Πάτρα: "Βάλε το ντόμινο"... Τα μυστικά των Μπουρμπουλιών - Οι φήμες και οι...αποδράσεις για τον ιστορικό χορό

Φέτος τα Μπουρμπούλια ολοκληρώνονται την Παρασκευή

Στην «Αίγλη» της Veso Mare πραγματοποιούνται φέτος τα Μπουρμπούλια, στο πλαίσιο δράσεων του Πατρινού Καρναβαλιού 2015, το οποίο διοργανώνει η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Πατρέων-Καρναβάλι Πάτρας.

Σήμα κατατεθέν του Πατρινού Καρναβαλιού με ανεξίτηλη γοητεία, οι Χοροί των Μπουρμπουλιών, οι ιστορικοί και παραδοσιακοί χοροί αποτελούν πάντα μια ελκυστική αφορμή για τους φανατικούς φίλους τους συνεχίζοντας μια πολύχρονη ιστορία.

Για άλλη μια χρονιά τα μαύρα ντόμινο με την αναλλοίωτη φρεσκάδα καλούν τους ανυποψίαστους καβαλιέρους σε συναρπαστικές συναντήσεις γεμάτες μυστήριο, κέφι, περιπέτεια και καρναβαλική διάθεση.

Στο χώρο της «Αίγλης» θα ξετυλίγονται φέτος τα πέντε Μπουρμπούλια, την Κυριακή 15, την Τετάρτη 18, την Πέμπτη 19 και την Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου. Ώρα έναρξης: 21.00.

Ο θεσμός του Καρναβαλιού έδωσε την ευκαιρία σε κάθε πατρινή να κάνει δειλά την προσωπική της κοινωνικοπολιτιστική επανάσταση. Τα Μπουρμπούλια βοήθησαν πολύ σε αυτό.

Η λέξη "μπουρμπούλια" είναι ηχομιμητική και προέρχεται ετυμολογικά από τον ήχο του νερού που βράζει. Όπως αναφέρουν οι περισσότερες πηγές, η καρναβαλική εκδήλωση ονομάστηκε έτσι εξαιτίας της έλλειψης ιδιαίτερης φροντίδας για τη διοργάνωσή της. Έτσι, η πραγματοποίησή της ήταν πολύ εύκολη, όσο εύκολη είναι και η προετοιμασία ενός νερόβραστου φαγητού.

Τα Μπουρμπούλια απέκτησαν ιδιαίτερη αξία και κράτησαν έως και σήμερα θα λέγαμε τον πυρήνα της φυσιογνωμίας τους γιατί ανέδειξαν την κάθε συμμετέχουσα Πατρινή ως την απόλυτη πρωταγωνίστρια ενός μυστηριώδους καρναβαλικού φλέρτ. Η χρονολογία που πιθανολογείται ότι πρωτοεμφανίστηκε ο χορός είναι το 1872 δηλαδή λίγο αργότερα από την ολοκλήρωση του έργου του Ερνέστου Τσίλλερ, του Δημοτικού θεάτρου Πατρών. Αν σκεφτεί κανείς του κοινωνικούς περιορισμούς της γυναίκας εκείνη την εποχή που πιθανότατα την έκαναν κάποιες φορές να ασφυκτιά, τα Μπουρμπούλια ήταν για αυτήν η ετήσια "απόδραση".

Ο χορός γινόταν απογευματινή ώρα προκειμένου να διευκολύνονται οι πατρινές να λείψουν από το σπίτι τους, χρησιμοποιώντας πολλές φορές διάφορες προφάσεις. Χωρίς συνοδό και χωρίς να πληρώνουν εισητήριο εισέρχονταν ελεύθερα στο χώρο του θεάτρου κρατώντας την ανωνυμία τους κάτω από την μαύρη στολή και τη μάσκα του Ντόμινο. Εκεί επέβαλλαν τους δικούς τους κανόνες συναναστροφής με το άλλο φύλο, οι οποίοι γίνονταν απόλυτα σεβαστοί. Το έθιμο αυτό αρκετά "προχωρημένο" και "εκκεντρικό" για την εποχή του προκαλούσε τα σχόλια και την προσοχή όχι μόνο των κατοίκων της Πάτρας. Η φήμη του κέντριζε το ενδιαφέρον αλλά και την περιέργεια όλης της Ελλάδας.

Μία άλλη διάσταση της αξίας τους έγγειται στο ότι η ομοιομορφία της μαύρης στολής καταργούσε κάθετα κάθε κοινωνική ή άλλη διάκριση μεταξύ των γυναικών οι οποίες επί ίσοις όροις διεκδικούσαν το μερίδιό τους στη χαρά και τη μαγεία της καρναβαλικής ατμόσφαιρας. Η μαύρη ενδυμασία του Ντόμινο έλκει την καταγωγή της από τη Βενετία. Στην πλατεία του Αγίου Μάρκου οι κυρίες της Βενετίας ντυμένες με τη μακριά μαύρη στολή τους συγκεντρώνονταν και περιδιάβαιναν στα υγρά σοκάκια της πόλης. (Στη Βενετία η στολή ήταν από χοντρό ύφασμα επειδή οι γυναίκες κυκλοφορούσαν κυρίως στους εξωτερικούς χώρους, ενώ στην Πάτρα επειδή η στολή φοριόταν μόνο μέσα στο θέατρο το ύφασμά της ήταν λεπτό και μαλακό).

*πηγές: Ν. Πολίτης "Το Καρναβάλι της Πάτρας", Πάτρα, Αχαϊκές Εκδόσεις 1987
Μαρασλής "Ιστορία της Πάτρας, η εξέλιξη μιας πρωτοποριακής πόλης" Πάτρα, Αχαϊκές Εκδόσεις, 1983