Πώς τα εγκαταλελειμμένα κτίρια μπορούν να λύσουν το στεγαστικό- Τι λέει ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Αχαΐας

Παρέμβαση για τα εγκαταλελειμμένα κτίρια κάνει ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Ν. Αχαΐας (ΣΑΝΑ), επισημαίνοντας πως πρόκειται για ένα σοβαρό πρόβλημα με κοινωνικές, οικονομικές και πολεοδομικές προεκτάσεις.

Όπως αναφέρει «το φαινόμενο των εγκαταλελειμμένων κτιρίων στις αστικές περιοχές της Ελλάδας συνιστά σοβαρό πρόβλημα με άμεσες και αρνητικές συνέπειες για την καθημερινότητα των πολιτών.

Αυτά τα κτίρια εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους δημόσιας ασφάλειας και υγείας. Η αποσύνθεση των δομικών υλικών μπορεί να οδηγήσει σε αποκολλήσεις ή και σε πυρκαγιές, δημιουργώντας άμεσους κινδύνους για τους κατοίκους. Την ίδια ώρα, η συσσώρευση απορριμμάτων και η παρουσία τρωκτικών καθιστούν αυτές τις περιοχές ανθυγιεινές, με αρνητικές συνέπειες για τη δημόσια υγεία.

Η εγκατάλειψη αυτών των κτιρίων έχει επίσης αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα της περιοχής. Η πτώση των αξιών των γύρω ακινήτων είναι ορατή, καθώς τα εγκαταλελειμμένα κτίρια συμπιέζουν τις τιμές και αποθαρρύνουν πιθανές επενδύσεις, δημιουργώντας ένα μη ελκυστικό περιβάλλον.

Η αποκατάσταση των εγκαταλελειμμένων κτιρίων δεν αποτελεί μόνο αναγκαιότητα, αλλά και πρόκληση. Απαιτεί την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διαχείρισης και μια συνεργατική προσέγγιση μεταξύ πολιτείας και τοπικής αυτοδιοίκησης. Η διαδικασία αποκατάστασης είναι περίπλοκη και περιλαμβάνει νομικά ζητήματα καθώς και ζητήματα ιδιοκτησίας.

Αναγκαίοι είναι επίσης οι αυστηρότεροι και πιο εντατικοί έλεγχοι στις εργασίες αποκατάστασης, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια και η στατική επάρκεια των κτιρίων. Η προληπτική συντήρηση πρέπει να επιβραβεύεται με κίνητρα, προκειμένου να αποτραπεί η υποβάθμιση δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας.

Το τρέχον Πρόγραμμα στέγασης «Ανακαινίζω και ενοικιάζω» που προσφέρει οικονομικά κίνητρα σε ιδιοκτήτες περίπου 12.500 κατοικιών που σήμερα είναι κλειστές, εκτιμάται ότι θα επιφέρει θετικά αλλά όχι θεαματικά αποτελέσματα, γιατί πολλοί μικροϊδιοκτήτες ακινήτων, παρά την επιδότηση έως 60%, πιθανόν να μην μπορούν να χρηματοδοτήσουν το υπόλοιπο 40% της ανακαίνισης, ή να πάρουν ανάλογο δάνειο.

Είναι καιρός να δράσουμε και να επενδύσουμε στην ανθεκτικότητα των κτιρίων μας, τα οποία αποτελούν τμήμα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και είναι κρίσιμα για το μέλλον των πόλεων μας.

Είναι επιτακτική ανάγκη να αναζητήσουμε βιώσιμες λύσεις. Η αναβάθμιση και η επανάχρηση των υφιστάμενων κτιριακών υποδομών πρέπει να προτιμώνται αντί της ανέγερσης νέων κτιρίων, κάτι που θα μπορούσε να συμβάλλει στην εξοικονόμηση πόρων και στην αναβάθμιση του αστικού τοπίου.

Πώς τα εγκαταλελειμμένα κτίρια μπορούν να λύσουν το στεγαστικό

Το στεγαστικό πρόβλημα στις μεγάλες πόλεις έχει φτάσει σε κρίσιμο σημείο: οι τιμές των ενοικίων και των ακινήτων έχουν εκτοξευθεί και είναι δυσανάλογες των μισθών. Η αλλαγή χρήσεων των αστικών κέντρων με επικράτηση κυρίως εμπορικών και τουριστικών δραστηριοτήτων οξύνει το πρόβλημα. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ευρώπη λαμβάνει μέτρα περιορισμού των βραχυχρόνιων μισθώσεων που έχουν συμβάλλει σημαντικά στις αυξήσεις των ενοικίων.

Παρά τις προσπάθειες του κράτους για τη στέγαση μέσω των προγραμμάτων «Σπίτι μου 1» και «Σπίτι μου 2»,  πολλοί νέοι αδυνατούν να τα αξιοποιήσουν αφού σε μια εποχή αβεβαιότητας κυριαρχεί ο φόβος για τη δυνατότητα κάλυψης των δανείων. Σε αυτό το πλαίσιο εγκυμονεί και ο κίνδυνος δημιουργίας μιας νέας γενιάς κόκκινων δανείων.

Για να αντιμετωπιστεί αυτή η κρίση, μια πρακτική λύση είναι η αξιοποίηση είτε αστικών οικοπέδων του δημοσίου, είτε των κενών δημοσίων κτιρίων σε αχρησία. Αυτά τα αναξιοποίητα ακίνητα θα μπορούσαν με διάφορους τρόπους να αποτελέσουν τμήμα της  αντιμετώπισης αυτής της κρίσης.

Αυτή η προσέγγιση έχει διπλό όφελος: αφενός δεν απαιτούνται νέες ακριβές υποδομές σε νέες εκτάσεις που θα επιφέρουν, εκτός από το μεγάλο οικονομικό κόστος, περιβαλλοντική επιβάρυνση, και αφετέρου αναζωογονούνται γειτονιές που πλήττονται από ερειπωμένα κτήρια. Υπάρχουν ήδη πολλά παραδείγματα στο εξωτερικό όπως στη Βαρκελώνη και στη Βιέννη. 

Επίσης υπάρχουν παραδείγματα κατάληψης ή και παραχώρησης δημοσίων ακινήτων σε ομάδες αυτοδιαχείρισης ακινήτων, υποστηρικτικές σε αστέγους και εξαρτημένα άτομα ή άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, στο Άμστερνταμ ή και αλλού. Στις πόλεις μας υπήρξαν χώροι που στο παρελθόν συντηρούνταν και φιλοξενούσαν  δραστηριότητες ακτιβιστικών, νεολαιίστικων, φοιτητικών και άλλων ομάδων, αλλά έκλεισαν βίαια χωρίς να αξιοποιηθούν τα ακίνητα από τους δημόσιους φορείς όπως ευαγγελίζονταν.

Συνοψίζοντας, η αξιοποίηση εγκαταλειμμένων κτιρίων δεν είναι απλώς μια λύση για το στεγαστικό. Είναι μια ευκαιρία να δώσουμε ζωή σε… νεκρές γειτονιές, να προστατεύσουμε το περιβάλλον και να δημιουργήσουμε μια πιο δίκαιη κοινωνία.

Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος χρειάζεται πολιτική βούληση σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο, ενώ βασική προϋπόθεση είναι η συνεργασία και η ευελιξία στις προβλεπόμενες διαδικασίες. Αν παραμείνουμε στις δυσκίνητες γραφειοκρατικές διαδικασίες κάθε προσπάθεια θα είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη.  Το κλειδί είναι να δράσουμε τώρα, πριν το πρόβλημα γίνει ανεξέλεγκτο.