Αμετροεπείς προσεγγίσεις για μια θέση καλλιτεχνικού διευθυντή στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολουθώ, το τελευταίο διάστημα, τη συζήτηση που έχει ανοίξει για το ποιος θα πρέπει να είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας. Άκουσα διάφορες απόψεις.

Από το πώς θα πρέπει να είναι αυτός, ποιοι αξίζουν, ποιοι έχουν χαρίσματα, ποιοι είναι νέοι και ικανοί, ποιοι γέροι και εξ ορισμού με μαραμένες, πιθανόν και αναχρονιστικές ιδέες, μέχρι το κατά πόσο αξίζει το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας να πέσει στα χέρια κάποιου κομματικού, που το μόνο που ξέρει να κάνει είναι στρατευμένη τέχνη.

Πολλοί από τους συνομιλητές μου, έθεσαν και θέμα δημοκρατικότητας της δημοτικής Αρχής, κάνοντας λόγο για απόφαση, (η αντικατάσταση Θ. Αμπαζή) που πάρθηκε στον Περισσό και πως ο «κακόμοιρος Πελετίδης, δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς από να την εφαρμόσει». Επίσης, ότι ο μέχρι πρότινος καλλιτεχνικός διευθυντής προσέφερε πολλά στο ΔΗΠΕΘΕ και είναι αναντικατάστατος.

Εξ αρχής, λοιπόν, αναπτύχθηκε ένας διάλογος και συνεχίζεται, σε κύκλους του θεάτρου, ερασιτεχνικά σχήματα και ΜΜΕ, ο οποίος πολλές φορές έχει στοιχεία υπερβολής, αρκετές αλήθειες, μερικές, όμως, από αυτές μισές, αλλά και ψέματα κυρίως για τις προθέσεις της δημοτικής Αρχής και τη δημοκρατικότητά της. Στο τελευταίο θέλω να τονίσω ότι η δημοτική Αρχή κάνει ακριβώς ό,τι προβλέπει ο νόμος και το καταστατικό του ΔΗΠΕΘΕ, το οποίο ρυθμίζει τη λειτουργία του και δεσμεύει τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του. Πάμε πιο κάτω.

Αλήθεια είναι και ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει τις ικανότητες και την προσφορά στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας του απερχόμενου καλλιτεχνικού διευθυντή κ. Θοδωρή Αμπαζή, ο οποίος ήδη και πριν καν ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός που έχει προκηρυχθεί για την ανάδειξη νέου καλλιτεχνικού διευθυντή, έχει αποδεχθεί τη θέση του αναπληρωτή καλλιτεχνικού διευθυντή στο Εθνικό Θέατρο.

Να υποθέσουμε ότι δεν ενδιαφέρεται πλέον για τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας που τόσο αγάπησε, προσέφερε και δεν ήθελε με τίποτα να αποχωριστεί;

Μια ακόμη αλήθεια είναι ότι ο κ. Αμπαζής στην Πάτρα απέκτησε  φίλους, ακόμη και φανατικούς οπαδούς, που βγήκαν στο δρόμο υπερασπιζόμενη την παραμονή του στο τιμόνι του ΔΗΠΕΘΕ.

Αναρωτιέμαι ακόμη, μήπως αυτή η εμμονή στο πρόσωπο και τις ικανότητές του, οδηγεί εξ αντικειμένου, στην διαγραφή της όποιας προσφοράς όλων των άλλων καλλιτεχνικών διευθυντών του ΔΗΠΕΘΕ. Σίγουρα και δεν ήταν «Μεσσίας», όπως «μεσσίες» δεν ήταν η Μάγια Λυμπεροπούλου, ο Βίκτωρας Αρδίττης, ο Νίκος Αρμάος, ο Γιώργος Κιμούλης, ο Θέμης Μουμουλίδης, η Λυδία Κονιόρδου και ο Γιάννης Βόγλης.

Προσέφερε περισσότερα; Ποιος μπορεί να το ζυγίσει και με ποια έρμα; Η διαδικασία εξάλλου της θεατρικής τέχνης δεν είναι στατική, αλλά συνεχής, δοκιμαζόμενη, πειραματιζόμενη, ανατρεπτική, και πάντα εξελισσόμενη. Ειδάλλως θα ήταν νεκρή. Επομένως ας αφήσουμε στην άκρη τα περί μεγάλης και μοναδικής προσφοράς, ακυρώνοντας όλους τους άλλους συναδέλφους του. Ο καθένας προσέφερε ανάλογα με την ικανότητά του, την ηθική του, την εμπειρία του, τις επιρροές του θεατρικές και ιδεολογικές.

Λίγο πριν κριθεί. ποιος θα επιλεγεί, ως καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, και αφού έχει κριθεί η στάση του αποχωρήσαντος κ. Αμπαζή, που επέλεξε τελικά το Εθνικό Θέατρο, και καλά έκανε, τι αξία έχει ο μηρυκασμός ενός θέματος που εκ των πραγμάτων ο κύριος παίκτης του παιχνιδιού έχει επιλέξει άλλον δρόμο; Καμία κατά την άποψή μου.

Επειδή, όμως, σήμερα, έτυχε να ξανασυζητήσω το θέμα, με καλούς συναδέλφους, εξαιτίας της ανακοίνωσης των ονομάτων των υποψηφίων, άκουσα και την άποψη, ότι ο διαγωνισμός ήταν «φωτογραφικός», για να πάρει τη θέση ο κομματικός Κώστας Καζάκος και ότι οι άλλες υποψηφιότητες που κατατέθηκαν ήταν για να μας ρίξουν λάσπη στα μάτια.

Πριν από όλα αυτά, και μιμούμενος τον τρόπο που το τελευταίο διάστημα συνάδελφοί μου παρουσιάζουν τις πληροφορίες τους, επικαλούμενοι «κρυφές» πηγές στις Βρυξέλες (Κύκλοι), στο Βερολίνο (ανώτατη πηγή) και πάει λέγοντας, θα μπορούσα να γράψω:

«Πληροφορίες μέσα από το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, έλεγαν ότι ο κ. Αμπαζής πράγματι ήθελε να μείνει στην Πάτρα και δεν επιθυμούσε τη θέση που τελικά αποδέχτηκε στην Αθήνα. Πίεζε για την τριετή παραμονή του στην Πάτρα, έχοντας εξασφαλισμένη εκείνη της Αθήνας. Στην περίπτωση που υποχωρούσε η δημοτική Αρχή, θα έμενε στην Πάτρα. Αν όχι, όπως κι έγινε, θα πήγαινε στη σίγουρη θέση της Αθήνας».

Βεβαίως και δεν μπορώ να υποστηρίξω κάτι ανάλογο και το παίρνω πίσω, σαν να μην έχει ποτέ γραφεί, διότι πράγματι δεν διαθέτω καμιά πρόσβαση σε πηγές με ανάλογη πληροφόρηση και ό,τι γράφτηκε είναι μια υπόθεση εργασίας.

Το ίδιο αδύναμος δηλώνω να βρω ανάλογες πηγές στην Αθήνα, για να μου πουν ότι από καιρό ο Κώστας Καζάκος είχε πάρει το μήνυμα και ετοίμαζε τις βαλίτσες του για την Πάτρα! Δηλαδή ότι το παιχνίδι ήταν στημένο από την αρχή και η τράπουλα σημαδεμένη! Ο Περισσός είχε αποφασίσει ότι στην Πάτρα θα αναλάβει τα ηνία του θεάτρου ο γηραιός Κώστας Καζάκος και έπρεπε με κάποιον τρόπο να διώξει τον κ. Αμπαζή η θητεία του οποίου, όλος τυχαίος έληγε φέτος το Μάρτιο! Την τεράστια πλεκτάνη!

Αναρωτιέμαι αν ο Κώστας Καζάκος στα 80’του, στη δύση της πλούσιας θεατρικής του καριέρας μέσα από δεκάδες ρόλους και σκηνοθεσίες έργων κορυφαίων δημιουργών, έχει την ανάγκη μια τέτοια υψηλής κομματικής σύλληψης διαπλοκή και μηχανορραφία για τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή σε ένα περιφερειακό θέατρο; Σίγουρα θα γελά με τα καμώματά μας. Έκπληκτος άκουσα από τους συνομιλητές μου, ότι ο κατά τα άλλα καταξιωμένος Κώστας Καζάκος είναι ηλικιωμένος και δεν μπορεί να υπερασπιστεί το πολιτιστικό όραμα της Πάτρας.

Πρώτον: Ας με διαφωτίσει κάποιος, ποιο είναι το πολιτιστικό όραμα της Πάτρας; Ποιος ήταν ο εμπνευστής του και ποιος το έχει μέχρι σήμερα υπηρετήσει;

Δεύτερον: Δηλαδή κάποιοι υποστηρίζουν ότι ένας καλλιτέχνης όταν γερνά, χάνει το σφρίγος και τις πνευματικές του αντοχές και καλό είναι να κάθεται στο σπίτι του ή καλύτερα στο θέατρό του. Αποφεύγοντας να χαρακτηρίσω την άποψη αυτή, αναρωτιέμαι αν στις μεγάλες εξαιρέσεις αυτής της καθολικής, όπως μου παρουσιάστηκε άποψης, εξαιρούνται οι μεγάλοι δημιουργοί, όπως:

Ο αειθαλής Τσάρλι Τσάπλιν, ο Λούκα Ρονκόνι,  από τις μεγάλες προσωπικότητες που καθόρισαν το θέατρο του 20 αιώνα. Ο πορτογάλος σκηνοθέτης Μανοέλ Ντε Ολιβέιρα ο οποίος στο φεστιβάλ Βενετίας πέρσι τον Αύγουστο, παρουσίασε την 19λεπτη ταινία του «Ο γέρος της Μπελέμ» σε δικό του σενάριο.

Τότε ήταν 105 ετών! Ο Μικελάντζελο Αντονιόνι ο οποίος σε ηλικία 83 ετών έκανε την ταινία «Πέρα από τα σύννεφα». Ο Γούντι Άλλεν που σκηνοθετεί ακόμη σε ηλικία 80 ετών. Ο Αυστροαμερικανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος, παραγωγός και δημοσιογράφος, Μπίλι Γουάιλντερ του οποίου η καριέρα διήρκεσε περισσότερο από 50 χρόνια.

Ο Κλιντ Ίστγουντ ο οποίος σε ηλικία 74 ετών απέσπασε το όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας για την ταινία Million Dollar Baby.  Σίντνεϊ Λουμέτ με τελευταία ταινία του το 2007. Ο δικός μας Κάρολος Κούν, αλλά και ο Αλέξης Μινωτής, ο Μάνος Κατράκης και τόσοι άλλοι.

Τέλος θέλω να θυμίσω ότι ο Κώστας Καζάκος, αν θα έλθει στην Πάτρα δεν θα είναι η πρώτη φορά. Τον συναντάμε πριν 28 χρόνια (1987) όταν είχε την καλλιτεχνική επιμέλεια του θεατρικού έργου  «Η Δικτατορία της Συνείδησης» (Μ. Σατρώφ) που πρωτοπαρουσιάστηκε στην Πάτρα από το θέατρο «Άγορά» σε μετάφραση (κατά παραγγελία), του Ν. Κυττόπουλου.

Όσο για την στρατευμένη τέχνη καλό είναι να θυμηθούμε τον Γιάννη Ρίτσο, τον Κώστα Βάρναλη, τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Πωλ Ελυάρ που έγραψε και αγωνίστηκε για την ελευθερία της σκέψης των λαών, τον Σεργκεί Αϊζενστάιν, τον Ντμίτρι Σοστακόβιτς, τον Μπέρτολτ Μπρεχτ, αλλά και τον Πικάσο με την «Γκέρνικά» του, που είχε πει:

«Η Τέχνη δεν είναι για διακόσμηση, η τέχνη πρέπει να είναι όπλο για μάχη». Πολύ θα ήθελα, ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας να εγκαινιάσει τη θητεία του με τα σεξπηρικά έργα «Η κωμωδία των παρεξηγήσεων», έτσι, για να ακολουθήσει το «Πολύ κακό για το τίποτα».