Γιαχία Σινουάρ: Πώς ο άνθρωπος που κρύβεται στις σκιές θα επηρεάσει την εξέλιξη του πολέμου

Ο διορισμός του Γιαχία Σινουάρ ως ανώτατου ηγέτη της Χαμάς επισημοποιεί έναν ρόλο που ανέλαβε τις πρώτες πρωινές ώρες της 7ης Οκτωβρίου, όταν η αιφνιδιαστική επίθεση στο Ισραήλ, της οποίας θεωρείται ο εγκέφαλος, οδήγησε στο πιο αιματηρό κεφάλαιο της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης.

Θεωρείται ως σκληροπυρηνικός με στενότερους δεσμούς με την ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς από τον προκάτοχό του, Ισμαήλ Χανίγια, ο οποίος δολοφονήθηκε στην πρωτεύουσα του Ιράν τον περασμένο μήνα. Για τον θάνατό του το Ιράν κατηγορεί το Ισραήλ και οι σύγκρουση των δύο έχει εντείνει τους φόβους για το ενδεχόμενο να πυροδοτήσει έναν εκτεταμένο περιφερειακό πόλεμο.

 Ο Γιαχία Σινουάρ θεωρείτο ότι είχε ήδη τον τελικό λόγο για οποιαδήποτε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός για τη Γάζα και την απελευθέρωση δεκάδων Ισραηλινών ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς.

Ωστόσο, σε αντίθεση με τον Ισμαήλ Χανίγια που έμενε στο Κατάρ, ο Σινουάρ κρύβεται βαθιά μέσα στη Γάζα και οι μεσολαβητές υποστηρίζουν ότι χρειάζονται αρκετές ημέρες για να ανταλλάξουν μηνύματα μαζί του. Αυτό εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πώς θα διαχειριστεί τη Χαμάς, μία οργάνωση με στελέχη σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Η Χαμάς έχει επιβιώσει από τη δολοφονία αρκετών κορυφαίων ηγετών για περισσότερες από τρεις δεκαετίες , διατηρώντας παράλληλα υψηλό βαθμό εσωτερικής συνοχής - και η επιλογή του Σινουάρ, που βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τους περισσότερο καταζητούμενους του Ισραήλ, για πολλούς ερμηνεύεται ως ένδειξη  περιφρόνησης.

Αλλά η Χαμάς δεν αντιμετώπισε ποτέ μια κρίση αυτού του μεγέθους - και ο άνθρωπος που τη δημιούργησε τώρα είναι επιφορτισμένος με τη διαχείριση των επιπτώσεων.

Ακόμα πιο σκληρή στάση απέναντι στο Ισραήλ
Ο Χανίγια ήταν βετεράνος της πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς, ο οποίος είχε διατελέσει κάποτε πρωθυπουργός της Παλαιστίνης και τα τελευταία χρόνια διαχειριζόταν τις υποθέσεις της Χαμάς από τη βάση του στο Κατάρ.

Ενώ η Χαμάς πάντα υποστήριζε τον ένοπλο αγώνα, ο Χανίγια και άλλοι εξόριστοι ηγέτες είχαν εκφράσει περιστασιακά έναν πιο μετριοπαθή λόγο, αφήνοντας ακόμη και ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποδεχτούν μια πιθανή λύση δύο κρατών, αν και αρνούνταν επίσημα να αναγνωρίσουν το Ισραήλ.

Ο Σινουάρ, αντίθετα, πέρασε περισσότερες από δύο δεκαετίες στις ισραηλινές φυλακές και είπε στους ανακριτές ότι είχε σκοτώσει 12 Παλαιστίνιους που φέρονταν ως ύποπτοι για συνεργασία με το Ισραήλ, αποκτώντας τη φήμη του σκληρού τόσο μεταξύ των παλαιστινίων όσο και των ισραηλινών.

Αυτός και ο Μοχάμεντ Ντέιφ, ο σκιώδης επικεφαλής της ένοπλης πτέρυγας της Χαμάς που το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι σκότωσε σε πρόσφατο χτύπημα, πέρασαν χρόνια οικοδομώντας τη στρατιωτική δύναμη της ομάδας και πιστεύεται ότι είναι οι εγκέφαλοι της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου. 

Στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις, «ο Χανίγια είχε παίξει μεγάλο ρόλο στην προσπάθεια να πείσει τον Σινουάρ να αποδεχθεί μια πρόταση κατάπαυσης του πυρός με το Ισραήλ», δήλωσε ο Χιου Λόβατ, ειδικός στην Ισραηλινο-Παλαιστινιακή σύγκρουση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.

Ο Σινουάρ έχει επιμείνει στα αιτήματα για την απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστινίων αιχμαλώτων, την πλήρη απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και μια διαρκή κατάπαυση του πυρός — παρόλο που σχεδόν 40.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στον συνεχιζόμενο πόλεμο, που έχει ερημώσει το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου υποσχέθηκε να συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι να καταστραφεί πλήρως η Χαμάς και όλοι οι όμηροι να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

«Η δολοφονία του Χανίγια έφερε ήδη τις διαπραγματεύσεις πίσω», λέει η Λίνα Χατίμπ, ειδική στη Μέση Ανατολή του think tank Chatham House με έδρα το Λονδίνο. «Αυτή η κίνηση της Χαμάς κάνει τις διαπραγματεύσεις ακόμη πιο δύσκολες».

Ο Sadeq Abu Amer, επικεφαλής της Ομάδας Palestinian Dialogue, ενός think tank που εδρεύει στην Τουρκία, είπε ότι ενώ η ανάδειξη του Σινουάρ μπορεί να φαίνεται ότι είναι μια «πρόκληση για το Ισραήλ», η επίτευξη συμφωνίας παραμένει δυνατή. «Ο Σινουάρ στον νέο του ρόλο, μπορεί να κάνει ένα βήμα που θα εκπλήξει τους πάντες», προσθέτει ο ίδιος.

Κρύβεται στις σκιές
Η πρόβλεψη του τρόπου με τον οποίο ο Σινουάρ θα οδηγήσει τη Χαμάς είναι δύσκολο λόγω της μυστικότητας γύρω του.

Ο Σινουάρ δεν έχει εμφανιστεί από την αρχή του πολέμου, αλλά και πριν από τις 7 Οκτωβρίου είχε κάνει μόνο σπάνιες δημόσιες εμφανίσεις. Είναι πιθανό να κρύβεται βαθιά μέσα στο δίκτυο σηράγγων της Χαμάς και σε μεγάλο βαθμό είναι αποκομμένος από τον έξω κόσμο.

Ενώ μπορεί να αναμένεται ότι θα καθορίσει τη συνολική πολιτική και θα λάβει την τελική απόφαση για οποιαδήποτε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, τις καθημερινές επιχειρήσεις της Χαμάς στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη και αλλού είναι πιθανό να τις διαχειρίζονται οι εξόριστοι ηγέτες της στο Κατάρ, τον Λίβανο, την Τουρκία και το Ιράν.

«Υπάρχουν ζητήματα για τα οποία μπορεί να πάρει μια απόφαση και υπάρχουν θέματα για τα οποία μπορούν να αποφασίσουν οι αναπληρωτές του και τα υπόλοιπα μέλη του πολιτικού γραφείου», είπε ο Χάνι αλ-Μάσρι, ένας βετεράνος Παλαιστίνιος αναλυτής που έχει συναντήσει το μεγαλύτερο μέρος των ηγετών της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένων των Χανίγια και Σινουάρ.

Η Χαμάς έχει μακρά ιστορία επιμονής μετά τη δολοφονία των κορυφαίων ηγετών της - συμπεριλαμβανομένου του ιδρυτή και πνευματικού ηγέτη της, Σεΐχη Αχμέντ Γιασίν, ο οποίος σκοτώθηκε σε αεροπορική επιδρομή το 2004.

Αλλά ποτέ δεν αντιμετώπισε μια εκστρατεία στοχευμένων δολοφονιών τέτοιας κλίμακας.

Το Ισραήλ λέει ότι έχει σκοτώσει πολλούς διοικητές της Χαμάς στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένου του Ντέιφ, τον θάνατο του οποίου η Χαμάς ούτε επιβεβαίωσε ούτε διέψευσε. Ένας άλλος κορυφαίος ηγέτης της Χαμάς, ο Σάλεχ Αρούρι , σκοτώθηκε σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στη Βηρυτό τον Ιανουάριο. Η σειρά των στοχευμένων δολοφονιών πιθανότατα οδήγησε άλλους ηγέτες της Χαμάς να περιορίσουν τις κινήσεις και τις επαφές τους.

Αυτό θα μπορούσε τελικά να υποβαθμίσει την οργάνωση, παρόλο που απολαμβάνει την υποστήριξη πολλών —αλλά όχι των περισσότερων— Παλαιστινίων .

«Η εξάλειψη από το Ισραήλ ανώτερων ηγετών της Χαμάς που δεν μπορούν εύκολα να αντικατασταθούν πιθανότατα είχε ποιοτικό αντίκτυπο στο κίνημα», είπε ο Λόβατ. «Πιο θεμελιωδώς, ωστόσο, η δολοφονία υψηλόβαθμων στελεχών όπως του Αρούρι και του Χανίγια φαίνεται ότι οδήγησε το κίνημα σε μια πιο σκληρή κατεύθυνση».