Εβδομάδα Βιώσιμης Κινητικότητας και Πάτρα

Η προηγούμενη εβδομάδα ήταν αφιερωμένη στην «Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Βιώσιμης Κινητικότητας» (16-22/09) και η τελευταία της μέρα στην «Ημέρα χωρίς αυτοκίνητο». Το φετινό θέμα ήταν ο «Κοινόχρηστος Δημόσιος Χώρος». Συμμετείχαν 2592 πόλεις από 45 χώρες, ακόμα και εκτός Ευρώπης ενώ από την Ελλάδα δραστηριοποιήθηκαν 28 πόλεις όχι όμως η Πάτρα (https://mobilityweek.eu/participating-towns-and-cities/?year=2024&country=GR). 

Στην Πάτρα, την τρίτη πόλη της Ελλάδας η κατάσταση είναι τραγική και όσο πάει γίνεται ακόμα χειρότερη και κανείς δεν κάνει κάτι ουσιαστικό. Τα έργα για τις πεζοδρομήσεις έχουν καταντήσει εφιάλτης αφού δεν έχουν συνδυαστεί με αντισταθμιστικά μέτρα ώστε να ανακουφίσουν το κέντρο της πόλης, ενώ η χρονική διάρκεια παράδοσης υπερβαίνει τον αρχικό προγραμματισμό. Τα νέα πεζοδρόμια δεν φέρουν όλα τις ειδικές οδεύσεις για τους τυφλούς ενώ οι ράμπες, άλλες δεν έχουν το σωστό κεκλιμένο επίπεδο και άλλες δεν εφάπτονται στο πεζοδρόμιο προκαλώντας δυσκολία στην κίνηση των ατόμων με αναπηρία. Στα πεζοδρόμια βρίσκει κάνεις διάφορα εμπόδια όπως κομμάτια να εξέχουν από σπασμένους στύλους, κορμούς από κομμένα δέντρα και βεβαίως παρκαρισμένα ΙΧ και μηχανάκια ενώ υπάρχουν και αυτά που γλιστράνε και σε μια βροχή γίνονται παγίδες ατυχημάτων για τους πεζούς. Ο πεζός έχει χάσει πλέον τον χώρο που του αναλογεί με αποτέλεσμα να βγαίνει στον δρόμο με ότι αυτό συνεπάγεται για την σωματική ακεραιότητα. Η αυτοκίνηση έχει κυριαρχήσει παντού με τα διπλοπαρκαρισμένα να κάνουν πάρτι στις κεντρικές αρτηρίες και να εμποδίζουν την ομαλή λειτουργία της πόλης. Η αστυνόμευση ανύπαρκτη αφού η τροχαία δεν έχει προσωπικό και η δημοτική αρχή αρνείται επίμονα την ίδρυση της δημοτικής αστυνομίας αφού αρέσκεται στην αναρχία. 

Τα ΜΜΜ υπολειτουργούν. Ο Προαστιακός, ένα μέσο που θα μπορούσε τόσα χρόνια να αναβαθμιστεί σε light-rail με συχνότερα δρομολόγια και πυκνότερες στάσεις από τον Ψαθόπυργο έως την Κ. Αχαΐα και με δυο διακλαδώσεις να ενώσει Πανεπιστήμιο και πρώην ΑΤΕΙ και να δώσει μία μεγάλη ανάσα στις μετακινήσεις από τις δύο βασικές εισόδους της πόλης μας, λειτουργεί υποβαθμισμένο με παλαιούς συρμούς και με μία γραμμή την οποία προσπαθούν να ανατάξουν με τεχνικές του προηγούμενου αιώνα. Ειδικά ο Νότιος κλάδος με τα σημερινά δεδομένα έχει αχρηστευτεί ενώ αποκόπηκε ένα μεγάλο τμήμα της Πάτρας, αυτό στην περιοχή του Αγίου Ανδρέα να έχει πρόσβαση σε μέσο σταθερής τροχιάς με τουλάχιστον αποδεκτά δρομολόγια. 

Τα αστικά λεωφορεία δυσκολεύονται να κινηθούν στους στενούς δρόμους ενώ η κατάσταση επιβαρύνεται από τα διπλοπαρκαρισμένα. Οι λεωφορειακές γραμμές παραμένουν ως έχουν χωρίς να έχει γίνει κάποια συγκοινωνιακή μελέτη για να προσαρμοστούν στις ανάγκες του επιβατικού κοινού ενώ το αστικό ΚΤΕΛ λειτουργεί ακόμα με φιλοσοφία του 1960 (δεν είναι ΑΕ). Ο στόλος παρόλο που έχει ανανεωθεί παραμένει γερασμένος αφού ο Μ.Ο. είναι ακόμα περίπου 20 έτη και αυτό οφείλεται κυρίως στη μεγάλη ηλικία ορίου εισαγωγής (18 έτη) και απόσυρσης των λεωφορείων (27 έτη). Η αντικατάσταση των λεωφορείων δεν γίνεται με κάποιο σχεδιασμό, βάση των γραμμών και των αναγκών, αλλά με ότι είναι οικονομικότερο. Και βέβαια δεν συζητάμε λεωφορεία αντιρρυπαντικής τεχνολογίας euro 6 ή υβριδικά.  Δεν υπάρχει επιδότηση εισιτηρίου παρά μόνο αποζημιώσεις για τα μειωμένα. Από την άλλη δεν υπάρχει έλεγχος για τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Ο δήμος επεκτάθηκε αλλά δεν έγινε το ίδιο και με την συγκοινωνία σε περιοχές όπως Καμίνια, Ψαθόπυργο και Σελλά. Η λειτουργία των ΜΜΜ δεν είναι ελκυστική λόγω του ότι δεν υπάρχουν συχνότερα δρομολόγια σε κάποιες περιοχές, ενιαίο εισιτήριο, φθηνότερες κάρτες και ένας φορέας να ελέγχει, να σχεδιάζει και να επιδοτεί τους παρόχους βάση των αναγκών της πόλης. 

Η Πάτρα είναι μια πόλη που προσφέρεται για ποδήλατο. Ο υφιστάμενος ποδηλατοδρόμος μάλλον περισσότερα προβλήματα έχει δημιουργήσει παρά ήλθε για να λύσει. Μπορεί να πήρε χώρο από τον δρόμο αλλά πήρε και από τους πεζούς και η λειτουργία του είναι άκρως προβληματική ενώ ήδη υπάρχουν μεγάλες φθορές όπως στον τάπητα, στα φρεάτια που έχουν πάθει καθίζηση. Ταυτόχρονα υπάρχουν ασυνέχειες και μάλιστα με το πιο επικίνδυνο σημείο να είναι αυτό από τη Νόρμαν έως και λίγο μετά τον Επιβατικό σταθμό κρουαζιέρας «Κανελλόπουλος» καθώς και στο τέλος της Παπαφλέσσα. Η χρήση γίνεται πιο πολύ από πεζούς και αυτό εγκυμονεί κινδύνους για ατυχήματα. Ολοκληρωμένος σχεδιασμός ούτε εδώ υπάρχει παρά κάποιοι ακόμα ονειρεύονται υπόγειο το τραίνο για να φτιάξουν ποδηλατόδρομο στο σημερινό σιδηροδρομικό διάδρομο. Τα ηλεκτρικά ποδήλατα έχουν εξαφανιστεί ενώ οι υποδομές παραμένουν ανενεργές να θυμίζουν… Τα ηλεκτρικά πατίνια έχουν κάνει την εμφάνιση τους όπως παντού αλλά και αυτά κινούνται άναρχα με πολλούς από τους αναβάτες να μην τηρούν τον ΚΟΚ και χωρίς κάποια μέτρα προστασίας όπως π.χ. κράνος.     

Η βιώσιμη αστική κινητικότητα δεν είναι μία εβδομάδα για να μας θυμίζει ένα πανηγυράκι με διάφορες δράσεις που θα μπορούσαν να γίνουν αλλά το πως θα πρέπει να αλλάξει η καθημερινότητα μας προσαρμόζοντας σε νέα δεδομένα για μια ποιοτικότερη ζωή και φιλικότερη προς το περιβάλλον.