Και όμως η Γη δεν είναι σφαιρική!

Η Γη δεν είναι επίπεδη, αλλά από την άλλη δεν είναι απόλυτα σφαιρική. Και κάπου εδώ πιθανόν να ρωτήσεις. Γιατί οι πλανήτες είναι γενικώς σφαιρικοί;

Για να μπορέσει ένα αντικείμενο να αποκαλείται πλανήτης πρέπει να έχει σφαιρικό σχήμα. Αντικείμενα άνω των  1023 kg τείνουν να είναι σφαιρικά και αν πληρούν και άλλα κριτήρια, όπως το να καθαρίζουν την τροχιά τους, ονομάζονται πλανήτες. Αντικείμενα κάτω από αυτό το μέγεθος τείνουν να μην είναι σφαιρικά, γεγονός που δείχνει ότι το σφαιρικό σχήμα έχει να κάνει με τη βαρύτητα.

Οι πλανήτες σχηματίζονται από κομμάτια ύλης που προσκρούουν το ένα στο άλλο με την πάροδο του χρόνου στους πρωτοπλανητικούς δίσκους γύρω από τα αστέρια, σχηματίζοντας μεγαλύτερες μάζες. Καθώς αυξάνεται η μάζα, αυξάνεται και η βαρυτική έλξη του νέου πλανήτη, προσελκύοντας ακόμα περισσότερη ύλη. Όταν έχουμε μια συστάδα από ζεστό, λιωμένο υλικό του πλανήτη, τότε η βαρύτητα αρχίζει να τον εξομαλύνει δίνοντάς του το χαρακτηριστικό σφαιρικό σχήμα.

Γιατί όμως η Γη δεν είναι σφαιρική;

Η βαρύτητα είναι πολύ αδύναμη για να μετατρέψει τη Γη σε μια τέλεια σφαίρα, ενώ παράλληλα δεν είναι η μόνη δύναμη που επηρεάζει το σχήμα ενός πλανήτη. Εκτός από την τεκτονική δραστηριότητα που μετακινεί ηπείρους, δημιουργώντας και καταστρέφοντας χερσαίες μάζες και οροσειρές, η Γη διαμορφώνεται και από τη φυγόκεντρο δύναμη

Το 1671, ο αστρονόμος Jean Richter ταξίδεψε από το Παρίσι της Γαλλίας στην Καγιέν της Γαλλικής Γουιάνας στη Νότια Αμερική. Μαζί του πήρε ένα ρολόι εκκρεμές. Ενώ το ρολόι ήταν ακριβές στο Παρίσι, παρατήρησε ότι στην Καγιέν έτρεχε αργά, χάνοντας δυόμισι ολόκληρα λεπτά κάθε μέρα και μίκρυνε το εκκρεμές για να γίνει το ρολόι ακριβές. Ωστόσο, όταν επέστρεψε στο Παρίσι διαπίστωσε ότι το ρολόι έτρεχε πολύ γρήγορα, κατά δυόμισι λεπτά κάθε μέρα.

Αυτό που συνειδητοποίησε ο μαθηματικός Christiaan Huygens ακούγοντας το ρολόι του Richter ήταν πως πρόκειται για την πειραματική απόδειξη ότι η Γη περιστρεφόταν και πως η επίδραση στο ρολόι οφειλόταν στο σχήμα της Γης.

Αργότερα, ο Νεύτωνας έδειξε χρησιμοποιώντας δεδομένα από ένα παρόμοιο εκκρεμές Ρολόι και τον ισημερινό του Δία, ότι ο Πλανήτης Γη διογκώθηκε στον ισημερινό λόγω της φυγόκεντρης δύναμης της περιστροφής της, και μάλιστα υπολόγισε κατά πόσο. Κοντά στον ισημερινό, η βαρύτητα δρα πάνω σας λιγότερο απ’ ό,τι κοντά στους πόλους, καθώς βρίσκεστε πιο μακριά από τον κύριο όγκο της μάζας της Γης, εξηγώντας γιατί το εκκρεμές συμπεριφέρεται διαφορετικά.

ΠΗΓΗ