Πανεπιστήμιο Πατρών: Οι αιώνιοι φοιτητές, η μελέτη και η διαφωνία με το ΕΚΠΑ- «Έχουμε φοιτητή που ήταν συμφοιτητής μου» λέει Χρ. Μπούρας

Το ζήτημα των «αιώνιων φοιτητών» στα ελληνικά πανεπιστήμια, πρόκειται να αντιμετωπιστεί με τη διαγραφή των πρώτων από το 2025. Το φαινόμενο που ταλανίζει τα πανεπιστήμια βρίσκεται στο επίκεντρο του Υπουργείου Παιδείας, με την εφαρμογή αυστηρότερων μέτρων.

Για σύνδρομο εκλογικού καταλόγου, κάνει λόγο, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών Χρήστος Μπούρας, μιλώντας στο thebest.gr «τα αρχεία δεν έχουν εκκαθαριστεί, δεν ξέρουμε πόσοι από αυτούς ζουν, πόσοι έχουν πάει στο εξωτερικό και έχουν πάρει κάποιο άλλο πτυχίο, είναι μια πολυσύνθετη κατάσταση. Επίσης, πιο παλιά, κάποιος μπορούσε να είναι εγγεγραμμένος σε παραπάνω από ένα πανεπιστήμιο και δεν γινόταν έλεγχος, άρα μπορεί να έχουν πάρει πτυχίο από κάποιο άλλο πανεπιστήμιο. Υπάρχουν και αυτοί που χρωστάνε τέσσερα -πέντε μαθήματα, οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται και δεν ξέρω τον λόγο».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, της κατάστασης, που επικρατεί στο πανεπιστήμιο της Πάτρας, είναι ότι υπάρχει φοιτητής από το 1966, δηλαδή από το έτος ίδρυσης του εκπαιδευτικού ιδρύματος, ενώ όπως είπε ο κ. Μπούρας, «έχουμε φοιτητή, ο οποίος ήταν συμφοιτητής μου»

Η διαφωνία με την πρόταση του ΕΚΠΑ

Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αθηνών σε ομόφωνη απόφασή της πρότεινε «τη διεύρυνση της δυνατότητας της κατ’ εξαίρεση υπέρβασης της ανώτατης χρονικής διάρκειας φοίτησης για λόγους ανωτέρας βίας ή αιτιολογημένης αδυναμίας υποβολής δήλωσης μαθημάτων ή συμμετοχής στις εξετάσεις».

Σε απάντησή του, σχετικά με την πρόταση αυτή, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών, τονίζει: «Είμαστε το μοναδικό πανεπιστήμιο στη χώρα που κάναμε μια μελέτη αναζήτησης των προβλημάτων του φαινομένου και την κάναμε με την προσέγγιση να δούμε, πού φταίνε τα πανεπιστήμια και πού οι άλλοι. Ό,τι μπορούμε το διορθώνουμε γιατί φταίμε και εμείς και για τα υπόλοιπα είναι ενήμερη η πολιτική ηγεσία να τα δει και να τα συζητήσει».

Ταυτόχρονα το Πανεπιστήμιο της Πάτρας, προχώρησε και στην «άσκηση πεδίου». Τι είδαν; «πήγαμε και είδαμε, πόσοι είναι και τι έκαναν, αυτοί που διαγράφονται το Σεπτέμβριο του 2025, όταν ενημερώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2022 ότι θα διαγραφούν. Διαπιστώσαμε ότι είναι 20.000 και αφορά αυτούς που εισήλθαν στο πανεπιστήμιο το 2016 και προς τα πίσω για τμήματα τεταρτοετούς φοίτησης. Από αυτούς, λοιπόν, μόνο περίπου 840 έκαναν τουλάχιστον μια εγγραφή. Εμένα προσωπικά με ενδιαφέρουν αυτοί οι 840 και για αυτούς πιστεύω ότι πρέπει το πανεπιστήμιο να αναζητήσει λύση. Οι υπόλοιποι που εδώ και τρία χρόνια ξέρουν ότι θα διαγραφούν και δεν έκαναν τίποτα, εγώ καταλαβαίνω ότι δεν ενδιαφέρονται, γιατί ούτε ενεγράφησαν. Αυτή είναι η άποψή μου, θα συζητηθεί και στη Σύγκλητο αλλά αυτό θα εισηγηθώ. Εμείς δεν νομοθετούμε, εμείς υλοποιούμε το νόμο. Η πολιτεία νομοθετεί. Κάναμε την μελέτη μας, έχουμε τα στοιχεία και προτείνουμε κάποιες βελτιώσεις, από ‘κει και πέρα, η πολιτεία έχει τον τελικό λόγο » αναφέρει.

Η μελέτη για το φαινόμενο των «αιώνιων φοιτητών» και οι προτάσεις

Το Πανεπιστήμιο Πατρών, σχετικά με το φαινόμενο των «αιώνιων φοιτητών» αλλά και για τους λογούς που συμβαίνει αυτό , εκπόνησε, το 2023, έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα. Η έρευνα έγινε από τον ομότιμο καθηγητή Δ. Βεργίδη (σύμβουλος ερευνητικού σχεδιασμού), τον καθηγητή Θ. Καραλή (επιστημονικός υπεύθυνος) και Δημήτρη Σακκούλη (Εκπαιδευτικό - ερευνητή, διδάκτορα Πανεπιστημίου Πατρών).

Το φαινόμενο, σύμφωνα με την μελέτη, είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων. Οι παράγοντες που οδηγούν σε διακοπή ή επιμήκυνση των σπουδών είναι, σύμφωνα με την έρευνα, κατά φθίνουσα σειρά:

● ακαδημαϊκοί λόγοι (διδακτικό προσωπικό, δυσκολία των μαθημάτων, έλλειψη ενδιαφέροντος για το αντικείμενο σπουδών, δυσκολίες προσαρμογής)
● προσωπικοί λόγοι (οικογενειακά προβλήματα, προβλήματα υγείας, ψυχολογικά προβλήματα, στράτευση)
● παράλληλη εργασία (πλήρης, μερική ή περιστασιακή απασχόληση)
● οικονομικοί λόγοι (αδυναμία κάλυψης του κόστους των σπουδών)
● απρόβλεπτοι συγκυριακοί λόγοι, όπως η πανδημία.

Οι μελετητές, εκτός των πορισμάτων, κατέθεσαν συγκεκριμένες προτάσεις για τη διαχείριση αυτών των προβλημάτων.

Σχετικά προτείνεται:

● η τροποποίηση της αναλογίας φοιτητών/μελών ΔΕΠ,
● η σύσταση «Παρατηρητηρίου φοίτησης» ανά ίδρυμα,
● η δημιουργία ισχυρού οικοσυστήματος υποστηρικτικών υπηρεσιών ανά πανεπιστήμιο,
● η ενδυνάμωση των Κέντρων Διδασκαλίας και Μάθησης,
● η θέσπιση διαγνωστικών τεστ και η αναδιαμόρφωση του προγράμματος μαθημάτων στο πρώτο έτος,
● η θέσπιση οριζόντιου «κατωφλιού επιτυχίας» για τα μαθήματα και η ενεργοποίηση μηχανισμού παρέμβασης όταν δεν επιτυγχάνεται,
● η διαμόρφωση συνθηκών «ήπιας» ή συμβατής με τη φοιτητική ιδιότητα εργασίας σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς
● η διεύρυνση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου αναστολής των σπουδών.

Ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας

Το Πανεπιστήμιο Πατρών θέτει σε εφαρμογή το μέτρο της διαγραφής φοιτητών που ξεπερνούν τον προβλεπόμενο χρόνο φοίτησης. Ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας του, θέτει τις βάσεις για τη διαδικασία των διαγραφών και καθορίζει το πλαίσιο εφαρμογής τους.

Ορίζει ότι η ανώτατη διάρκεια φοίτησης κάθε φοιτητή είναι ίση με το ελάχιστο απαιτούμενο χρονικό διάστημα για την απονομή του τίτλου σπουδών, προσαυξημένο κατά 4 εξάμηνα για τα τετραετή τμήματα και 6 εξάμηνα για τα πενταετή και πλέον τμήματα.

Μετά την ολοκλήρωση της επαναληπτικής εξεταστικής περιόδου Σεπτεμβρίου, οι φοιτητές που δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές τους εντός αυτής της χρονικής περιόδου διαγράφονται με απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος, η οποία κοινοποιείται στην Κοσμητεία της Σχολής για τη σωστή εφαρμογή του κανονισμού. Η διαδικασία αυτή αφορά τους φοιτητές που εισήχθησαν στο Πανεπιστήμιο Πατρών από το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023 και έπειτα, με ειδικές ρυθμίσεις για τους φοιτητές που είχαν εγγραφεί πριν από την εφαρμογή του νόμου 4957/2022.

Όπως ορίζεται στον κανονισμό, η υπέρβαση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως σοβαροί λόγοι υγείας που αφορούν τον ίδιο τον φοιτητή ή συγγενείς πρώτου βαθμού. Ειδικότερα, για λόγους υγείας, οι φοιτητές μπορούν να υποβάλουν αίτηση για παράταση της φοίτησης, η οποία μπορεί να διαρκέσει από 2 έως 8 εξάμηνα για τα τετραετή τμήματα και έως 12 εξάμηνα για το Τμήμα Ιατρικής, με την υποβολή σχετικών ιατρικών γνωματεύσεων και δικαιολογητικών. Η δυνατότητα μερικής φοίτησης καθορίζεται επίσης από τον κανονισμό για φοιτητές που εργάζονται τουλάχιστον 20 ώρες την εβδομάδα, έχουν αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ή είναι παράλληλοι αθλητές. Οι φοιτητές που εντάσσονται σε καθεστώς μερικής φοίτησης μπορούν να παρακολουθούν και να εξετάζονται σε λιγότερα μαθήματα, ενώ η διάρκεια κάθε εξαμήνου προσμετράται ως μισό ακαδημαϊκό εξάμηνο. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι φοιτητές που επιθυμούν να διακόψουν τις σπουδές τους, έχουν το δικαίωμα να το πράξουν για ένα χρονικό διάστημα που δεν θα υπερβαίνει τα δύο έτη. Η διακοπή μπορεί να γίνει τμηματικά ή συνεχόμενα και η φοιτητική ιδιότητα αναστέλλεται κατά τη διάρκεια της διακοπής. Οι αλλαγές στον κανονισμό θέτουν αυστηρούς κανόνες και προϋποθέσεις για τη συνέχιση της φοίτησης, με σκοπό την ενίσχυση της ακαδημαϊκής πειθαρχίας και της ολοκλήρωσης των σπουδών εντός εύλογου χρόνου.