιτυχείς, η συμφωνία θα εισέλθει στη δεύτερη φάση, με την πλήρη απόσυρση του ισραηλινού στρατού από τον θύλακα. Σε αυτή τη φάση, όλοι οι όμηροι και περισσότεροι Παλαιστίνιοι κρατούμενοι θα απελευθερωθούν. Στην τρίτη φάση, η Χαμάς θα πρέπει να επιστρέψει τις σορούς των ομήρων που είχαν πεθάνει και θα ξεκινήσει μια περίοδος ανοικοδόμησης τριών έως πέντε ετών, με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, των ευρωπαϊκών χωρών και των διεθνών θεσμών.

Ποιες είναι οι ανησυχίες του Ισραήλ
Ένα από τα βασικά εμπόδια μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ σχετικά με το σχέδιο είναι η διάρκεια της κατάπαυσης του πυρός και ο μελλοντικός ρόλος της Χαμάς. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε τη Δευτέρα σε συνεδρίαση κεκλεισμένων των θυρών ότι είναι ανοιχτός σε μια κατάπαυση του πυρός έξι εβδομάδων, αλλά δημόσια έχει διαμηνύσει ότι το Ισραήλ θα πολεμήσει μέχρι να καταστραφούν οι κυβερνητικές και στρατιωτικές δυνατότητες της Χαμάς.

Όπως έχει διατυπωθεί η πρόταση, φαίνεται ότι η Χαμάς θα διεξάγει συνομιλίες για τη δεύτερη και τρίτη φάση με το Ισραήλ, γεγονός που υποδηλώνει ότι θα διατηρήσει κάποιον έλεγχο στη Γάζα. Ο  Νετανιάχου έχει επανειλημμένα πει ότι αυτό αποτελεί κόκκινη γραμμή και έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να έχει κυβερνητικό ρόλο η Παλαιστινιακή Αρχή, ένας σκληρός αντίπαλος της Χαμάς που έχει περιορισμένες κυβερνητικές εξουσίες στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός βρίσκεται αντιμέτωπος με πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλους συμμάχους να τερματίσει τον πόλεμο ενώ σε άλλο εσωτερικό μέτωπο δύο ακροδεξιοί εταίροι στον κυβερνητικό συνασπισμό του απειλούν να ρίξουν την κυβέρνηση εάν το Ισραήλ συμφωνήσει σε μια συμφωνία που θα τελείωνε τον πόλεμο χωρίς την εξάλειψη της Χαμάς.

Σε ένδειξη αυτής της πίεσης, ένας εκ των δύο, ο ακροδεξιός υπουργός Ασφαλείας του Ισραήλ, Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, είπε την Τετάρτη ότι το κόμμα του θα συνεχίσει να πιέζει τον συνασπισμό του Νετανιάχου μέχρι να δημοσιεύσει λεπτομέρειες της πρότασης. Δύο Ισραηλινοί αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν αυτή την εβδομάδα ότι η πρόταση που ανακοίνωσε ο Μπάιντεν ήταν γενικά ευθυγραμμισμένη με την πιο πρόσφατη πρόταση κατάπαυσης του πυρός που είχε παρουσιάσει το Ισραήλ σε συνομιλίες με τη μεσολάβηση του Κατάρ και της Αιγύπτου.

Ποια εμπόδια προβάλλει η Χαμάς
Η Χαμάς σε ένα πρώτο σχόλιο ανακοίνωσε ότι ανταποκρίνεται «θετικά» στο σχέδιο, αλλά σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη, ο Οσάμα Χαμντάν, εκπρόσωπος της Χαμάς, είπε ότι η ένοπλη ομάδα είχε ενημερώσει τους μεσολαβητές ότι δεν μπορούσε να εγκρίνει μια συμφωνία που δεν προβλέπει μόνιμη κατάπαυση του πυρός, συνολική αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων και μια «σοβαρή και πραγματική συμφωνία» για την ανταλλαγή Παλαιστινίων αιχμαλώτων με ομήρους.

Την ίδια μέρα, ο Sami Abu Zuhri, μέλος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, κατηγόρησε το Ισραήλ ότι δεν αντιμετωπίζει σοβαρά τις συζητήσεις για συμφωνία και πρόσθεσε ότι ο Λευκός Οίκος ασκούσε πίεση στη Χαμάς παρά το γεγονός ότι «γνωρίζει ότι το πρόβλημα έγκειται» στους Ισραηλινούς.

Πολλοί κάτοικοι της Γάζας ζητούν μετ΄επιτάσεως το τέλος του πολέμου, αλλά οι αναλυτές σημειώνουν ότι η Χαμάς αρνείται να ανταποκριθεί στο αίτημα των αμάχων του θύλακα. Πολιτικοί εμπειρογνώμονες επισημαίνουν ότι οι ηγέτες της ομάδας, συμπεριλαμβανομένου του ανώτερου ηγέτη της, Γιαχία Σινουάρ, μπορεί να μην σπεύδουν να τερματίσουν τη σύγκρουση, θεωρώντας εν μέρει ότι η επιρροή της Χαμάς θα μειωθεί μόλις συμφωνήσει να απελευθερώσει τους ομήρους.

Ο Σινουάρ, που φέρεται ως ο εγκέφαλος της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου, πρέπει ακόμη να σταθμίσει την πρόταση, είπε αξιωματούχος που συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις.