Πώς ένα απλό post μπορεί να επηρεάσει το φαγητό μας

Το φαγητό και οι επιλογές μας έχουν γίνει πεδίο δόξης λαμπρό για τα social media, όπου και ένα απλό post μπορεί να μας επηρεάσει δημιουργώντας μη ρεαλιστικές προσδοκίες.

 Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς το σκρολάρισμα στο Instagram, στο Facebook ή το TikTok επηρεάζει την επιλογή του φαγητού σας; Πώς ένα story κάποιου influencer μας ωθεί να αγοράζουμε την πιο «viral» τροφή, ξεχνώντας το καθημερινό μας πρόγραμμα, τις διατροφικές ανάγκες, ακόμα και την οικονομική μας δυνατότητα;

Τα social media λειτουργούν ως πλατφόρμες που συνδυάζουν διαφήμιση, εμπειρίες και τάσεις. Αυτές οι έμμεσες διαφημίσεις έχουν μεταμορφώσει τις διατροφικές μας συνήθειες καθιστώντας το φαγητό όχι μόνο ανάγκη, αλλά και trend. Από τα energy bowls και τα avocado toast μέχρι τα γκουρμέ προϊόντα που βλέπουμε να κατακλύζουν τα feeds μας, οι social media gurus έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν μια νέα κουλτούρα γύρω από τη διατροφή και οι καθημερινές μας επιλογές επηρεάζονται από το τι είναι στη μόδα.

 Διάλειμμα για διαφημίσεις
Οι εκπομπές μαγειρικής και οι διαφημίσεις στην τηλεόραση ξεκίνησαν προωθώντας προϊόντα που υπόσχονταν ευτυχία, άνεση και ευκολία. Στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 οι διαφημίσεις στόχευαν κυρίως νοικοκυρές και παιδιά, προωθώντας φυτικά έλαια και ζαχαρούχα σνακ, καλλιεργώντας έτσι μια γενιά που συνδύαζε την οικογενειακή θαλπωρή με την ομορφιά χωρίς έμφαση στη διατροφική αξία. Οι εταιρείες αξιοποιούσαν διάσημες προσωπικότητες και pop σύμβολα για να κάνουν τα προϊόντα πιο ελκυστικά. Η ένταση και η συχνότητα των διαφημίσεων κατεύθυναν τους καταναλωτές προς εύκολες, συσκευασμένες επιλογές, ενισχύοντας την αντίληψη ότι επέλεγαν σωστά.

 Από την τηλεόραση στους influencers
Το 1937 ο Γάλλος σεφ Marcel Boulestin παρουσίασε την πρώτη τηλεοπτική εκπομπή μαγειρικής, το «Cook’s Night Out», στο BBC. Το 1963 η ενθουσιώδης Julia Child μέσα από την εκπομπή
«The French Chef» έγινε ευρέως γνωστή, εμπνέοντας μάγειρες και ερασιτέχνες. Παρά την απουσία των social media εκείνη την εποχή, η ανεπιτήδευτα χαρούμενη στάση της τη μετέτρεψε σε πρόδρομο των σημερινών food influencers. Το 2006 η Αμερικανίδα Ree Drummond, γνωστή ως «The Pioneer Woman», αξιοποίησε τα social media για να μοιράζεται συνταγές, φωτογραφίες και ιστορίες. Ο Βρετανός σεφ Jamie Oliver χρησιμοποίησε επίσης πλατφόρμες, όπως τα Instagram και Facebook, συγκεντρώνοντας εκατομμύρια ακόλουθους.

Στην Ελλάδα, οι πρώτες τηλεοπτικές εκπομπές μαγειρικής παρουσιάστηκαν από τη Βέφα Αλεξιάδου και τον Ηλία Μαμαλάκη, που ανέδειξαν την ελληνική κουζίνα και ενέπνευσαν μια νέα γενιά. Ψηφιακά, γνωστοί food bloggers όπως οι Βίκυ Κουμάντου, Εύα Μονοχάρη, Αθηνά Πάνου, Άρτεμις Τσίπη, Μαριλού Παντάκη, Δημήτρης Παπαζυμούρης κ.ά. άνοιξαν τον δρόμο για αμέτρητους instagrammers, youtubers και tiktokers, που σήμερα καθορίζουν τις γαστρονομικές τάσεις μέσα από συνταγές, ταξίδια, εμπειρίες, προϊόντα και συμβουλές.

Πάλι στο κινητό είσαι;

 Η επίδραση των social media στη συμπεριφορά των καταναλωτών εξελίσσεται συνεχώς. Σύμφωνα με έρευνα της Nielsen, όλο και περισσότεροι καταναλωτές επηρεάζονται από τους influencers, με το 59% να είναι πιθανότερο να αγοράσει προϊόντα που προτείνουν. Μία ακόμα έρευνα, της Pew Research αυτή τη φορά, δείχνει ότι οι ενήλικες κάτω των 30 ετών προτιμούν πλατφόρμες όπως Instagram και TikTok, ενώ YouTube και Facebook διατηρούν σταθερή δημοτικότητα σε όλες τις ηλικίες. Στο ίδιο μήκος κύματος και η ερεύνα της HubSpot, κατά την οποία το 41% των χρηστών αισθάνονται άνετα να αγοράζουν από τα social media, ποσοστό αυξημένο κατά 12% από το προηγούμενο έτος. Τέλος, σύμφωνα με την ερευνητική εταιρεία Sprout Social, το 69% των marketers χρησιμοποιεί το TikTok για influencer marketing λόγω της υψηλής απόδοσης επένδυσης, ενώ το 68% των καταναλωτών είναι πιο πιθανό να αγοράσει από brands που αλληλεπιδρούν μαζί του.

Ένας κόσμος αγγελικά πλασμένος #not
«Αστεράκια μου, αγάπες μου, επειδή μου στέλνετε μηνύματα και με ρωτάτε: Αυτό το προϊόν θα σας αλλάξει τη ζωή. Σας το λέω εγώ που το χρησιμοποιώ καθημερινά». Με στυλ γεμάτο ενθουσιασμό και υπερβολή, επιβάλλουν έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής που συνδέεται με την απόκτηση των προϊόντων που προωθούν. Μέσα από εικόνες πολυτέλειας, νεότητας και ευεξίας δημιουργούν ένα ιδανικό πλαίσιο, το οποίο συχνά συνδέεται με την κοινωνική αποδοχή. Ωστόσο, αυτή η στρατηγική μετατρέπει τους χρήστες σε πελάτες προϊόντων που άλλοτε ίσως δεν θα είχαν σκεφτεί να αγοράσουν.

 Έχετε ακούσει για το fitspiration;
Το Fitspiration σχηματίζεται από τις λέξεις «fit» (σε καλή φόρμα) και «inspiration» (έμπνευση). Είναι μία σύγχρονη έννοια που περιγράφει post, reels και TikTok που αποσκοπούν σε σωματική άσκηση που προάγει την υγεία. Συνήθως περιέχουν τρόπους άσκησης και διατροφής που συνοδεύονται από προτρεπτικά μηνύματα. Μέχρι εδώ είναι όλα καλά. Μια πρόσφατη έρευνα του Harvard προειδοποιεί πως «ναι μεν τα οφέλη ενός μηνύματος υπέρ της φυσικής κατάστασης που φτάνει σε εκατομμύρια ανθρώπους είναι προφανή, αλλά το μήνυμα πρέπει να είναι αξιόπιστο και έγκυρο. Διαφορετικά, οι αναρτήσεις που αφορούν στη φυσική κατάσταση μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις, όπως δυσαρέσκεια για το σώμα, αρνητική διάθεση, εξιδανίκευση του λεπτού και αδύνατου, απόρριψη του διαφορετικού σωματότυπου».

Η επιστήμη προειδοποιεί
Η αύξηση των διαιτολόγων – διατροφολόγων στα social media είναι εμφανής, ειδικά μετά την πανδημία. Μοιράζονται συμβουλές και εξατομικευμένα προγράμματα διατροφής ή γενικότερες γνώσεις για τη διατροφή. Όμως η κατάσταση έχει και άλλη όψη. Υπάρχουν «διατροφικοί influencers» που χωρίς άδεια ασκήσεως επαγγέλματος μοιράζονται συμβουλές χωρίς καμία επιστημονική βάση και αυτό μπορεί να μπερδέψει και να βλάψει. Επομένως η διατροφή μας, ακόμα και αν σερβίρεται ψηφιακά, χρειάζεται έρευνα και κριτική σκέψη. Θα πρέπει να αναζητάμε πάντοτε πιστοποιημένους διατροφολόγους και αξιόπιστες πηγές, όπως επιστημονικά ιδρύματα, για να σιγουρευτούμε ότι το γεύμα μας είναι και υγιές και ασφαλές.

ΠΗΓΗ cantina.protothema.gr