Ερνέστος Τσίλλερ – Κώστας Πελετίδης: Μια τολμηρή σύγκριση με φόντο το Δημοτικό Θέατρο «Απόλλων»

Ερνέστος Τσίλερ: Γερμανός αρχιτέκτονας και πανεπιστημιακός από τη Σαξονία που δραστηριοποίηθηκε μεγάλο μέρος της ζωής του στην Ελλάδα, σχεδίασε και επέβλεψε εκατοντάδες κτίρια, κάποια εμβληματικά και στην Πάτρα.

Κώστας Πελετίδης: Έλληνας γιατρός και πολιτικός από την Κοζάνη, που ασχολείται με την τοπική αυτοδιοίκηση και έχει εκλεγεί τρεις φορές Δήμαρχος Πατρέων, ως επικεφαλής της τοπικής παράταξης της Λαϊκής Συσπείρωσης.

Συναντήθηκαν οι δυο τους; Εν ζωή ποτέ, ο πρώτος πέθανε το 1923, ο δεύτερος γεννήθηκε το 1953. Υπάρχει ένα κτίριο, όμως, στην Πάτρα που τους συνδέει. Πρόκειται για το Δημοτικό Θέατρο «Απόλλων» στην Πλατεία Γεωργίου, που ο ένας κλήθηκε να το χτίσει και στην θητεία του άλλου χρειάστηκε να ανακαινιστεί.

Η σύγκριση είναι αμείλικτη: Ο Ερνέστος Τσίλλερ χρειάστηκε 1,5 χρόνο να το φτιάξει, ο δεύτερος το έχει ήδη κλειστό για ίσο διάστημα και το χρονοδιάγραμμα είναι ακόμα ασαφές. Μα μπορούν να συγκριθούν οι εποχές και τα δύο projects; Ενδεχομένως δύσκολα. Η μελέτη των δύο περιπτώσεων προσφέρεται πάντως για ενδιαφέροντα συμπεράσματα.

Τι έγινε το 1871; Η Πάτρα χρειαζόταν θέατρο. Αποφασίστηκε η ανέγερση του. Η Σκάλα του Μιλάνου ορίστηκε ως πρότυπο του, έστω σε μικρογραφία. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από την αστική κοινωνία της Πάτρας. Βρέθηκαν περίπου 100 επώνυμοι χρηματοδότες, ανάμεσά τους και ο δήμαρχος Γεώργιος Ρούφος. Αγοράστηκε το οικόπεδο και γκρεμίστηκαν προγενέστερα κτίσματα εντός του. Ο Τσίλλερ ήρθε, ανέλαβε, έκανε τα σχέδια. Παρήγγειλε και χρησιμοποίησε πολυτελή υλικά (πέτρα Τεργέστης, κάγκελα από την Αγγλία, αγάλματα από τη Βιέννη, μάρμαρα από το Λιβόρνο, πέτρα από τον Αστακό κ.α.). Το «Απόλλων» θεμελιώθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 1871 και η κατασκευή του ολοκληρώθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1872.

Τι γίνεται σήμερα; Η Πάτρα χρειάζεται το θέατρό της. Επειγόντως. Το κλείσαμε για να το ανακαινίσουμε. Χρήζει εκσυγχρονισμού και μιας νέας κτιριακής και υλικοτεχνικής υποδομής που θα καλύψουν τις σύγχρονες ανάγκες. Εντάχθηκε σε πρόγραμμα το έργο, άρα η χρηματοδότηση είναι εξασφαλισμένη. Προχωράει; Όχι. Ασχολείται η δημοτική αρχή; Όχι. Γνωρίζουν οι Πατρινοί πότε θα είναι, επιτέλους, έτοιμο; Δεν γνωρίζουν.

Τολμώ να παραθέσω και μια δεύτερη σύγκριση: Από την αρχή λειτουργίας του το θέατρο «Απόλλων» αποτελούσε το εντυπωσιακότερο αρχιτεκτονικό στολίδι της Πάτρας: αισθητική, φωτισμός, καθαριότητα, αρχοντιά μέσα κι έξω. Όχι μόνο επί Τσίλλερ, επί όλων όσων διαχειρίστηκαν την τύχη του. Στην δεκαετία Πελετίδη αυτό το κόσμημα υποβαθμίστηκε συνειδητά: βανδαλίστηκε, έγινε χώρος διαμαρτυρίας, κρεμάστηκαν πανό στην πρόσοψή του, υπέστη φθορές, σκοτείνιασε.

Για την ιστορία: Το θέατρο Απόλλων είναι σήμερα ένα από τα τέσσερα νεοκλασικά θέατρα που διασώζονται στην Ελλάδα. Τα άλλα τρία: το Μαλλιαροπούλειο Θέατρο της Τρίπολης (ανεγέρθη το 1910), το Θέατρο Απόλλων της Σύρου στην Ερμούπολη (έτος ανέγερσης: 1864) και το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (του 1895). Έχουμε αλήθεια το δικαίωμα να υποτιμάμε ένα τέτοιο δώρο προγόνων; Εμείς λέμε όχι. Ο δήμαρχος λέει ναι. Δυστυχώς έχει αυτός τον πρώτο λόγο...