Ένα “Λεωφορείο” γεμάτο “Πόθο”

Την θεατρική παράσταση "Λεωφορείο ο Πόθος" που παίζεται στο Θέατρο Προσκήνιο στην Αθήνα, με την Αλεξία Καλτσίκη στο ρόλο της Μπλανς Ντιμπουά, τον Άρη Μπαλή στον ρόλο του Στάνλεϊ και την Δήμητρα Βλαγκοπούλου ως Στέλλα, παρακολούθησε ο Ηλίας Κ. Ηλιόπουλος και έγραψε το ακόλουθο κείμενο - κριτική:

Στον πολύ ζεστό χώρο του Θεάτρου Προσκήνιο στην οδό Καπνοκοπτηρίου 8, στον χώρο που τα τελευταία χρόνια ο Δημήτρης Καρατζάς συνθέτει τις άκρως επιτυχημένες ως επί το πλείστον θεατρικές του δημιουργίες, ανέβηκε πριν από λίγες ημέρες το εμβληματικό έργο του Tennessee Williams “Λεωφορείο ο Πόθος” (“A Streetcar named Desire” που κατά λέξη μεταφράζεται ως “Ένα Τραμ που ονομάζεται Πόθος”) σε μια, θα μπορούσαμε να πούμε, πιο σημερινή εκδοχή.

Μέσα σε μια σχεδόν αποπνικτική ατμόσφαιρα, - ανάλογη με την ατμόσφαιρα που ίδια η γραφή του Williams αποπνέει καθώς το έργο διαδραματίζεται κανονικά στην Ν Ορλεάνη του 1948 -, στην οποία συνέτεινε πέραν των κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούσαν και ο περιορισμένος, οριακά κλειστοφοβικός σκηνικός χώρος που σχεδίασε η Μαρία Πανουργιά, με τα δύο μικροσκοπικά δωμάτια του ζεύγους Στάνλεϊ και Στέλλας Κοβάλσκι και την κοινόχρηστη ταράτσα με το (υποτιθέμενα από πάνω σύμφωνα με τις σκηνικές οδηγίες του έργου) διαμέρισμα του Στηβ και της Ευνίκης, σαν γυάλινα κλουβιά σε παράταξη μετωπική προς το κοινό, όπου οι ήρωες προσπαθούν να επιβιώσουν, να παλέψουν με την καθημερινότητα και να ζήσουν πραγματικά αλλά και ταυτόχρονα να διασκεδάσουν, να χορέψουν, να χαρτοπαίξουν, αλλά πάνω από όλα να δοθούν σε έναν αχαλίνωτο, ζωώδη έρωτα που υπερβαίνει κάθε όριο ακόμα και όταν συχνά μετατρέπεται σε κακοποιητικό και βάναυσο.

Στο κέντρο της σκηνής και σε κοινή θέα, το μπάνιο με το νερό να τρέχει κάθε φορά που κάποιος από τους ηθοποιούς ανοίγει το ντους, για να ξεπλύνει τα πάθη, τα λάθη και τις αμαρτίες τους.

Η Μπλανς Ντιμπουά, μεγάλη αδερφή της Στέλλας καταφθάνει απροειδοποίητα στο σπίτι της αδερφής της για μια αναγκαστική - για όλους - και εν τέλει καταστροφική συγκατοίκηση, αποκρύπτοντας πως έχει απολυθεί από το σχολείο όπου εργαζόταν ως καθηγήτρια, λόγω της ανάρμοστης σχέσης της με ένα μαθητή της και αποκαλύπτοντας πως το πατρικό τους σπίτι χάθηκε λόγω χρεών, ξετυλίγοντας έτσι το κουβάρι της πλοκής που κρύβει μυστικά, αλήθειες, ψέματα, ανεκπλήρωτα όνειρα και ανεπούλωτα τραύματα.

Η Αλεξία Καλτσίκη σωματοποιεί εξαιρετικά την Μπλανς αιθεροβατώντας και ακροβατώντας μεταξύ φαντασιώσεων για πλούσιους γάμους και κοσμικές δεξιώσεις από τη μία, και της σκληρής πραγματικότητας με την οδυνηρή απώλεια της πατρικής έπαυλης και της ανεπιστρεπτί χαμένης ευκατάστατης ζωής από την άλλη, σε έναν ρόλο που Βίβιαν Λι πολλά χρόνια πριν έπλασε έναν χαρακτήρα εντελώς διαφορετικό από τον δυναμικό και επίμονο της Σκάρλετ του “Όσα παίρνει ο άνεμος”, αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωμά της στην κινηματογραφική μεταφορά του έργου από τον Ελία Καζάν, και με τον Μάρλον Μπράντο στα πρώτα του βήματα στον ρόλο του Κοβάλσκι.

Η Μπλανς μετά και από την τραυματική εμπειρία που βίωσε σε μικρότερη ηλικία και η οποία σχετιζόταν με τον λόγο της αυτοκτονίας του ακόμα νεαρότερου συζύγου της, έχει παραμείνει προσκολλημένη σε ένα παρελθόν το οποίο έχει παρέλθει προ πολλού αλλά αυτή αδυνατεί να το αποδεχτεί, και λόγω της ιδιοσυγκρασίας του χαρακτήρα της αλλά και εξαιτίας της υπερπροστατευτικότητας της αδερφής της, παρόλο που εκείνη είναι η μικρότερη.

Ο χρόνος έχει παγώσει για αυτήν και η απώλεια (του πατρικού σπιτιού, του πρώτου έρωτα, των γονιών, της αδερφής της λόγω του γάμου της) δεν θα μπορέσει ποτέ να αναπληρωθεί. Γι αυτό και διαβιεί στο σκοτάδι και στο ημίφως και αποστρέφεται το φως που εκθέτει ανελέητα τα σημάδια του χρόνου πάνω της. Ο Στάνλεϊ Κοβάλσκι του Άρη Μπαλή, αν και εκ πρώτης όψεως θα θεωρούσε κάποιος δύσκολο να προσδώσει το εκτόπισμα ενός χαρακτήρα οξύθυμου, βίαιου με πρωτόγονα ένστικτα και συμπεριφορές (καθότι λιπόσαρκος ο ίδιος και μικρός το δέμας), εντούτοις κατάφερε να βγάλει τις εντάσεις και τις θερμοκρασίες που ο συγκεκριμένος ρόλος απαιτεί, αποδεικνύοντας έτσι την γκάμα των ερμηνευτικής παλέτας που διαθέτει, κινούμενος σε εντελώς διαφορετικά μονοπάτια σε σχέση με τον φοβισμένο και τρομοκρατημένο προπέρσινο “Άνθρωπο από το Παντόλσκ” της παράστασης του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία του Γ. Κουτλή ή του άγουρου, γόνου πλουσίων σπουδαστή μουσικής Βερτχάιμερ στον περυσινό “Αποτυχημένο” σε σκηνοθεσία του Έκτορα Λυγίζου στη Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής.