Η Πάτρα γνωρίζει τον Αθλητισμό, με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες 1896

Πέντε χρόνια μετά την ίδρυση της Παναχαϊκής, το 1891, ως Παναχαϊκός Γυμναστικός Σύλλογος, η Ελλάδα αναλαμβάνει τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων, οι πρώτοι μετά την αναβίωσή τους.

Είναι το 1896 και η Πάτρα γνωρίζει από κοντά, όλο και πιο μεθοδικά, όλο και πιο οργανωμένα, τον αθλητισμό. Ο Παναχαϊκός διοργανώνει τους περίφημους «Εσωτερικούς Αγώνες» που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον της πόλης και όχι μόνο.

Χωρίς να λάβουν μέρος οι αθλητές της «Γυμναστικής Εταιρείας Πατρών», λόγω άρνησης των διοικούντων της, αλλά με τη συμμετοχή των γυμναστικών συλλόγων Πύργου, Αιγίου, Μεσολογγίου και «Πανελληνίου Γ.Σ.», καθώς και με τη συμμετοχή αρκετών «φιλάθλων», διοργανώθηκαν στην Πάτρα - από τις 19 έως τις 23 Μαΐου - οι ετήσιοι αγώνες του «Παναχαϊκού Γ.Σ.». Εκ του γεγονότος της ευρείας συμμετοχής συλλόγων και αθλητών, οι αγώνες που χαρακτηρίστηκαν ως Περιφερειακοί, όπως ήταν φυσικό, προσέλκυσαν το ενδιαφέρον του κοινού, αλλά και το ενδιαφέρον σημαντικών αθλητικών παραγόντων, καθώς και Ολυμπιονικών. Τους τοπικούς - περιφερειακούς αγώνες του 1896 παρακολούθησαν, ερχόμενοι στην Πάτρα, οι Τιμολ. Φιλήμων και Σπυρ. Λάμπρος (ως μέλη της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων), Σ. Νίδερ (πρόεδρος του «Πανελληνίου Γ.Σ.»), Α. Παπαμιχαήλ (αντιπρόεδρος του «Γυμναστικού Συλλόγου - Στράτων» Αιγίου), Ε. Αποστολόπουλος (πρόεδρος του «Γυμναστικού Συλλόγου - Ιφιτος» Πύργου) και ο Μαραθωνοδρόμος Ολυμπιονίκης Σπύρος Λούης, στον οποίο οι Πατρινοί επιφύλαξαν αποθεωτική υποδοχή. Επίσης, μετείχαν και αρκετοί Ολυμπιονίκες, όπως οι Χαρ. Βασιλάκος, Αλεξ. Τουφερής και Μιλτ. Γκούσκος (Β' Ολυμπιονίκες), καθώς και οι Σωτ. Βερσής, Ιωαν. Περσάκης (Γ' Ολυμπιονίκες), ενώ ο Ελβετός Ολυμπιονίκης Λουδ. Σούτερ συμμετείχε ως μέλος του διοργανωτή των αγώνων Συλλόγου.

Στους τοπικούς - περιφερειακούς αγώνες του 1896 πρώτευσαν:

Α. Από τον «Παναχαϊκό Γ.Σ.» οι αθλητές Λουδ. Σούτερ (άρση βαρών και ασκήσεις στο δίζυγο - δευτεραθλητής στο εφαλτήριο χωρίς λαβές), Αθαν. Σκαλτσογιάννης (δευτεραθλητής στα άλματα εις μήκος και εις ύψος), Α. Πανταζόπουλος (στους δρόμους 800 μ. και 1.500 μ.), Αχιλ. Χατζής (άλμα επί κοντώ και αναρρίχηση σε σχοινί), Η. Γιούργας (άλμα τριπλούν), Ανδρ. Χρηστόπουλος (άρση βαρών και ασκήσεις μονόζυγου), Αριστ. Πετμεζάς (δεύτερος στις ασκήσεις δίζυγου), Ιωαν. Μαυρούλιας (ιππικό εφαλτήριο), Σ. Αναστασόπουλος (δρόμος 100 μ.), Κ. Μαρκόπουλος (άλμα εις μήκος), Νικ. Δριβελόπουλος (στους κρίκους) και ο εντεκάχρονος Δ. Ακρατόπουλος (στην αναρρίχηση και στο μονόζυγο).

Β. Από τον «Πανελλήνιο Γ.Σ.» οι αθλητές Σ. Βερσής (δισκοβολία), Αλ. Τουφερής (δρόμος 100 μ.), Μ. Γκούσκος (σφαιροβολία) και I. Περσάκης (ασκήσεις στους κρίκους).

Γ. Από τον «Γυμναστικό Σύλλογο Αιγίου - Στράτων» οι αθλητές Ν. Λεοτσάκος (δεύτερος στην σφαιροβολία) και Χρυσ. Μεσσηνέζης (στο δίζυγο εφήβων), ενώ μετείχαν χωρίς να διακριθούν και οι Ζαρκάδας, Σωτηρόπουλος, Πετρόπουλος, Θεοδωρόπουλος και ο δεκαετής Αλεξανδρόπουλος.

Δ. Από τον «Γυμναστικό Σύλλογο Πύργου - Ιφιτος» οι αθλητές Κ. Λεβεντάκος (στο δρόμο 400 μ. - δεύτερος στο τριπλούν και τρίτος στα άλματα εις ύψος και εις μήκος) και Παν. Γαβριήλ (στις ασκήσεις σε εφαλτήριο και δεύτερος στους κρίκους), ενώ μετείχαν και οι Μακρής, Καψάλης, Κόκκινος, Σακελλαρίου και Μπάμιας.

Ε. Από τον «Παναιτωλικό Γ.Σ. Μεσολογγίου», πρώτευσε στο εφαλτήριο με λαβές, μεταξύ εφήβων, ο Παν. Μακρής, ενώ είχαν πάρει μέρος τους αγώνες και οι Οικονομόπουλος, Λακιώτης και ο έφηβος Καρκαβίτσας.

Το πρόγραμμα, επίσης, περιελάμβανε και κολυμβητικούς αγώνες, στους οποίους, όμως, έλαβαν μέρος μόνο αθλητές του «Παναχαϊκού Γ.Σ.». Οι κολυμβητικοί αγώνες διεξήχθησαν στις 22 Μαΐου και πρώτευσαν οι εξής αθλητές: Αγησίλαος Διαμαντόπουλος - στα 100 μ., Νικόλαος Γεωργαντάρας - στα 500 μ., Γεώργιος Μαρκεζίνης - στα 1.200 μ. και Α. Φέγγος - στα 100 μ. εφήβων.

Την επόμενη ημέρα (23 Μαΐου) διεξήχθησαν και λεμβοδρομίες μεταξύ των δύο και μοναδικών λέμβων που διέθετε ο «Παναχαϊκός». Οι λέμβοι διαγωνίστηκαν στις αποστάσεις των 2.000 μ. και 4.000 μ., κερδίζοντας και οι δύο από μία πρώτη θέση. Η λέμβος «Πάτραι», με πλήρωμα τους Βούλγαρη, Ρίζο, Γιαννακόπουλο, Ηλιόπουλο και πηδαλιούχο τον Τσακασιάνο, πρώτευσε στην απόσταση των 2.000 μ., ενώ η λέμβος «Παναχαϊκός», με πλήρωμα τους Κοκκαλιάρη, Λιβάνη, Δρούκα, Κωνσταντινόπουλο και πηδαλιούχο τον Κασκαντάρη, πρώτευσε στην διαδρομή των 4.000 μ.

Το μεγαλύτερο γεγονός, ωστόσο, των τοπικών - περιφερειακών αγώνων του 1896 ήταν το αγώνισμα του «Αχαϊκού Δρόμου», που προσέλκυσε πλήθη κόσμου και στο οποίο μετείχαν 65 δρομείς. Από αυτούς, ο πιο γνωστός ήταν ο Χαρ. Βασιλάκος, που είχε καταταγεί δεύτερος στον Α' Μαραθώνιο Δρόμο, καθώς και τρεις νεαροί δρομείς από το Μαρούσι, που προπονούσε ο Σπ. Λούης και τους είχε ακολουθήσει στην Πάτρα. Με αφετηρία την πλατεία στην Κάτω Αχαΐα και τέρμα το Γυμναστήριο του «Παναχαϊκού Γ.Σ.», οι δρομείς θα έπρεπε να διανύσουν μία απόσταση 20 χλμ. επί δύσβατου κατσικόδρομου, διαδρομή που δυσκόλεψε τους περισσότερους δρομείς. Γιατί, από τους 65 αθλητές, τερμάτισαν μόνο 10 και στις τρεις πρώτες θέσεις οι μαρουσιώτες  Παληός, Αλημπαλάς και Ντριβέλας, κατά σειρά κατάταξης. Το γεγονός ενθουσίασε τον Σπ. Λούη, ο οποίος έσπευσε να πανηγυρίσει τη νίκη των συμπατριωτών του και να συνοδεύσει τον Κ. Παληό στον «γύρο του θριάμβου», που ακολούθησε στο Γυμναστήριο του «Παναχαϊκού Γ.Σ.».

Με το τέλος των τοπικών - περιφερειακών αγώνων, στις 23 Μαΐου, ο Τιμ. Φιλήμων στεφάνωσε τους πρωταθλητές με στεφάνια δάφνης και μετά ακολούθησε παρέλαση όλων των αθλητών και παραγόντων, με επικεφαλής τον Σπ. Λούη, από το Γυμναστήριο μέχρι την πλατεία Γεωργίου Α'. Την παρέλαση, της οποίας προπορευόταν η Μπάντα του Συλλόγου, παρακολούθησε κυριολεκτικά όλη η Πάτρα, με εκδηλώσεις θαυμασμού προς τους μετέχοντες και τους διοργανωτές των αγώνων.

Η πρώιμη περίοδος της ανάπτυξης του ελληνικού και του πατραϊκού αθλητισμού έληξε, με τον απόηχο της πρώτης σύγχρονης Ολυμπιάδας του 1896 να δημιουργεί ευοίωνες προσδοκίες για το μέλλον. Για το λόγο αυτό, τα αθλητικά σωματεία της Πάτρας, για να ανταποκριθούν στις επικείμενε προκλήσεις, επιδίωξαν την διοικητική τους αναδιοργάνωση, έτσι ώστε το νέο στελεχικό δυναμικό να εμφυσήσει στους συλλόγους καινούρια πνοή.

Πρώτος που ζήτησε να απαλλαγεί των καθηκόντων του ήταν ο Χρ. Κορύλλος, του οποίου το αίτημα έγινε δεκτό από την γενική συνέλευση των μελών του «Παναχαϊκού Γ.Σ.», την 1η Ιουλίου 1896. Αντικαταστάτης του, στη θέση του πρόεδρου, εκλέχτηκε ο βιομήχανος και κοινωνικός παράγοντας Γεράσιμος Κόγκος, που πλαισιώθηκε από παλαιά και νέα διοικητικά στελέχη. Μεταξύ αυτών, ξεχώριζαν οι Διον. Μελισσηνός, Νικ. Γερακάρης, Μιχ. Φραγκόπουλος, Γεωρ. Τριάντης, Κανέλλος Κανελλόπουλος, πατέρας του αείμνηστου Παν. Κανελλόπουλου.

Τρεις μήνες αργότερα, στις 6 Οκτωβρίου, διοικητικές αλλαγές επήλθαν και στην «Γυμναστική Ε.Π.», με την παραίτηση του προέδρου της Αιμ. Γερούση, κατόπιν πιέσεων των μελών της γενικής συνέλευσης του συλλόγου. Επειδή, όμως, οι ανακατατάξεις δεν έγιναν με τον ίδιο ομαλό τρόπο όπως στον «Παναχαϊκό Γ.Σ.», αντί προέδρου, η γενική συνέλευση της «Γυμναστικής Ε.Π.» εξέλεξε μια τριμελή επιτροπή, που σε εύθετο χρόνο θα όριζε ένα από τα τρία μέλη της ως πρόεδρο του σωματείου. Τελικά, μια εβδομάδα αργότερα, πρόεδρος αναδείχθηκε ο κτηματίας και μεγαλέμπορος Κων. Πράτσικας, γεν. γραμματέας ο Κων. Θεοδώρου, ταμίας ο Νικ. Λάλλας και μέλη οι Σπ. Σταυρόπουλος και Ευάγγελος Καρόκης.

Η αθλητική ευφορία, που είχε δημιουργηθεί, βεβαίως δεν ήταν γνώρισμα αποκλειστικά πατρινό αλλά πανελλήνιο και όχι μόνο. Αθλητική ευφορία επικρατούσε και στα ελληνικά σωματεία των υπόδουλων τότε περιοχών, που ευελπιστούσαν στις πρωτοβουλίες - αθλητικές και μη - του μητροπολιτικού τους κέντρου, όπως ήταν η πρωτοβουλία της τέλεσης στην Αθήνα των Α' Ολυμπιακών Αγώνων της σύγχρονης εποχής. Ένα τεράστιας σημασίας γεγονός, γιατί είχε επαναφέρει την Ελλάδα και πάλι στο διεθνές προσκήνιο, δημιουργώντας παράλληλα και ποικίλα όνειρα, που έφθαναν μέχρι και την εθνική ολοκλήρωση.

Μια νέα πρωτοβουλία, για την ανάπτυξη του αθλητισμού, που προωθήθηκε στον απόηχο των Α' Ολυμπιακών Αγώνων, ήταν η δευτεροβάθμια οργάνωση των αθλητικών συλλόγων, σκέψη και πρόταση που είχε καλλιεργηθεί στην Πάτρα και είχε κατατεθεί προς συζήτηση από τους πατρινούς αθλητικούς παράγοντες.

Για τον συντονισμό της κοινής δράσης και «...χάριν παγιώσεως και διαδόσεως της γυμναστικής εν Ελλάδι...», οι πατρινοί ζητούσαν από το 1895 τη σύσταση συντονιστικού αθλητικού οργάνου όλων των σωματείων. Πρόταση, που τελικά υλοποιήθηκε στις αρχές του 1897.

*Με στοιχεία από το βιβλίο «Αχαΐα περί αθλητικού παρελθόντος», του Κώστα Κοκοβίκα