Αφιέρωμα Ολυμπιακοί Αγώνες (1896-1948): Η ένδοξη αναβίωση και οι πρώτοι Έλληνες Ολυμπιονίκες

Ο κλασικός αθλητισμός αποκαλείται ο «Βασιλιάς των Ολυμπιακών Αγώνων».

Οι Αγώνες της 33ης Ολυμπιάδας ξεκίνησαν. Από τις 26 Ιουλίου έως και τις 11 Αυγούστου περισσότεροι από 10.700 αθλητές και αθλήτριες από 206 χώρες, μόχθησαν, μοχθούν ή θα μοχθήσουν για να κάνουν δικά τους τα 329 διαθέσιμα χρυσά μετάλλια σε 32 αθλήματα, για να ανέβουν στο βάθρο των νικητών, για να προκριθούν σε έναν τελικό.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλοι και όλες θα δώσουν τον καλύτερό εαυτό τους και θα απολαύσουν τη συμμετοχή τους. Ανάμεσά τους, 100 Ελληνόπουλα, με την Ολυμπιακή ομάδα του στίβου να ρίχνεται στη μάχη με την αλλαγή του μήνα.

Ο κλασικός αθλητισμός αποκαλείται ο «Βασιλιάς των Ολυμπιακών Αγώνων». Διόλου τυχαία, καθώς στα 128 χρόνια της σύγχρονης ιστορίας του θεσμού, έχουν καταμετρηθεί πλείστες περιπτώσεις ταύτισης της διοργάνωσης με τα επιτεύγματα ενός αθλητή ή μιας αθλήτριας του στίβου. Παρομοίως και στη δική μας μικρή, μα τόσο σημαντική για τον Ολυμπισμό, χώρα, τα κατορθώματα των παιδιών μας, μάς έχουν κάνει πάμπολλες φορές υπερήφανους και έχουν αναδείξει τους ίδιους και τις ίδιες σε κορυφαίες αθλητικές προσωπικότητες και αγαπημένα πρόσωπα για όλους τους Έλληνες.

Σε αυτό το αφιέρωμα θα καταγράψουμε όλες τις ελληνικές συμμετοχές, τις διακρίσεις και τις μεγάλες στιγμές που δόξασαν τους ίδιους τους αθλητές και τον τόπο τους, όπως συνέβαινε και πριν από ακριβώς 2.800 χρόνια, στο ξεκίνημα των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αρχαία Ολυμπία.

1οι Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες

Αθήνα 1896
Ελληνικές συμμετοχές: 34 άνδρες

Μετάλλια: 1 χρυσό – 3 αργυρά – 6 χάλκινα

Από την πρώτη διοργάνωση, το πιο δημοφιλές γεγονός μέχρι σήμερα παραμένει η πρωτιά του Σπύρου Λούη στο μαραθώνιο. Μια νίκη αθλητική, αλλά και συμβολική. Μια πρωτιά που, πάντως, αμφισβητήθηκε και ακόμα αμφισβητείται από ερευνητές, ιστορικούς και κάθε λογής συνωμοσιολόγους με ενδείξεις και θεωρίες, που σε καμία περίπτωση, όμως, δεν αποτελούν απόδειξη αλλοίωσης του αποτελέσματος..

Η ιστορία έγραψε ότι ο 23χρονος νερουλάς από το Μαρούσι, Σπυρίδων Λούης πρώτευσε στον αγώνα των 40 χλμ. από το Μαραθώνα μέχρι το Παναθηναϊκό στάδιο με χρόνο 2 ώρες 58 λεπτά και 50 δευτερόλεπτα, με δεύτερον τον κορυφαίο Έλληνα δρομέα της εποχής Χαρίλαο Βασιλάκο. Ο τρίτος του αγώνα, Σπυρίδων Μπελόκας ακυρώθηκε έπειτα από ένσταση του τέταρτου, Γκιούλα Κέλνερ. Ο Ούγγρος δρομέας ισχυρίστηκε και έπεισε την ελλανόδικο επιτροπή ότι ο Μπελόκας ανέβηκε σε ένα κάρο κατά τη διάρκεια της κούρσας.

Σε εκεί την πρώτη διοργάνωση, ο πρώτος έπαιρνε ως έπαθλο Ασημένιο μετάλλιο και ένα κύπελλο, ο δεύτερος χάλκινο μετάλλιο και ο τρίτος… τίποτα. H αναβάθμιση σε χρυσό-αργυρό-χάλκινο για τους τρεις πρώτους έγινε αργότερα από τη ΔΟΕ.

Στη δεύτερη θέση κατατάχθηκαν ακόμα ο Μιλτιάδης Γούσκος στη σφαίρα και ο Παναγιώτης Παρασκευόπουλος στο δίσκο.

Στην τρίτη θέση, χωρίς να παραλάβουν κάποιο μετάλλιο, κατατάχθηκαν ο Δημήτριος Γολέμης στα 800 μ., ο Ιωάννης Περσάκης στο τριπλούν, ο Γεώργιος Παπασιδέρης στη σφαίρα, ο Σωτήρης Βερσής στο δίσκο και οι Ευάγγελος Δαμάσκος και Ιωάννης Θεοδωρόπουλος, αμφότεροι με άλμα στα 2,60 μ. στο επί κοντώ.

Συνολικά, στα 12 αγωνίσματα πήραν μέρος 63 αθλητές από 9 χώρες, με τους Έλληνες να συνθέτουν το 54% συμμετοχών. Λογικό και επόμενο πολλοί να καταλάβουν υψηλές θέσεις.

2οι Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες

Παρίσι 1900
Ελληνικές συμμετοχές: 2 άνδρες

Μετάλλια: –

Ουσιαστικά μόνο τα 23 αγωνίσματα του στίβου κέντρισαν το ενδιαφέρον του κόσμου σε αυτούς τους 2ους Ολυμπιακούς Αγώνες, αν και το «στάδιο» που φιλοξένησε τη δράση ήταν ένα χωράφι, όπως αυτά που γίνονται σήμερα οι διοργανώσεις σε ανώμαλο έδαφος. Οι Αγώνες, γενικότερα, θύμιζαν περισσότερο παράλληλη εκδήλωση της Διεθνούς Έκθεσης της πόλης.

Η Ελλάδα στον στίβο εκπροσωπήθηκε με μόλις δύο από τους 34 αθλητές στίβου που αγωνίστηκαν στην Αθήνα.

Ο Παναγιώτης Παρασκευόπουλος άγγιξε το μετάλλιο στο δίσκο όπου ήταν τέταρτος με 34,50 μ., δέκα εκατοστά πίσω από τον τρίτο Αμερικανό Ρίτσαρντ Σέλτον, ενώ κατέλαβε την πέμπτη θέση στη σφαίρα, όπου μετείχε και ο Σωτήρης Βερσής.

3οι Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες

Σεντ Λούις 1904
Ελληνικές συμμετοχές: 17 άνδρες

Μετάλλια: 1 χάλκινο

Η διοργάνωση έμοιαζε πολύ με αυτή στο Παρίσι τέσσερα χρόνια νωρίτερα. Πολλά αθλήματα χαμένα στο πρόγραμμα της Διεθνούς Έκθεσης της πόλης, ελάχιστοι αθλητές από χώρες πλην των ΗΠΑ και αγωνιστικός χώρος 536,448 μέτρα με μία μόνο ευθεία. Οι συμμετέχοντες ήταν βασικά Αμερικανοί, ομογενείς άλλων χωρών ή ξένοι που βρέθηκαν εκείνη την περίοδο στην πόλη.

Ο Νίκος Γεωργαντάς.
Ο μοναδικός αθλητής στίβου που ταξίδεψε από την Ελλάδα στο Σεντ Λούις ήταν ο Νίκος Γεωργαντάς. Στο δίσκο έκανε εξαιρετική εμφάνιση και κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο. Στη σφαιροβολία ακύρωσαν τις δύο πρώτες βολές του γιατί, σύμφωνα με τους κριτές, δεν έσπρωχνε, αλλά πετούσε της σφαίρα. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας δεν επιχείρησε άλλη προσπάθεια.

Ο Γεωργαντάς, με τον έτερο αθλητή που τόλμησε το υπερατλαντικό ταξίδι, τον αρσιβαρίστα Περικλή Κακούση και τους ομογενείς Δημήτριο Δημητρακόπουλο, Βασίλειο Μέταλλο και Αναστάσιο Γεωργόπουλο μετείχαν στο διελκυστίνδα, αλλά έχασαν τον νοκ άουτ αγώνα τους και κατέλαβαν την πέμπτη θέση. Στη βιβλιογραφία η διελκυστίνδα εμφανίζεται αλλού ως αγώνισμα του στίβου και αλλού ως ξεχωριστό άθλημα. Σε κάθε περίπτωση συμμετείχε ο Γεωργαντάς, αθλητής του στίβου.

Στον περιπετειώδη μαραθώνιο έτρεξαν επίσης Ελληνοαμερικανοί, με καλύτερο όλων τον καταγόμενο από την Αράχωβα, Δημήτριο Βελούλη, που τερμάτισε πέμπτος.

4οι Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες

Λονδίνο 1908
Ελληνικές συμμετοχές: 12 άνδρες

Μετάλλια: 3 αργυρά

Μετά τους αποτυχημένους οργανωτικά Αγώνες του 1900 και του 1904, η Αθήνα φιλοξένησε το 1906 τη Μεσολυμπιάδα ή αλλιώς τους 2ου Διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, έπειτα από πρόταση της Ελλάδας και έχοντας τη στήριξη της ΔΟΕ για να σωθεί ο Ολυμπισμός. Επρόκειτο για μια πολύ επιτυχημένη διοργάνωση, στην οποία μετείχαν 90 Έλληνες αθλητές στίβου και κατέκτησαν 1 χρυσό, 3 αργυρά και 4 χάλκινα μετάλλια.

Ένας από τους λόγους που η ΔΟΕ υποστήριξε την ελληνική πρωτοβουλία, ήταν ότι οι 4οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα γινόντουσαν το 1908 στη Ρώμη και πάλι ως τμήμα διεθνούς έκθεσης. Οι Αγώνες, όμως, δεν έγιναν ποτέ στη Ρώμη λόγω της έκρηξης του Βεζούβιου το 1906, που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές. Ως εναλλακτική λύση επιλέχτηκε το Λονδίνο.

Στην πρωτεύουσα του Ηνωμένου Βασιλείου έλαμψε για πρώτη φορά το άστρο του Κωστή Τσικλητήρα που κατέκτησε δύο αργυρά μετάλλια, στο ύψος άνευ φοράς και στο μήκος άνευ φοράς.

Στο δεύτερο σκλαί του βάθρου των νικητών ανέβηκε και ο Μιχάλης Δώριζας στον ελεύθερο ακοντισμό, ενώ στο ίδιο αγώνισμα ο Χαράλαμπος Ζουράς ήταν τέταρτος. Στους Αγώνες πήρε μέρος στα 28 του και ο… βετεράνος Ολυμπιονίκης του 1904, Νίκος Γεωργαντάς, ο οποίος στη Μεσολυμπιάδα είχε κατακτήσει ένα χρυσό και δύο αργυρά μετάλλια, αλλά έμεινε μακριά από τις επιδόσεις του.

5οι Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες

Στοκχόλμη 1912
Ελληνικές συμμετοχές: 6 άνδρες

Μετάλλια: 1 χρυσό και 1 χάλκινο

Με το νερό να μπαίνει στο αυλάκι και τους Ολυμπιακούς Αγώνες να αποκτούν πιο συμπαγή μορφή, ήρθε και το πρώτο χρυσό μετάλλιο για την Ελλάδα μετά τη νίκη του Σπύρου Λούη το 1896. Τα κατάφερε ο ανυπέρβλητος, Κωστής Τσικλητήρας, αναμφισβήτητα ο καλύτερος Έλληνας αθλητής στίβου της προπολεμικής περιόδου.

Ο ύψους 1,92 μ. με τα τεράστια άκρα πρωταθλητής από την Πύλο κέρδισε στο μήκος άνευ φορά με άλμα 3,37 μ., ένα μόλις εκατοστό περισσότερο από τον δεύτερο, Αμερικανό Πλατ Άνταμς. Ο Τσικλητήρας ήταν ακόμα τρίτος στο ύψος άνευ φοράς.

Ατυχώς πέθανε από μηνιγγίτιδα το 1913 κατά τη μάχη του Μπιζανίου, που οδήγησε στην απελευθέρωση της Ηπείρου από τους Οθωμανούς. Αν και θα μπορούσε να αποφύγει την στράτευση ως Ολυμπιονίκης, δεν έκανε χρήση του δικαιώματός του και προσφέρθηκε να πάει στο μέτωπο.

Οι Αγώνες στο Λονδίνο αποτέλεσαν το κύκνειο άσμα του Ολυμπιονίκη του 1908, Μιχάλη Δώριζα.

ΠΗΓΗ