Η Καλλιέργεια της Βιομηχανικής Πιπεριάς στη Δυτική Ελλάδα: Αντιμετώπιση των Ιογενών Μολύνσεων και Βελτίωση της Παραγωγής

Η δημιουργία επιχειρησιακής ομάδας και η ανάπτυξη πρωτοκόλλου απολύμανσης σπόρων ως λύση στα προβλήματα των καλλιεργειών βιομηχανικής πιπεριάς

Η καλλιέργεια της βιομηχανικής πιπεριάς αποτελεί μια από τις σημαντικότερες γεωργικές δραστηριότητες στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, παρέχοντας πρώτη ύλη στις τοπικές βιομηχανίες τουρσιού και συμβάλλοντας σημαντικά στην τοπική οικονομία. Η ποικιλία «Σταυρός», που αναπτύχθηκε από το «Ινστιτούτο Αμπέλου και Οπωροκηπευτικών Φυτών Πύργου», καλλιεργείται ευρέως λόγω των εξαιρετικών ποιοτικών χαρακτηριστικών της και της υψηλής ζήτησής της, κυρίως στις αγορές των ΗΠΑ και του Καναδά.

Τα τελευταία δέκα χρόνια, όμως, έχει παρατηρηθεί μείωση της στρεμματικής απόδοσης, ενώ τα φυτά παρουσιάζουν συμπτώματα ανάσχεσης της ανάπτυξης και ποικιλόχρωσης στα φύλλα, με έντονες παραμορφώσεις στους καρπούς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας του τελικού προϊόντος και τη μείωση της ανταγωνιστικότητας στις αγορές.

Σύμφωνα με προκαταρκτικές έρευνες που διεξήγαγε το Εργαστήριο Ιολογίας του Τμήματος Φυτοπροστασίας Πάτρας, στο πλαίσιο του προγράμματος ΑΓΡΟΕΤΑΚ, εντοπίστηκαν ιοί του γένους Tobamovirus στα φυτά με τα ανωτέρω συμπτώματα, με κυριότερους εκπροσώπους τους ιούς Tobacco mosaic virus (T. tabaci) και Pepper mild mottle virus (T. capsici). Οι ιοί αυτοί είναι από τους πιο σταθερούς και διατηρούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα στην επιφάνεια κυρίως των σπόρων της πιπεριάς, από όπου μεταφέρονται εύκολα με τα χέρια. Εντός της καλλιέργειας διασπείρονται με τις καλλιεργητικές εργασίες, με επαφή μεταξύ των φυτών ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο που ευνοεί την επαφή του μολυσμένου παράγοντα με το φυτό. Οι ιοί αυτοί μπορούν να παραμείνουν μολυσματικοί για περισσότερα από δύο χρόνια στο έδαφος, στα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας, από όπου μολύνουν νέες καλλιέργειες μέσω επαφής των ριζών.

Σε διερευνητικές επισκοπήσεις του εργαστηρίου μας, διαπιστώθηκε ότι οι παραγωγοί συχνά διατηρούν σπόρους πιπεριάς από χρόνο σε χρόνο για τις επόμενες καλλιέργειες ή ανταλλάσσουν σπόρους μεταξύ τους, γεγονός που συμβάλλει στη διάδοση των ιών του γένους Tobamovirus. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, πραγματοποιήθηκαν συσκέψεις με ενδιαφερόμενους φορείς, παραγωγούς και μέλη της τοπικής βιομηχανίας τουρσιού. Στο πλαίσιο αυτών των συζητήσεων προτάθηκε η σύσταση επιχειρησιακής ομάδας (ΕΟ) και η υποβολή τεχνικού δελτίου στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης (ΠΑΑ). Κύριος στόχος της επιχειρησιακής ομάδας είναι η ταυτοποίηση των ιών που προκαλούν τα προβλήματα στην καλλιέργεια της ποικιλίας «Σταυρός», η μελέτη της διασποράς τους και η εκπαίδευση των παραγωγών στις μεθόδους αντιμετώπισης των ιώσεων.

Ένας από τους βασικούς στόχους του προγράμματος είναι η ανάπτυξη ενός πρωτοκόλλου χημικής απολύμανσης των σπόρων, που θα ενσωματωθεί στις πρακτικές καλλιέργειας των παραγωγών. Μέσω της επιμόρφωσης των παραγωγών, αναμένεται σημαντική μείωση της διάδοσης των ιών, ενισχύοντας την ποιότητα και την απόδοση της καλλιέργειας της βιομηχανικής πιπεριάς.

Τα αποτελέσματα αυτής της πρωτοβουλίας αναμένεται να συμβάλλουν στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της καλλιέργειας της πιπεριάς, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα του προϊόντος στις διεθνείς αγορές και διασφαλίζοντας τη συνέχιση της παραδοσιακής αυτής δραστηριότητας στην περιοχή της Δυτικής Ελλάδας.

Το Επιχειρησιακό Σχέδιο "Μ16ΣΥΝ2-00106" χρηματοδοτείται στο πλαίσιο της Δράσης 2 του Υπομέτρου 16.1-16.2 “Ίδρυση-Λειτουργία Επιχειρησιακών Ομάδων της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας για την Παραγωγικότητα και τη Βιωσιμότητα της Γεωργίας” του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020.

Για την Ε.Ο. “Ενίσχυση τοπικής παραγωγής πιπεριάς”

Γιάννης Μανουσόπουλος (Ph. D.)

Γεωπόνος-Ιολόγος