Χριστόψωμο: Ένα έθιμο γεμάτο συμβολισμούς

Μέσα από τη ματιά της Νεκταρίας Κοκκινάκη

Το Χριστόψωμο, ένα σύμβολο της ελληνικής παράδοσης και της οικογενειακής ενότητας, παραμένει ένας ζωντανός κρίκος που συνδέει το παρελθόν με το παρόν.

Κάθε χρόνο, παρασκευάζεται με περισσή αγάπη και σεβασμό την παραμονή των Χριστουγέννων, για να κοπεί ανήμερα, σηματοδοτώντας την έναρξη του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού. Αυτό το γιορτινό έθιμο είναι ένας «καμβάς» από μνήμες οικογενειακών και φιλικών στιγμών με άφθονα συναισθήματα.

«Η διαδικασία παρασκευής του Χριστόψωμου είναι μία ολόκληρη ιεροτελεστία» υπογραμμίζει στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Νεκταρία Κοκκινάκη, πιστοποιημένη γευσιγνώστρια ελαιόλαδου και πρέσβειρα της μεσογειακής διατροφής από το ευρωπαϊκό δίκτυο Mediterranean Diet Network (MD.net).

«Χρειάζεται προσοχή, ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή. Το στρογγυλό του σχήμα έχει πλούσιο στολισμό, με κάθε λογής κεντήματα (κεντίδια) ή «πλουμιά» όπως ονομάζονται. Απαραίτητο στοιχείο είναι ο σταυρός στην πάνω πλευρά με λουρίδες απ' τη ζύμη. Ανάλογα με την υπομονή και το μεράκι της κάθε μαγείρισσας μπορεί να μετατραπεί σε ένα έργο τέχνης», συμπληρώνει και εξηγεί ότι μπορεί να γίνει και με τον παραδοσιακό τρόπο με προζύμι ή να προστεθούν μυρωδικά τα οποία θα του χαρίσουν μια μοναδική γλυκιά γεύση.

Αναλυτικά η συνταγή του Χριστόψωμου:

Υλικά

Για αρωματισμένο νερό

550 ml νερό

2 ξύλα κανέλας

5 γαρίφαλα

3 φύλλα δάφνης

4 κόκκους μπαχάρι

5 κόκκους πιπέρι

100 γραμμάρια μέλι

Για το προζύμι

100 ml αρωματισμένο νερό

50 γραμμάρια σκληρό αλεύρι

1 κουταλάκι ζάχαρη

16 γραμμάρια ξηρή μαγιά

Για τη ζύμη

400 ml αρωματισμένο νερό

20 ml ελαιόλαδο

10 ml ανθόνερο ή ροδόνερο

1/3 κουταλάκι μαστίχα

1 πρέζα αλάτι

700 γραμμάρια σκληρό αλεύρι

Για το άλειμμα

20 ml κονιάκ ή ρακή

10 ml νερό

30 γραμμάρια μέλι

Εκτέλεση

Σε μία κατσαρόλα βάζουμε όλα τα υλικά για το αρωματισμένο νερό και βράζουμε σε μέτρια θερμοκρασία για 5 λεπτά. Σουρώνουμε και είναι έτοιμο να το χρησιμοποιήσουμε στην συνταγή μας.

Αρχικά φτιάχνουμε το προζύμι, σε ένα μπολ ρίχνουμε το αρωματισμένο νερό σε θερμοκρασία που είναι ανεκτή στο χέρι μας. Ρίχνουμε την ζάχαρη, το αλεύρι και τη μαγιά και ανακατεύουμε. Σκεπάζουμε με μεμβράνη και αφήνουμε στην άκρη να φουσκώσει για 20 λεπτά περίπου.

Σε ένα μεγάλο μπολ βάζουμε 400ml αρωματισμένο νερό και προσθέτουμε το φουσκωμένο προζύμι. Ρίχνουμε το ελαιόλαδο, το ανθόνερο, την μαστίχα θρυμματισμένη με ένα κουταλάκι ζάχαρη, το αλάτι και ανακατεύουμε.

Κοσκινίζουμε το αλεύρι και προσθέτουμε σταδιακά μέσα στο μείγμα ζυμώνοντας πολύ καλά. Κλείνουμε με μεμβράνη και αφήνουμε τη ζύμη μας να ξεκουραστεί σε ζεστό σημείο για 30 λεπτά.

Αφού έχει περάσει ο χρόνος βγάζουμε την ζύμη στο μπάγκο εργασίας και ζυμώνουμε λίγο ώστε να ξεφουσκώσει.

Κόβουμε περίπου 100 γραμμάρια από τη ζύμη και κρατάμε στην άκρη για να φτιάξουμε τα σχέδια.

Λαδώνουμε και αλευρώνουμε ένα στρογγυλό ταψί και τοποθετούμε στη μέση τη ζύμη. Πιέζουμε με τα χέρια μας ώστε να ανοίξει και να πιάσει όλο το ταψί.

Με το ζυμάρι που έχουμε κρατήσει πλάθουμε κορδόνια και δημιουργούμε πλεξούδες για να φτιάξουμε το σταυρό.

Αλείφουμε με ελάχιστο νερό το ζυμάρι που έχουμε στο ταψί στα σημεία που θα ακουμπήσουμε τις πλεξούδες για να κολλήσουν.

Στη μέση του σταυρού τοποθετούμε πιέζοντας ένα ολόκληρο καρύδι. Στα τέταρτα που δημιουργούνται πάνω στο χριστόψωμα μπορούμε να δημιουργήσουμε με το ζυμάρι διάφορα σχέδια όπως πουλιά, λουλούδια, σταφύλια ή ότι άλλο επιθυμούμε.

Σκεπάζουμε με μία πετσέτα και αφήνουμε το χριστόψωμο σε ζεστό σημείο για 1 ώρα περίπου να φουσκώσει.

Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 200 βαθμούς για 1 ώρα περίπου. Στο τελευταίο μισάωρο σκεπάζουμε με αντικολλητικό χαρτί και αλουμινόχαρτο.

Όταν είναι έτοιμο, βγάζουμε από τον φούρνο. Ζεσταίνουμε το κονιάκ με το νερό και το μέλι και αλείφουμε την επιφάνεια με ένα πινέλο για να γυαλίσει.

Ξαναβάζουμε για 2 λεπτά σε κλειστό φούρνο ώστε να στεγνώσει με τη θερμοκρασία.

Βγάζουμε από το φούρνο αφήνουμε να κρυώσει εντελώς και ξεφορμάρουμε.

Καλή επιτυχία!