Το παραλήρημα της κλήσης Γιαννακά από την ΕΣΗΕΑ και το «λυσάρι» για λογοκριμένους αρθρογράφους

Το ότι η δημοσιογραφία τελεί υπό την ομηρία των συμφερόντων των ιδιοκτητών των ΜΜΕ και των συναλλαγών τους με την πολιτική και οικονομική εξουσία, είναι πλέον κοινή παραδοχή. Το γνωρίζουν οι πολίτες, το γνωρίζουν οι πολιτικοί, το γνωρίζουν οι έχοντες και οι μη έχοντες, το γνωρίζουν ακόμη και οι Αρειανοί παρατηρητές αυτής της περίεργης σφαίρας που την βλέπουν, προς το παρόν, από μακριά.

Αυτό που εισάγει ως νέο δεδομένο η ΕΣΗΕΑ, σε ένα σκηνικό στο οποίο ήδη οι δημοσιογράφοι λειτουργούν ως μαριονέτες ενός συνονθυλεύματος περιορισμών ή αλλοιώσεων ερχόμενων από την επιδρομή των "χορηγών", των social media και του AI, είναι η απαγόρευση της ελευθερίας της άποψης, με τη βίαιη εισβολή της στο πεδίο της αρθρογραφίας. Την εισβολή μιας Ένωσης που –υποτίθεται- λειτουργεί ως υπερασπιστής των δικαίων των δημοσιογράφων και της ελευθερίας του λόγου, με βάση τα οριζόμενα από το σύνταγμα, σε μια χώρα που ακόμη επαίρεται ότι απολαμβάνει το προνόμιο της δημοκρατίας.

Περί της κλήσης της Σοφίας Γιαννακά από το Πειθαρχικό της ΕΣΗΕΑ  ο λόγος για το άρθρο της με τίτλο «Μαρία Καρυστανού: μήπως το έχει παρακάνει». Η δημοσιογράφος έγραφε ότι «το αίτημα για δικαιοσύνη δεν είναι ακηδεμόνευτο, έχει πολιτική κατεύθυνση και παρεμβαίνει ανοιχτά στην πολιτική διαδικασία» και ότι «αναμφίβολα, υπάρχουν πολλοί πρόθυμοι παράγοντες να πολιτικοποιήσουν κάθε πτυχή της τραγωδίας των Τεμπών και να ρίξουν λάδι στη φωτιά με συνθήματα και ρητορικές υπερβολές («δολοφόνοι», «έγκλημα», «συγκάλυψη»), καθώς μεγάλη ευκαιρία να ανατρέψουν τις πολιτικές ισορροπίες».

Ανεξάρτητα αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με το περιεχόμενο του άρθρου (προσωπικά διαφωνώ), η κλήση της δημοσιογράφου σε απολογία, συνιστά βίαιη παρέμβαση στο χώρο της ελευθερίας του Τύπου και σαφέστατο παραλήρημα λογοκρισίας, που οδηγεί σε περίεργους δρόμους.

Η αιτιολογία της κλήσης από την άλλη, συνιστά ένα μικρό έπος ως προς την αντίληψη και τη διατύπωση: «δεν έλαβε υπόψη τη γενική κοινωνική απαίτηση για δικαιοσύνη, καθώς και τον αγώνα μιας μάνας για δικαίωση και τιμωρία των ενόχων», είναι το αδιανόητο επιχείρημα.

Τι μας λέει η ΕΣΗΕΑ; Ότι ένας δημοσιογράφος οφείλει να λαμβάνει υπόψιν του την γενική κοινωνική απαίτηση για να καταθέτει άποψη. Άρα ότι δεν μπορεί να έχει άποψη αντίθετη από αυτή της γενικής κοινωνικής απαίτησης και, αν έχει, δεν πρέπει να τη διατυπώνει δημόσια. Άρα, μας λέει, και ότι η μειοψηφούσα κοινωνική άποψη δεν έχει δικαίωμα έκφρασης και εκπροσώπησης μέσα από τη δημοσιογραφική πένα.

Αν το κάνουμε αυτό ελεύθερη αναγωγή σε άλλα θέματα, θα μπορούσαμε πχ να πούμε ότι σε μια χώρα που η γενική κοινωνική απαίτηση είναι να μην γίνονται εμβόλια στο στάδιο της έξαρσης του κορωνοϊου, ένας δημοσιογράφος δεν θα μπορεί να γράφει υπέρ των εμβολίων. Ή σε μια χώρα όπου η γενική κοινωνική απαίτηση είναι να επανέλθει ο βασιλιάς, ένας δημοσιογράφος δεν μπορεί να γράφει κατά της βασιλείας. Είναι ακραία, έως αστεία, τα παραδείγματα, αλλά καταδεικνύουν την γραφική και επικίνδυνη πλευρά του σκεπτικού της ΕΣΗΕΑ, η οποία ανοίγει πολύ επικίνδυνες καταπακτές, καταθέτοντας την άποψη ότι κάποιοι πρέπει να βρίσκονται στο απυρόβλητο, ως υπεράνω υποψίας και κριτικής, ως «εθνικά μνημεία», με κριτήριο την κοινή γνώμη.

Είμαι σίγουρη ότι ούτε η κυρία Καρυστιανού, την οποία σέβομαι και θαυμάζω, θα αισθάνεται ότι αυτή η απόφαση την τιμά, ή βοηθά τον αγώνα της για δικαιοσύνη. Μάλλον προβλήματα της δημιουργεί η απαίτηση της ΕΣΗΕΑ να αντιμετωπίζεται ως ιερό τοτέμ που δεν το αγγίζουν αν και είναι εκτεθειμένο στο δημόσιο λόγο, άρα και στη δημόσια κριτική.

Το πιο ενδιαφέρον ωστόσο, είναι το τι θεωρείται για την ΕΣΗΕΑ γενική κοινωνική απαίτηση. Οκ για το θέμα των Τεμπών και τη δικαιοσύνη έχουμε τις δημοσκοπήσεις να λειτουργούν ως… λυσάρι για τους συνεπείς με τις απαιτήσεις της (αν και ούτε εδώ έχουμε εικόνα καθώς δεν έχει τεθεί ερώτημα για το βαθμό πολιτικής παρέμβασης της κ. Καρυστιανού). Για τα υπόλοιπα πρόσωπα, τα υπόλοιπα θέματα, που πρέπει να απευθύνεται ένας δημοσιογράφος για να ξέρει το αγγίζει και τι όχι;

Θα πρέπει να προβαίνει σε δημοσκοπήσεις;

Επίσης, με το ίδιο σκεπτικό, μετά τις εθνικές εκλογές δεν θα πρέπει να αγγίζονται οι κυβερνήσεις καθώς αποτελούν συνέπεια της κοινωνικής απαίτησης και με τη βούλα της κάλπης; Πώς λέγεται αυτό σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα;

Η γραφικότητα, είτε μπαίνει από αριστερές είτε από δεξιές θύρες, έχει και τα όριά της. Και, κατά κανόνα οδηγεί σε θλιβερές μιμήσεις, και σε ακόμη μεγαλύτερο ευτελισμό του ήδη ευτελισμένου επαγγέλματος.

Διότι, να μου επιτραπεί να πω, ούτε την ΕΣΗΕΑ την ψηφίζουν για να ασκεί πολιτική. Η δουλειά της είναι να υπερασπίζεται τους δημοσιογράφους.