Δημοσιογραφία και έλεγχος της εξουσίας στη νέα εποχή

 Καθώς με την ευκαιρία των 15ων γενεθλίων του thebest.gr, μπήκα στην αναπόφευκτη διαδικασία της αξιολόγησης της έως τώρα πορείας του Μέσου, μία σκέψη σφηνώθηκε εξαρχής στο μυαλό.

Ποιο μπορεί να είναι το μέτρο της επιτυχίας ή της αποτυχίας, η δοκός εκείνη που εάν υπερπηδηθεί μπορεί ένα Μέσο Ενημέρωσης στην εποχή μας να θεωρεί πως επιτελεί άξια τον ρόλο του;

Το κλειδί για να βρεθεί μία όσο το δυνατόν πιο αντικειμενική και αντιπροσωπευτική απάντηση είναι η λέξη εποχή. Διότι, μετά και το ξέσπασμα της επανάστασης της τεχνητής νοημοσύνης και των συνεχώς διευρυνόμενων χρήσεων της στην καθημερινότητά μας, έχουμε εισέλθει ως παγκόσμια κοινότητα σε ύδατα αχαρτογράφητα. Ένας νέος κόσμος έχει γεννηθεί και μένει να αξιολογηθεί κατά πόσον θα αποδειχθεί και κατά Huxley γενναίος.

Ποιος λοιπόν είναι ο ρόλος της δημοσιογραφίας και των Μέσων Ενημέρωσης σε αυτό το καινοφανές περιβάλλον; Πρέπει να προτάξουν το έγκαιρο της ενημέρωσης; Πρέπει να ενισχύσουν τον ρεπορταζιακό τους χαρακτήρα; Πρέπει να στρέψουν την προσοχή τους στο infotainement; Πρέπει να στήσουν αναχώματα στην επελαύνουσα λαίλαπα των fake news;

Η εύκολη απάντηση είναι πως όλα τα προαναφερθέντα, μαζί με κάποια στοιχεία ακόμα, αποτελούν το ιδανικό κοκτέιλ για τη λειτουργία ενός σύγχρονου Μέσου Ενημέρωσης που θέλει ως προτεραιότητα, να επιτελεί τον περιώνυμο ρόλο του ως τέταρτη εξουσία.

Επιτρέψτε μου να καταθέσω μία εναλλακτική οπτική.

Παρατηρούμε τόσο στην ευρωπαϊκή μας γειτονιά, όσο και παγκοσμίως, μία τάση της κρατικής εξουσίας προς μοντέλα πιο αυταρχικά και σίγουρα με πιο ενεργά και απλωμένα πλοκάμια ελέγχου σε κάθε είδους δραστηριότητα των πολιτών, η οποία υποβοηθείται από την ευρεία χρήση και κατάχρηση των δυνατοτήτων των νέων τεχνολογιών.

Η απάντηση της δημοσιογραφίας σε αυτή την τάση έχει υπάρξει στην καλύτερη των περιπτώσεων σπασμωδική. Στην πλειοψηφία τους, ακόμα και εμβληματικά Μέσα Ενημέρωσης που έχουν κρατήσει για δεκαετίες το λάβαρο της αδέσμευτης ενημέρωσης ψηλά,  μοιάζουν όχι απλά να έχουν συνθηκολογήσει και να έχουν αποδεχθεί την κατάσταση, αλλά και να προσπαθούν να την εκμεταλλευτούν προς ίδιον όφελος.

Αναμφίβολα, το περιβάλλον μέσα στο οποίο επιχειρούν τα Μέσα Ενημέρωσης –διότι δεν πρέπει να λησμονούμε πως είναι και αυτά επιχειρήσεις- είναι το πλέον προκλητικό στην ιστορία. Η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας γονάτισε τα περισσότερα από αυτά, ενώ η ραγδαία αύξηση της διεισδυτικότητας των social networks στα χωρικά ύδατα της παραδοσιακής δημοσιογραφίας, τα έχει καταδικάσει σε έναν φαύλο κύκλο επαναπροσδιορισμού της ταυτότητάς τους ο οποίος για την ώρα τουλάχιστον, οδηγεί στο απόλυτο τέλμα.

Προφάσεις εν αμαρτίαις.

Ξεκάθαρα, ο πλέον εμβληματικός ρόλος που καλούνται να παίξουν τα Μέσα Ενημέρωσης στη νέα αυτή εποχή, είναι ο έλεγχος της εξουσίας –της κρατικής πρώτα και πάνω απ’ όλα, αλλά και όποιας άλλης μικροεξουσίας οδηγεί σε καταπάτηση δικαιωμάτων και αφαίρεση ελευθεριών.

Η σύγχρονη δημοσιογραφία οφείλει να αποτελέσει τον μίτο από τον οποίο θα πιαστούν οι πολίτες ώστε, όντες πλέον έγκυρα και άρτια πληροφορημένοι, θα καταφέρουν να εξέλθουν από τον λαβύρινθο της παραπληροφόρησης, των fake news και των σειρήνων του λαϊκισμού.

Ο μόνος φόβος της κρατικής εξουσίας είναι ο ενεργός και ενημερωμένος πολίτης –κι αυτός μπορεί να αναστηθεί μοναχά εάν η δημοσιογραφία αποφασίσει επιτέλους να επιτελέσει, με το όποιο κόστος, τον υπαρξιακό της ρόλο.

Στο thebest.gr έχουμε την ταπεινότητα να αναγνωρίζουμε την δυσκολία αυτής της αποστολής και τα λάθη στα οποία έχουμε κατά καιρούς υποπέσει, αλλά και την περηφάνια να δηλώνουμε ευθαρσώς πως ο έλεγχος της κάθε εξουσίας είναι το λειτούργημα που έχουμε επιλέξει να υπηρετούμε. Με τη δύναμη που μας δίνουν οι εκατοντάδες χιλιάδες καθημερινοί αναγνώστες μας, αισιοδοξούμε πως θα κατορθώσουμε να φανούμε άξιοι της υψηλής αυτής αποστολής.